E-fatura ‘halden’ anlamıyor!

Selenay YAĞCI

Hal kayıt sistemi kapsamında sebze, meyve tüccar ve komisyoncularına getirilen e-fatura uygulama zorunluluğu 1 Ocak’tan itibaren başlıyor. Ancak bunun için tanınan 2.5 aylık süre yetersiz bulundu. Sektörün ileri gelen isimleri Maliye Bakanlığı’ndan sürenin en az 6 ay uzatılmasını talep ediyor. ASEMKOM Başkanı Güner Fırat, "Süre yetersiz çünkü e-Arşiv Fatura, e-İrsaliye, e-Müstahsil Makbuzu gibi zorunlu hükümler de var. Bunların hepsi için zaman gerekli. Hallerde nasıl yapılacağı ile ilgili en ufak bilgi yok. Pazarcıya da e- arşiv fatura kesmek zorundayız, bunun nasıl olacağını da pazarcıya anlatmamız gerekiyor” dedi.

Tebliğin 14 binden fazla hali olumsuz etkileyeceği konuşuluyor. Hal kayıt sistemi kapsamında sebze ve meyve tüccar ve komisyoncularına gelen e-Fatura zorunluluğunda süre 1 Ocak’ta başlıyor. e-Fatura’yı da içeren kapsamlı e-Dönüşüme geçiş için tanınan 2.5 aylık süreyi yetersiz bulan sektör temsilcileri, Maliye Bakanlığı’ndan sürenin en az 6 ay uzatılmasını talep ediyor. 19 Ekim 2019’de 30923 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 509 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile getirilen yeni uygulamalar içinde sebze ve meyve tüccarı ve komisyoncularına sürpriz çıktı. Buna göre hal kayıt sistemi kapsamında yaş sebze ve meyveticaretini yapan tüccar ve komisyoncular, 1 Ocak 2020 itibariyle e-Fatura dahil e-Arşiv Fatura, e-İrsaliye, e-Müstahsil Makbuzu hatta e-Defter uygulamalarına dahil olmak zorunda. Hal Kayıt Sistemi’nde resmi hal bildirim rakamlarına göre 14 binden fazla hali ve ilk 10 ayda 1.5 milyar dolardan fazla satış yapan ihracatçıyı etkileyecek.

Sektör erteleme istiyor

Sektör, karara hazırlıksız yakalandı. Bölge toplantısı için Antalya’da bir araya gelen Türkiye Halciler Federasyonu, Maliye Bakanlığı’ndan erteleme talep etmeye hazırlanıyor. Sektör, sürenin en az 6 ay hatta 1 yıl uzatılması gerektiğini savunuyor. Sektörün en çok merak ettiği ise pazarcı ve üreticinin zorunlu tutulmadığı e-Fatura da pazarcılar ile elektronik iletişimin nasıl sağlanacağı sorusu.

Kayıtdışılığın önlendiği e-Fatura’ya geçişte itirazları olmadığını özellikle belirten Türkiye Halciler Federasyonu (TÜRKHAL) Başkan Yardımcısı Sedat Toktürk, entegrasyonda sorun yaşanmaması ve hazırlanma için bu sürenin yetersiz olduğunu vurguladı. Bu sistemlerin her birinin sektör için apayrı bir program meselesi olduğunu kaydeden Toktürk, “Bunun için çalışmalara başladık. Hatta bazı firmalar indirimler de yapıyor. Ancak kamuoyunun duyarlılığına ihtiyacımız var. Sağlıklı geçiş için en azından 6 ay - 1 yıl erteleme gerekiyor” diye konuştu. Kararın sadece hal sektörünü de ilgilendirmediğinin altını çizen Toktürk, “Alıcı- gönderici herkesi kapsamı gerekir” dedi. e-Fatura kullanan bazı komisyoncular bulunduğunu açıklayan Ankara Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği (ASEMKOM) Başkanı Güner Fırat de, sürenin yetersiz olduğunu vurgulayarak “Yetersiz çünkü e-Arşiv Fatura, e-İrsaliye, e-Müstahsil Makbuzu gibi zorunlu hükümler de var. Bunların hepsi için zaman gerekli. Hallerde en ufak bilgi yok nasıl yapılacağı ile ilgili. Pazarcıya da e-Arşiv fatura kesmek zorundayız, bunun nasıl olacağını da pazarcıya anlatmamız gerekiyor” dedi.

Kırtasiye kâğıt masrafı artacak

e-Dönüşüm’de en büyük problemin hallerin, pazarcı arasındaki iletişim olduğunu kaydeden Antalya Yaş Meyve Ve Sebze Komisyoncuları Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Fatih Ekinci de, sisteme geçince kırtasiye masraflarının azalacağına artacağını açıkladı.

Ekinci, “Pazarcıya e-Arşiv faturası kesmek zorundayız. Peki, bunu da mail adresine göndererek yapıyoruz. Ama bu sözlü beyanname yani bize yanlış bilgi verilirse ne olacak, bilemiyoruz. Bu konuda her şey muallak” dedi. Ayrıca halden çıkarken evrak kontrolü yapıldığını belirten Ekinci, şunları söyledi: “Doküman vermezsek, bu kontrol nasıl yapılacak? Kağıt faturanın 3 nüshası oluyor. Biri pazarcıya, biri hal müdürlüğüne, biri de bize. Şimdi bunun için illa A4 çıktı almam gerek. Pazarcı kapıdan çıkarken kontrol edilebilsin diye. Hal müdürlüğüne yollamak için. A4 kağıt bize daha masraflı olacak. 30’ar bin nüsha faturanın maliyeti 9 bin lira kadarken, iken şimdi 2 katından daha fazlaya çıkacak.” Ekinci, e-Fatura’ya geçişin başka alanlarda olduğu gibi kademeli olarak yapılması gerektiğini ifade etti.

İhracatçı da etkilenecek

Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) eski Başkanı Mustafa Satıcı da, ihracatçıların ilgili bakanlıklara kaydı olduğunu belirterek, “Bu kayıtdışılığı ortadan kaldırmak için yapılan bir adım ancak ihracatçıya ek yük anlamına gelecek. Evrak trafiği de bitmeyecek. Zorlayacak. Sebze ve meyve sektörünün de altyapısı yetersiz. Sürenin uzatılmasına ihtiyaç var” diye konuştu.

Bu tebliğin ihracatçıyı da etkileyeceğini ifade eden Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği Başkan Yardımcısı Ahmet Hamdi Gürdoğan, “Üreticiyi de doğrudan etkileyecek. Tarlaları bile etkileyen süreç. Eğitim olmadan bu kolay olmayacak. Dijitalleşmenin bu denli az olduğu sektörde verilen süre çok az” dedi.

Sektörde ticari yazılım kullanımı düşük

Yerli e-Fatura hizmeti veren Mikro Yazılım Mikro Yazılım Genel Müdürü Alpaslan Tomuş, yeni tebliğde meyve sebze ticareti ve komisyonculuğu yapan firmalara e-Fatura zorunluluğu sürprizi çıktığını kaydederek, şunları anlattı: “Sektörde beklenmedik, planlanmadık bir maliyet doğdu. Bu sektörde geleneksel yöntemler yoğun olarak kullanılıyor. Ticari yazılım kullanım oranı çok düşük, biz özel kampanya yaptık. E-Dönüşüm zorunluluğu olan komisyoncu veya tüccar olarak meyve, sebze ticareti yapanlar MikroX ile 500 TL karşılığında başlangıç hizmeti alabilecek.”