DİR'de döviz oranı yeniden düzenlendi

Hüseyin GÖKÇE/ANKARA 

Ticaret Bakanlığı, Dahilde İşleme Rejime tebliğinde değişiklik yaparak, DİR kapsamında döviz kullanım oranını tüm ürün grupları için yüzde 80 olarak belirledi. İthalata getirilen ek vergilerin maliyeti artırmasıyla başta otomotiv olmak üzere, sektörlerin yoğun baskısı üzerine, Ticaret Bakanlığı DİR kapsamında yapılan ithalatta, yüzde 65-80 arasında değişen döviz kullanım oranını tüm sektörler için yüzde 80 olarak belirledi. Bu düzenleme, ihracat yapmak için zorunlu olarak kullanacakları yerli ürün miktarının da azalması anlamına geliyor.

Ticaret Bakanlığı’nın, emtia piyasalarındaki konjonktürel fiyat dalgalanmalarından dolayı bu azami oranları dönemsel veya sektörel olarak yükseltme yetkisi devam edecek.

Koronavirüs sebebiyle dünya ticaretinde yaşanan dalgalanmalar ve emtialardaki fiyat artışları, DİR kapsamındaki ithalatta döviz kullanım oranı sınırlarının artırılmasına yol açtı.

Ticaret Bakanlığı 2006/12 sayılı DİR tebliğinde değişiklik yaparak, ürün gruplarına göre farklı oranda belirlenmiş döviz kullanım oranını, tüm ürün grupları için yüzde 80 olarak değiştirdi. İkincil işlem görmüş tarım ürünleri taahhüdü içeren belgelerde bu oran, Bakanlık tarafından yüzde 100 olarak tespit edilebilecek.

Tebliğin önceki halinde, bu oran konfeksiyon ve orman ürünleri için yüzde 70, otomotiv ve tekstil için yüzde 65, deri, çimento, cam, toprak ve seramik ürünleri için yüzde 60, bunların dışında kalan tüm sektörler için döviz kullanım oranı yüzde 80 seviyesindeydi.

“Yerli ürün kullanımı azalacak”

DİR kapsamında döviz kullanım oranı, 100 birimlik ihracat karşılığında yapılabilecek ithalat miktarını belirtiyor. Yani 100 birimlik ihracat için daha önce yüzde 60-70 arasında ithalat yapabilen sektörler, artık yüzde 80’e kadar ithalat yapabilecekler.

DÜNYA’ya bilgi veren kaynaklar, özellikle gümrük vergilerinin artırılmasıyla birlikte artan maliyetlerin, başta otomotiv olmak üzere bir çok sektörü olumsuz etkilediğini belirterek, gelen yoğun baskılar üzerine böyle bir düzenleme yapıldığını aktardılar.

Yapılan düzenlemenin ihracata yönelik üretim yapan firmaların, yerli ürün kullanım oranını azaltmaları anlamına da geldiğine vurgu yapan kaynaklar, bunun zaten sıkışan yerli sanayiciyi daha da olumsuz etkileyeceğini anlattılar.

Döviz Kullanım Oranı nedir?

Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında Döviz Kullanım Oranı CIF ithal (yurt içi alımlar hariç) tutarının FOB ihraç tutarına oranını gösteriyor.

Oranı aşan indirimden yararlanamayacak, vergiyi iki kat ödeyecek

Öte yandan, tebliğde öngörülen döviz kullanım oranını aşan firmalar, 6 ay süreyle indirimli teminat oranlarından yararlanamayacaklar.

Tebliğin ilgili kısmı şöyle:

“Döviz kullanım oranının aranmayacağı haller haricinde, belge kapsamında ithal edilen eşyanın tamamı ihraç edilen işlem görmüş ürünün elde edilmesinde kullanılmış olsa dahi döviz kullanım oranının bu Tebliğ’in 17 nci maddesinin dokuzuncu fıkrasında belirlenen oranları geçmesi halinde, belge/izin sahibi firma adına (bu firmanın başka bir firmanın belgesine yan sanayici olarak eklenmesi dahil) düzenlenmiş ve düzenlenecek belgeler/izinler kapsamında, Bakanlıkça uygun görüldüğü tarihten itibaren 6 ay süreyle indirimli teminat uygulanmaz. Firmaların bu fıkra kapsamında müteakip ihlallerinde teminat oranı, Bakanlıkça uygun görüldüğü tarihten itibaren ithalattan doğan vergi tutarının 2 (iki) katına kadar arttırılır.”