Diyarbakır’ın tekstilde hedefi “pamuktan podyuma” uzandı

Arazilerinin yüzde 65’i sulanabilir tarıma uygun olan Diyarbakır, artan tekstil yatırımları ile hedef büyüttü. Kral Kızı ve Silvan barajlarının sulama etapları tamamlanırsa, kent önemli bir pamuk üreticisi konumuna gelecek. Böylece tarladaki pamuktan, moda devlerinin podyumlarına uzanan bir süreç Diyarbakır için başlamış olacak.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) öncülüğünde, DÜNYA 81 ildeki oda ve borsa başkanlarıyla ekonominin nabzını tutuyor. “Başkanlar Konuşuyor” söyleşi dizisinin bu haftaki konuğu Diyarbakır oldu. Diyarbakır TSO Başkanı Mehmet Kaya ile Diyarbakır Ticaret Borsası Başkanı Engin Yeşil, DÜNYA’nın sorunlarını yanıtladı.

Atıl tesisler istihdama kavuştu, çağrı merkezleri kuruldu

Mehmet KAYA DİYARBAKIR - TİCARET VE SANAYİ ODASI BAŞKANI

Uzun yıllardır oda bünyesinde Diyarbakır’a hizmet ediyorum. Ama açıkçası sanayi alt yapısı anlamında ilk defa ‘iyi bir noktadayız’ diyebiliyorum. Sanayide, tarımda, turizmde, lojistikte önemli mesafe kat ettik. Ancak sulama projelerinde pek yol alamadık. Doğrusu son 2 yılda hem Dicle Kral Kızı Barajı’nın sulama kanalları hem de Silvan Barajı ile ilgili ödenekler aktarılmasına rağmen henüz istenilen seviyeye ulaşılamadı. Türkiye’nin en büyük lojistik köyünü kuruyoruz. İhalesi yapıldı. Tekstilde bir mesafe kat ettik. Teşvikte 6. Bölgeyiz. Tekstil OSB’de 1. Etabı bitirdik. 66 fabrikanın 23’ü faaliyete başladı. Diğerleri 2023’ün ilk diliminde bitecek şekilde hızla devam ediyor. 2. Etap için çalışmalarımız var. Orası için şimdiden 90’a yakın başvuru var. Emek yoğun sektörlere uygun bir kentiz. Türkiye’de en genç nüfusa sahip 5 il arasındayız. Diyarbakır’da yaş ortalaması 24.2. Geçen yıl 23.2’ydi. Şanlıurfa’dan sonra en genç nüfusta 2’nciyiz. Bölge illerimizde yaş ortalaması 22 ile 24 arasında. 2 milyona yakın nüfusumuz var. Ailedeki fert sayımız, Türkiye ortalamasının üzerinde ve 5,6 olarak geçiyor. Ayrıca kentimizde 4 çağrı merkezi var. Birinin de alt yapısını oda olarak biz bitirdik. 1020 kişilik istihdamla açılacak. Fransız bir firma ile anlaşmamızı yaptık, eylülde atıl olan bir okulu alıp, “Atıl Tesisler İstihdama Kavuşuyor” projesini yaratarak destek aldık ve bitirdik. Hatta şimdiden 120 kişi evden çalışmaya başladı.

TEKSTİL OSB İÇİNDE, MODA TASARIM BÖLÜMÜ AÇACAĞIZ

Tekstil OSB’miz içinde Dicle Üniversitemizle Moda Tasarım bölümü açmak için çalışmalarımız var. Bizim 1500 metrekarelik 7 tane kuluçka fabrika dediğimiz yerimiz var. Tüm bunlar birleşince güzel bir iş çıkıyor. Merdiven altını öncelikle oraya taşıyacak fabrikaları yapıp kiraya verdik. Böylece kayıt altına alma, bu değeri ekonomimize kazandırma şansımız oldu.

ARSA BEDELİ SIFIRA YAKIN HESABINI BİLEN GELİR

Sanayide de önemli adımlar atıyoruz. Diyarbakır OSB’de 5’inci etabı yapıyoruz. 3 bin dönümlük Karacadağ OSB’de arsa tahsisine başladık. Silvan’da yine 3 bin dönümlük yeni OSB kuruyoruz. Bu ayın 11’inde Sanayi Bakanlığı’ndan yetkililer gelecek, arsa tespitine gideceğiz. Diyarbakır’a yatırım yapmak isteyen, hangi sektör olursa olsun ona uygun arsayı temin etme şansımız var. Batı’da arsa fiyatlarını biliyoruz. Diyarbakır’da Silvan OSB arsa bedeli 0’a yakın. Biri gelip orada 200 dönümlük bir arsayı ücretsiz alıp yatırımını yapabilecek. Yatırımcının gelmesi ile ilgili sorunumuz yok. Biz şöyle diyoruz: ‘Hesabınızı kitabınızı iyi yapın. Eğer ayakta kalacağınıza inanıyorsanız olduğunuz yerde durun, ama giderleriniz gelirlerinizi aşacaksa buraya gelin 6. Bölge’de arazisi bedava, eğitimli insan kaynağı olan yere yatırım yapın.’ Yatırım çağrısı yapmıyoruz, hesabını bilen zaten gelecektir.

GASTRONOMİMİZ ÇIKARILMAMIŞ PETROL GİBİ

Diyarbakır’ın gastronomisi henüz çıkarılmamış petrole benziyor. 48 coğrafi işaretli ürünümüz var. Odamızın Gastro İnovasyon kapsamında yaptığı merkez eylül ayında hizmete girecek. Şu anda tarihi merkezi restore ediyoruz. Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin mutfağını sergileme şansımız var.

KAHVE FESTİVALİ DÜZENLENECEK

Odamızın fuar alanı var. Fuar yapan ender odalardan biriyiz ve gerçekten bu konuda da güzel işbirlikleri yapıyoruz. 28-30 Ekim tarihlerinde kahve festivali düzenleyeceğiz. İstanbul ve Bodrum’dan sonra Diyarbakır da kahve festivali düzenlenen üçüncü kent olacak. Kahve kultürünün Mezopotomya'dan dünyaya yayıldığını onlara hatırlattık.

5 YILDIZLI OTEL SAYISI 7, YAKINDA 5 TANE DAHA EKLEYECEĞİZ

Diyarbakır TSO Başkanı Mehmet Kaya ile Diyarbakır TB Başkanı Engin Yeşil, Yönetim Kurulu Başkanımız Hakan Güldağ, Genel Koordinatörümüz Vahap Munyar, Yazı İşleri Müdürümüz Handan Sema Ceylan’ın sorularını yanıtladı. Başkanlar; “Şu anda Diyarbakır’da 5 yıldızlı 7 otel var. 2’si bitme, 3’ü de projelendirme aşamasında. Toplam yıldızlı otel sayımız 35. Bu neredeyse yıllık 2,5 milyon kişilik kapasite. Rakam 5 milyona çıkmalı. Havalimanımızın kapasitesi bu. Sun Express’le bir anlaşma yapmak üzeriyiz. En önemli markamız Mezopotamya” dediler.

Sulanabilir arazilerimiz yüzde 65 projeler biterse pamuk kenti oluruz

Engin YEŞİL TOBB YÖNETİM KURULU ÜYESİ VE DİYARBAKIR TİCARET BORSASI BAŞKANI

Diyarbakır, Türkiye’nin önemli tarım illerinden biri. Geçen sene kuraklık hat safhadaydı. Bu sene de yine belirli kesimlerde kuraklık var. Diyarbakır’da kuraklıktan önce yıllık 1 milyon 500 bin ton civarında buğday üretimi yapılıyordu. Bu sene beklenti 1 milyon 100 bin ton. Hem kuraklıktan dolayı hem de fazla gübre kullanılamamasından rakam düştü. Gübre fiyatları nerden baksanız yüzde 600 üzerinde artış gösterdi. Bundan dolayı 3-4 yıl önceki verimi yakalayamıyoruz. Türkiye’de yıllık buğday tüketimimiz yaklaşık 22 milyon ton diye biliyorum. Bu yıl beklendi Türkiye’de 19 milyon ton üretim olması. 3 milyon ton ithal etmek zorunda kalacağız. Sanayide kullandığımız buğday da yaklaşık 10 milyon tona tekabül ediyor. Onu da ithal edeceğiz. Diyarbakır’da 20 yılı aşkın süredir tamamlanamayan bir Silvan Projesi var. Proje tamamlanırsa 2 milyon 350 bin dönüm arazi daha sulamaya açılıyor. Hem ülkenin hem bölgenin hem de kentimizin ekonomisine çok büyük katkı sağlar. Ama maalesef çok yavaş ilerliyor. Kentimizde enerjiye dönük baraj projelerinin yüzde 95’i tamamlanmış durumda ama sulamaya yönelik projelerde yüzde 13’lerdeyiz. Şu anda Diyarbakır’da 1 milyon dönüm sulanıyor. Bizim 6 milyon dönüm arazimiz var yüzde 65’i sulanabilir arazi. Barajlar tamamlanırsa üretimde büyük fark olur. Hatta Diyarbakır pamuk kenti olur. Bugün Türkiye’de biz pamuğun yüzde 50’sini ithal ediyoruz. İthal ikamesi yaparız. Tekstilciler bunun farkında, İstanbul’dan yatırım için buraya geliyorlar. Şu anda burada 4 iplik fabrikası kurulmuş durumda. Pamuğu da yetiştirince Diyarbakır hammaddeyle entegre bir tekstil üssü olacak.

BUĞDAYDA İLK 3’TE MERCİMEKTE LİDER

Öte yandan Türkiye’de ilk sesi OSB Diyarbakır’da kuruldu. Şu anda orada 15 bine yakın besi hayvanımız var. TSO ile birlikte Ergani Çüngüş’te ikinci bir besi OSB açmayı düşünüyoruz. Diyarbakır, tarımın önemli bir merkezi olmaya devam edecek. Biz Türkiye buğday üretiminde ilk 3’teyiz. Mercimekte bazen birinci bazen 2’nci sıradayız. Mısırda 4’üncü, pamukta 3’üncüyüz. Ayrıca kadın kooperatiflerinin gelişmesi için de destek veriyoruz.