Dış ticaret açığı yüzde 52 arttı: Depremin ihracata ilk etkisi 1,5 milyar dolar

İMAM GÜNEŞ

Türkiye’nin şubat ayına ilişkin dış ticaret istatistikleri deprem nedeniyle yazılı olarak açıklandı. Şubat ayında ihracat yüzde 6,4’lük azalışla 18,6 milyar dolar olurken, ithalat 10,6’lık artışla 30,8 milyar dolara ulaştı. Dış ticaret hacmi yüzde 3,5 artış kaydederken, dış ticaret açığı ise yüzde 52,8 arttı. İhracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 60,5’e geriledi.

2023 yılı Ocak-Şubat döneminde geçen yılın aynı dönemine göre ihracat yüzde 1,5 oranında artarak 38 milyar dolar, ithalat yüzde 15,6 oranında artarak 64,4 milyar dolar, dış ticaret hacmi yüzde 9,9 oranında artarak 102,4 milyar dolar oldu. Dış ticaret açığı da yüzde 44,7 artış kaydetti.

Şubat ayında en çok ihracat yüzde 7,9 azalışla 9 milyar 389 milyon dolarla hammaddede olurken, bu ürünü tüketim malları yüzde 10 azalışla 6 milyar 705 milyon dola ile yatırım malları yüzde 19,9 artışla 2milyar 412 milyon dolarla takip etti. En çok ithalat ise yüzde 3,3 artışla 23 milyar 853 milyon dolarla hammaddede oldu. Bu ürünü sırasıyla 31’lik artışla 3 milyar 547 milyon dolara çıkan yatırım malları ve yüzde 64,4’lük artışla 3 milyar 393 milyon dolara yükselen tüketim malları izledi.

4 ilde gerileme daha fazla oldu

Ticaret Bakanlığı, deprem nedeniyle Şubat ayına ilişkin dış ticaret verilerini yazılı bir açıklama ile değerlendirdi. Toplam ihracatının yüzde 8,6’sını oluşturan 11 ilde yaşanan deprem felaketinin ihracat üzerinde aşağı yönlü etkisi olduğuna dikkat çeken açıklamada, şu görüşlere yer verildi: “Gümrük kapıları verilerine göre Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya’da deprem sonrasında ihracatta önemli ölçüde gerileme meydana gelmiştir. Aylık tahminlerimizde yaşanan sapmalar ve il bazlı düşüşler dikkate alındığında, deprem nedeniyle Şubat ayı ihracatımızda doğrudan 1,5 milyar dolarlık bir aşağı yönlü etki olduğu değerlendirilmektedir. Geçen yılın aynı dönemine göre dış talebin nispeten zayıf seyri ve avro-dolar paritesinin düşük gerçekleşmesi de ihracatımızı aşağı yönlü etkilemiştir. Parite sebebi ile ihracatımız 2023 yılı Şubat ayında 529,2 milyon dolar daha az gerçekleşmiştir.”

İşlenmemiş altın ithalatı yüzde 858,7 arttı

Şubat ayı ithalatının ise 30,8 milyar dolar olurken, bu rakamın yüzde 22’si enerji ithalatı kaynaklı olduğuna dikkat çekilerek, “Ayrıca, ithalattaki artış önemli oranda işlenmemiş altın ithalatından kaynaklanmaktadır. Nitekim bu dönemde işlenmemiş altın ithalatı 3,7 milyar dolar artarak (%858,7 artış) 4,1 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2023 Şubat ayında ithalattaki artışta öne çıkan ürün grupları arasında otomotiv ithalatı yarı iletken krizinin aşılmasından dolayı yüzde 81 artışla 2,1 milyar dolar, makine ithalatı yüzde 22,2 artışla 2,9 milyar dolar, elektrikli makineler ithalatı yüzde 40,5 artışla 2,1 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2021 yılı itibarıyla, depremden etkilenen 11 ilimizin Türkiye GSYH’si içindeki payı yüzde 9,8’dir. Depremin illerin ekonomisinde yol açtığı tahribatın ivedilikle aşılması amacıyla gerekli tedbirler hayata geçirilmekte olup, depremden etkilenen işletmelerimizi tekrar ayağa kaldırmak üzere kısa, orta ve uzun vadeli ihtiyaçlar kapsamında çalışmalar yapılmaktadır” ifadelerine yer verildi.

Üretim yeniden başlıyor

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) öncülüğünde ihracatçı birliklerinin depremzedelere yardım çalışmaları ve bölgedeki üretime yeniden dönüş sürecini değerlendiren TİM Başkanı Mustafa Gültepe, şunları söyledi: “Arkadaşlarımızla bölgeyi ziyaret ettik, yıkımı yerinde gördük. Depremzedelerle ve sanayicilerimizle konuştuk. Fiziki olarak üretim alt yapısında fazla hasar bulunmamakla birlikte istihdam kaybı nedeniyle üretim durma noktasına gelmişti. Depremden az etkilenen Adana ve Gaziantep gibi illerimizde üretim devam ediyor. Kahramanmaraş, Adıyaman ve Malatya’da ise çarklar dönmeye başladı. Bu illerimizde yer yer yüzde 30 kapasiteye ulaşıldı. Ramazan bayramından sonra kapasitenin yüzde 60 çıkacağını öngörüyorum. Burada devlet ve özel sektör olarak depremzede yurttaşlarımızın bölgede kalmalarını ve yeniden işe dönüşlerini cazip hale getirecek adımları atmamız gerekiyor. Bakanlıklarımız ve ilgili kurumlar bu konuda önemli düzenlemeler yaptı. Bütün bunların yanı sıra bölgedeki fabrikalarda işine dönen depremzedeye çalıştığı firmadan alacağı maaşa ilave olarak en az 6 ay süre ile bir maaş da devletimiz verebilir.”

Siparişleri karşılayacak güce sahibiz

İlk günden itibaren yurt dışındaki müşterilerden çok güçlü iş birliği ve dayanışma mesajları aldıklarını dikkat çeken Gültepe, “Bölgede üretimin geçici olarak devre dışı kalmasına rağmen Türkiye siparişleri karşılayabilecek kapasiteye sahibiz. Rakibimiz olan bazı ülkelerin yaymaya çalıştıkları ‘Türkiye’de tedarik sorunu yaşanacak’ şeklindeki söylentilere itibar etmeyen birçok müşterimiz bizimle iş birliğini artırmak istiyor. Ben tüm ihracatçılarımız adına kendilerine teşekkür ediyorum” dedi.

Şubat ayı ihracatında öne çıkanlar

*  Deprem bölgesindeki 11 ilimizin ihracatı yüzde 43 düşüşle 985 milyon dolara geriledi.

*  Ocak-Şubat dönemini kapsayan ilk iki aylık ihracat yüzde 1,5 artışla 38 milyar dolara yükselirken, son 12 aylık ihracat ise 254,8 milyar dolar oldu.

*  Şubat ayında bin 455 firma ihracat ailesine katıldı.

*  Birim ihracat değeri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 29,6 artışla 1,69 dolara yükseldi.