Dış ticaret açığı 7 ayda 73 milyar dolara ulaştı

İmam GÜNEŞ / KAHRAMANMARAŞ

Türkiye’nin temmuz ayına ilişkin dış ticaret istatistikleri Ticaret Bakanlığı ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından Kahramanmaraş’ta açıklandı. Temmuz ayında ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,4 artışla, 20,1 milyar dolar oldu. İhracat, yılın yedi aylık döneminde ise yüzde 0,6 düşüşle 143,4 milyar dolara ulaştı. Temmuz ayında ithalat yüzde 11,1 oranında artışla 32 milyar 475 milyon dolar olurken, yılın ilk 7 aylık döneminde yüzde 5,1 oranında artışla 217 milyar 52 milyon doları buldu.

Dış ticaret hacmi, temmuzda yüzde 10 artışla 52,6 milyar dolar olurken, Ocak-Temmuz döneminde yüzde 2,8 yükselişle 360,5 milyar dolara yükseldi. Dış ticaret dengesine bakıldığında, temmuz ayında 12,4 milyar dolarlık açık verilirken, yılın ilk 7 ayındaki açık 73,6 milyar dolar oldu.

İhracatın ithalatı karşılama oranı temmuzda yüzde 61,9 olurken, Ocak- temmuz döneminde bu oran yüzde 66,1’i buldu.

Küresel mal ihracatındaki hedef dünyadan yüzde 1,2 pay almak

Türkiye ihracatının 2021 yılında tarihinde ilk defa küresel ihracattan yüzde 1 seviyesinin üzerinde pay aldığını belirten Ticaret Bakanı Ömer Bolat, sözlerine şöyle devam etti: “Küresel ihracattan aldığımız payı 2022 yılında yüzde 1,02’ye, 2023 yılı ilk çeyreğinde ise yüzde 1,04 oranına yükselttik. 2022 yılında yüzde 36,9 olan orta-yüksek ve yüksek teknolojili ürün ihracatının imalat içindeki payı, bu yılın ilk yedi ayında yüzde 40,8’e yükseldi. Önümüzdeki dönemde de katma değeri yüksek ürünlerin üretimini ve ihracatını artırarak daha fazla değer yaratılmasını sağlayacak ve sürdürülebilir refah artışlarını elde edeceğiz. Ocak-Temmuz döneminde TL ile ithalatımız yüzde 157,1 artarak 309,5 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Bu artış ödemeler dengesi finansmanı açısından olumlu bir gelişmedir. 2028 yılında mal ihracatımızı 400 milyar dolara, hizmet ihracatımızı 200 milyar dolara, küresel mal ihracatında ülkemizin payını yüzde 1,2’ye, KOBİ’lerin ihracattaki payını yüzde 40’a, orta yüksek ve yüksek teknolojili ihracatımızın payını yüzde 50’ye ve genel ihracatımız içinde e-ihracatın payını yüzde 10'a çıkarmayı hedefliyoruz.”

İhracat hedefimiz 265 milyar $

Nisandan önceki 12 ayda 10 milyar dolar kayba neden olan paritenin, ihracata dört aydır pozitif katkı verdiğinin altını çizen TİM Başkanı Mustafa Gültepe, şu bilgileri verdi: “Temmuzda parite farkı 715 milyon dolarlık katkı sundu. Son dört aydaki parite katkısı ise 1,5 milyar dolara ulaştı. İhracatçımızın finansmana erişimi konusunda geçen ay olumlu gelişmeler oldu. Merkez Bankası’nın ihracat kredilerini sıkılaştırma kararlarının dışında tutulmasına yönelik yaklaşımını destekliyoruz. Bu düzenlemeleri ihracatımızın hedeflerine ulaşmasına doğrudan katkı sağlayacak önemli adımlar olarak görüyoruz. Ana pazarlarımızdaki ekonomik canlanmanın ihracatımıza pozitif yansımaları olacak. Biz bu yıl 265 milyar dolarlık bir hedef belirlemiştik. İnşallah önümüzdeki 5 ayı en iyi şekilde değerlendirerek yılsonunda hedefimize ulaşacağız.”

1 yıl içinde 318 bin kalıcı konutun teslim edilmesi planlanıyor

Deprem bölgesindeki şehirlerin tekrar ayağa kaldırılması için enkaz kaldırma ve kalıcı konutların inşasına yönelik çalışmaların vakit kaybetmeden başladığını kaydeden Ticaret Bakanı Ömer Bolat, şu ifadeleri kullandı: “Şimdiye kadar 180 bin civarında konut ve köy evinin inşa süreci başlatılmış olup çalışmalar son hızıyla devam etmektedir. Bir yıl içinde 318 bin kalıcı konutun teslim edilmesi planlanmıştır. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız yönetiminde ve koordinasyonunda yapılmakta olan Yerinde Dönüşüm Projesi kapsamında faizsiz kredi imkânı sunmaktadır. Vatandaşlarımız bu projeye 146 bin başvuruyla oldukça yüksek bir ilgi gösterdi. Konutlar için 500 bin TL hibe + 500 bin ile 800 bin TL arasında faizsiz kredi verilmesi, iş yerleri için 250 bin TL hibe + 250 bin ile 500 bin TL faizsiz kredi verilmesi kararlaştırılmıştır. Krediler 2 yıl ödemesiz, toplamda 10 yıl vadeli ve faizsiz olarak verilecektir. Depremin ekonomimiz üzerindeki etkilerinin 100 milyar doları aşacağı öngörülürken, söz konusu rakamın 2023 yılı başlangıç bütçe harcamalarının yaklaşık yüzde 45’ine tekabül ettiğini görüyoruz. Bunu da devlet ve millet olarak el birliğiyle aşacağız.”

Depremin ihracata etkisi 2,5 milyar dolar

TİM Başkanı Mustafa Gültepe, deprem bölgesine ayni ve nakdi yardımların yanı sıra, bölgedeki istihdam kaybının önlenmesi için de 320’si Kahramanmaraş’ta olmak üzere bölgede yaklaşık bin 500 yaşam ünitesi inşa ettiklerini söyledi. Depremin bu yıl 2,5 milyar dolarlık bir ihracat kaybına neden olacağını öngördüklerini belirten Gültepe, sözlerini şöyle sürdürdü: “Beklentilerimize paralel olarak yedi ayda 11 ilimiz 10 milyar dolar ihracat gerçekleştirdi. Geçen yıla göre yüzde 15 eksideyiz. Depremden etkilenen illerimizin durumunu özel olarak takip ediyoruz. Temmuzda Gaziantep tüm zamanların en yüksek aylık ihracat değerine ulaştı. Malatya ve Adıyaman’ın ihracatında da geçen yıla göre artış var. Hatay ve Kahramanmaraş’tan da olumlu işaretler alıyoruz. Ancak bu iki ilimizin biraz daha zamana ihtiyacı bulunuyor. Kahramanmaraşlı firmalarımız geçen ay 68 milyon dolar ihracat gerçekleştirdi. Yılbaşından bu yana toplam ihracat ise 563 milyon dolara ulaştı. İnşallah bu güzel ilimiz yılı 1 milyar doların üzerinde ihracatla tamamlayacak.”

Dış ticarette öne çıkan gelişmeler…

Temmuzda ihracata en yüksek katkıyı 2,7 milyar dolarla otomotiv sektörü verdi. İlk beşteki diğer sektörler 2,1 milyar dolarla kimya, 1,6 milyar dolarla hazır giyim, 1,4 milyar dolarla hububat ve 1,3 milyar elektrik elektronik şeklinde sıralandı.
* En fazla ihracat yapılan ilk 5 ülke sırasıyla Almanya, İtalya, ABD, Irak ve Birleşik Krallık oldu.
* Suudi Arabistan’a yüzde 189, Kanada’ya yüzde 162, Birleşik Arap Emirlikleri’ne yüzde 126’lık ihracat artışı kaydedildi.
* 45 il ihracatını artırdı.
* Bin 198 firma ilk kez ihracat yaptı.
* Birim ihracat değeri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7,4 artışla 1,40 dolara yükseldi.
* Deprem bölgesi 7 ayda 10 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi.
* Motorlu kara taşıtları ihracatı yüzde 36,0 oranında artarak 2,4 milyar dolar, kazan ve makine ihracatı yüzde 24,9 oranında artarak 1,9 milyar dolar, elektrikli makine ve cihaz ihracatı ise yüzde 30,7 oranında artarak 1,2 milyar dolar oldu.
* İthalattaki artış önemli oranda işlenmemiş altın ithalatından kaynaklandı.