Düşük kur değil, istikrar bekliyoruz

Yener KARADENİZ / İmam GÜNEŞ

Önceki gün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan ekonomik düzenlemeler, ihracatçılar ve birçok sektör temsilcisi tarafından olumlu karşılandı. Paket sonrası ilk beklenti fiyatların düşmesi yönünde olurken, bir diğer beklenti ise öngörülebilir kur olarak öne çıktı. Dengeli ve istikrarlı bir kur mesajı veren ihracatçı birlikleri temsilcileri, dolar kurunda 10’un altının ise tehlikeli olduğunu belirtti. Sektör temsilcileri, perakendede dövize bağlı asıl düşüşün hızlı tüketim ürünlerinde gerçekleşmesini bekledikleri görüşünde birleşirken, ancak söz konusu indirimlerin yavaş yavaş olacağını belirttiler. Öte yandan, döviz kurlarında yaşanan düşüş nedeniyle yem fiyatlarında yüzde 5-13 arasında indirimi beraberinde getirdi. Önceki gün açıklanan akaryakıt zamları ise geri çekildi.

Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) Başkanı Fesih Aktaş:

“Cumhurbaşkanımızın açıklamalarının ardından hesaplamalarımıza göre akaryakıt fiyatlarına kısa zamanda yansıyacak ciddi bir düşüş bekliyoruz.”

İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Mustafa Gültepe:

Önceki gün açıklanan ekonomik tedbir paketi açıklamasının ardından kur önemli oranda aşağı geldi. Umuyoruz ki kur belirli aralıkta hem ithalatçı hem de ithalatçıyı öngörülebilirlik noktasında destekler. Etkileri olumsuz değil şu an için. Ancak kurun durduğu yer önemli. 10’un altı ihracatçı için çok tehlikeli. Bir diğer beklentimiz ise hammadde tarafında. Hammddeye kurun etkisini anında yansıtanlar var. Onların da o zamları kurun düşüşüne göre geri almalarını bekliyoruz. Kur yukarı çıkınca fiyat artıranların şimdi inince de hızlı bir şekilde indirmesini bekliyoruz. Şu an için öyle bir gözlemimiz olmadı açıkçası.

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya:

Akşamdan sabaha ciddi şeyler değişti. Kur yüzde 25-30’dan fazla düştü. Ama biz yurtiçi değil ama ihracat ürünlerimiz için yüksekten alım yaptık. Maliyet yaptık. Şu an ters bir durumda kaldık. Bu hızlı iniş çıkış bizi anormal şekilde kaygılandırıyor. İkincisi güven ortamı sarsılmıştı. Bu ortam oturmadan istikrardan bahsedemeyiz. Orta ve uzun vadeyi görmek lazım. Daha iyiye gidecek diye umut ediyoruz. Kur belli bir seviyeye oturmadan konuşmak zor. Bankalara döndüğünüzde Merkez Bankası’nın söylediği oranlar ile kredi alamıyoruz. 22’lerin altında kredi yok. Limitler 1 milyon TL ile sınırlandırıldı. Nakit darboğazı var. Bu sorunların da çözülmesini bekliyoruz. Son ürün fiyatları inecek diye bir beklenti var. Biz giyim sanayicileri olarak önümüzdeki sezonun ürünlerini zaten daha önce yapmıştık. Hammadde fiyatları yüzde 100 arttı, işçilik yüzde 50 arttı. Bunlar sabit duruyor. Kur artışını üretici zaten ürünlere yansıtamamıştı. Şubat mart gibi yüzde 50 fiyat artışı beklentisi devam ediyor.

İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz:

Döviz kurlarının kontrolsüz bir şekilde artışı hepimizi rahatsız ediyordu. Bunun makul seviyelere inmesi gerekiyordu. Bundan sonraki süreçte kurun dengeli gitmesi çok daha önemli. İhracatçı dengeli ve istikrarlı bir kur ister. Kurun belli bir mant aralığında gitmesine önem veriyoruz. Enfl asyona oranla artması en makul olanı. 10’ların altında bir kur vardı son 1 aylık süreçte 18’lere kadar çıktı. 1 aylık süreçte birçok şey o kurla fiyatlandı. Anormal maliyetlerle karşılaştık. Bu fiyatlandırmalardan sonra hızlı aşağılara gelmesi de çok arzu edilen bir şey değil. Bunun biraz aşağısı da olabilir ama 10’ların altı tekrardan sıkıntı yaratır.

İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Başkanı Adil Pelister:

Özellikle kimya sektörümüzde hammadde bakımından dışa bağımlı olduğumuzu düşünürsek kurun istikrarlı ve öngörülebilir olması bizim için önemli. ihracatçılarımızın sermayesini güçlendirecek finansmana ulaşması bakımından önemli buluyoruz. Enfl asyona etkisini ve fiyatlara yansımasını kurun istikrarına bağlı olarak ancak önümüzdeki üç aylık dönem sonunda görebileceğimizi düşünüyorum. Elbette beklentimiz fiyatların olması gereken makul düzeylere çekilmesi ve istikrarlı olarak devam etmesi.

Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel:

Olumlu bir gelişme olarak değerlendiriyoruz. En önemli pozitif etkisi fiyat artacak beklentisi kırıldı. Beklenti enfl asyonu oluşmuştu. İnsanlar maliyetlendirme yaparken hep daha fazla maliyet ile yerine koyacağım beklentisi ile yüksek fiyatlandırma yapıyordu. Bunda dövizin etkisi çok yüksekti. Bu beklenti kırıldığı için özellikle hızlı tüketim ürünleri başta olmak üzere fiyatlar geri gelmeye başlayacak. Bu çok hızlı bir şekilde olmayacaktır.

İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Tahsin Öztiryaki:

Cumhurbaşkanımızın açıkladığı ekonomik manifesto ile yeni bir döneme girildi. Açıklanan yeni kararlarla beraber dövizin geri gelmesi sevindirici. Hammadde fiyatlarının daha erişilebilir olacağını düşünüyoruz. Kurla ilgili garanti verilmesi çok önemli bir hamleydi. Belirsizlikleri düşünmektense önümüzü görebilmek bizi rahatlıyor. Çok pozitif bir hamle oldu bizim için. Sadece ihracatçılar değil her kesimin yararlanacağı bir karar oldu. Müşterilere daha istikrarlı, öngörülebilir fiyatlar verebileceğiz.

İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Başkanı Mustafa Şenocak:

Biz ihracatçılar olarak her zaman stabil kurdan yana olduk. Bundan sonraki süreç büyük önem taşıyor. Kurun ani yükseliş ve ani inişlere karşın belirli bir seviyede olması bizleri çok rahatlatır. Özellikle Cumhurbaşkanımızın açıklamış olduğu ihracatçıya kur müjdesi bizleri rahatlatacak. İhracatçılar olarak ana hedefimiz olan ülke ekonomisine katkımızı her zaman devam ettirme hedefindeyiz. Kurun öngörülebilir ve sürdürülebilir bir şekilde devam etmesi herkes için hayırlı olacaktır.

ARMATÜR Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Gökhan Turhan:

İhracatçı firmalarımıza sağlanan ileri vadeli kur rakamı fiyatlama sıkıntısının önüne geçecektir. Pozitifl iğin kalıcı ve sürdürülebilirliğinin olması durumunda, son dönemde yaşanan fahiş fiyat artışlarının da önüne geçilerek spekülasyondan kaynaklanan ekonomik istikrarsızlık azalacak, ekonomik aktörlerin geleceği öngörmeleri kolaylaşacaktır. Hükümetimizin kalıcı fiyat istikrarını sağlamak için doğru stratejik ölçütler ve göstergeler esas alacağını, finansal sistem üzerinde risk faktörü oluşturan para ve kredi göstergelerinde de iyileşmeler sağlanacağını düşünüyorum.

Mobilya Dernekleri Federasyonu (MOSFED) Başkanı Ahmet Güleç:

Mobilya sektöründe hammaddeye gelen artışlarda bir geri çekilme olmadı. Hammadde fiyatlarımız 1 yıldan bu yana artıyordu. Ayrıca asgari ücretten dolayı işçilik fiyatlarımız arttı. Dolayısıyla mobilya fiyatlarında bir geri çekilme beklemiyoruz. Ancak umudumuz bundan sonra döviz kurunun bu seviyelerde kalıp hammadde fiyatlarımızın artmaması yönünde dedi.

İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım:

Dövizde ve borsayı geçici bir enstrüman olarak kullanıp parasını artıran yatırımcı sonrasında parasını gayrimenkule yatırıyor. Son bir aydır parasını bozduran gayrimenkule geliyordu. Son alınan kararda vatandaşın endişesini giderdi. Dolayısıyla gayrimenkule yeniden bir devinim getirecek. Zaten mal da çok çok az. Dolayısıyla daha fazla talep görecek önümüzdeki günlerde. Bizim fiyat artışlarımız daha çok tedarikten kaynaklanıyor. Şimdi malzeme fiyatlarımızın da aynı süratle aşağı inmesini bekliyoruz. Ancak orda hala bir hareket yok. Ancak son alınan kararlar malzeme fiyatlarımızın artış hızını kesecek. Bu durumunda rafl arda bekleyen projelerin inmesini sağlayacağını umuyoruz.

Özen Perakende Grup Başkanı Cemal Özen:

Ekonomik tedbir paketi sonrası kurda yaşanan düşüşün şu an için fiyatlara bir etkisi olmadı Zaten fiyat artışlarının arkasındaki asıl sebep küresel ısınma ve salgının etkileriydi. Bundan sonraki dönemde market ayağında ürünlerin fiyat artışlarını durdurur, gevşemeler olur. Bu gelişmeleri tedarik zincirinin de düzene girmesi için bir fırsat olarak değerlendiriyoruz. Daha önce fiyatlama yapılamıyordu. Şimdi fiyatlama yapma şansı oluşacak diye umuyoruz. Hemen hemen tüm ürünlerde de bir gevşeme bekliyoruz. Katkı sağlar.

Zingat.com Ticari ve Satış Direktörü Eser Karaismailoğlu:

"Kurdaki yükselişe bağlı olarak kasım ayından sonra internet siteleri üzerinden yapılan yabancı görüntüleme oranları yüzde 6’dan yüzde 10’lara çıktı. Kurdaki sert yükselişler ve gerilemeler nedeniyle sitemizdeki ilanların sayısı son iki haftada yüzde 15 oranında daraldı. Alıcılar ve satıcılarda bu durumda beklemeye geçiyor. Ancak kurda yüksekten satış yapanlar ve doların stabil hale gelmesiyle sektöre kayışlar yeniden olacak. Bu da satış trafiğini artıracak” diye konuştu.

Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB) Koordinatör Başkanı Baran Çelik:

Kur korumalı TL mevduat ürününün devreye alınmasını ihracatçılar olarak memnuniyetle karşılıyoruz. Son aylarda döviz kurunda oluşan sağlıksız fiyatın ve volatilitenin çözümü için atılan çok yararlı bir adım olarak görüyorum.

TOBB İklimlendirme Meclisi Başkanı Zeki Poyraz:

Sektörümüz için olumlu bir gelişme. İnşallah daha da iyi olacak. İç satışlara ve ihracatta olumlu yönde etkileyecek. İstikrarın sağlanması için olumlu bir adım oldu. TL’ye güvenin artacağı bir gelişme oldu.

TOBB Gıda Sanayi Meclisi Başkanı Necdet Buzbaş:

En önemli gelişme istikrara yeniden dönüş oldu. Neticede kurulacak güvene dönüş var. Gıdada küresel emtiada yaşanılan artışların yurt içinde maliyet hareketliliği işletmelerin sermayesini zarara yol açıyordu. Yurtdışından yansıyan fiyat artışların orta vadede yapılmasında fayda var.

Türkiye Genç İşinsanları Derneği Başkanı Nilüfer Çevikel:

Söz konusu enstrümanın yarattığı güven ortamıyla ileriye dönük plan yapmak kolaylaşacağından özellikle sanayiciler için olumlu yansımaları olacağını düşündüğümüz bu aksiyonun hayata geçirilmesi memnuniyet verici. İş dünyası olarak dövizdeki volatilite nedeniyle öngörülemez bir ortamın oluşmasının yol açtığı zorlukları sıklıkla dile getiriyor, etkin mücadele adımları beklediğimizi sık şık dile getiriyoruz. Taleplerimizin bu noktada olumlu karşılanması; üretim, yatırım ve ihracat odaklı sürdürülebilir büyüme hedefl eri doğrultusunda vereceğimiz katkıyı artıracaktır. Bu süreçte döviz kurlarında volatilitenin düşmesi, bilhassa ihracatçı için kritik önem taşıyacaktır. Faizkur sarmalını aşma yolunda ülkemizin bu zorlu süreçten en az hasarla çıkacağına ve daha da güçleneceğine inanıyoruz.

Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası (SATSO) Yönetim Kurulu Başkanı Akgün Altuğ:

"Yapılan açıklamalar piyasalardaki etkisini kısa sürede pozitif olarak göstermiştir. Kur oranlarındaki değişimlerin, üretime, istihdama, yatırıma engel olmayacak biçimde yeniden şekillenmesi amaçlanmıştır. Yaşanan sürecin devamı, yatırım konusunda yeni bir dönemin habercisi olacaktır. Gelişmeler sadece para politikasıyla sınırlı kalmayarak iş dünyasına ihracat, finansmana ulaşma, istihdam oluşturma ve üretme, yatırım anlamında destekleri de kapsamaktadır. İlerleyen zamanlarda da iş dünyasının beklentileri yönünde atılacak adımların devam etmesiyle ülke ekonomisi büyümeye devam edecektir."

Beyanname değişikliğine gümrüklerden ret cevabı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın pazartesi akşamı açıkladığı ekonomik manifestonun ardından düşen kur sonrası bazı ihracatçılar verdikleri gümrük beyannamelerini düşük kurdan yenilemek istedi. Özellikle ithal edilen ham maddelerden kar etmek isteyen firmaların bu talebi gümrükler tarafından kabul edilmedi. DÜNYA’ya görüş veren ihracatçılar, gümrük idaresi tarafından verilen kararın doğru olduğunu söylediler. Gümrüklerin günlük kur hareketlerine göre hareket etmediğini belirten ihracatçılar, “Kur daha fazla yükselseydi bile gümrüklerin tepkisi aynı olacaktı. Gümrükte kur farkından oluşan zararlar da karlar da firmalara ait” dediler. İstanbul Gümrük Müşavirleri Derneği (İGMD) Başkanı Serdar Keskin, “Gümrüklerin işleyişi kanuna tabidir. Bu talebin uygulanması için dolayısıyla kanun değişikliğine ihtiyaç vardır. Gümrükteki memur devletin memuru. Yürürlükteki mevzuatı uygulamak zorunda. Memurlar, döviz kurlarının hareketliliğine değil mevzuatı bakmak durumunda” diye konuştu.