Denizlili sanayici, 'desteklere devam' dedi

OSMAN NURİ BOYACI

Denizli Sanayi Odası (DSO), koronavirüs salgınının etkilerini ölçmek için üyeleri arasında nisan ayında yaptığı anketin ikincisini gerçekleştirdi. 3 aylık süreçte yaşanan değişimin gözlemlenmesinin amaçlandığı anket sonuçları, Denizli sanayisinde ciddi bir toparlanmanın olduğunu gösterdi. Ankette sanayiciler desteklerin devam etmesini istedi.

Nisan ayında gerçekleştirilen COVID-19 anketine katılan 306 sanayiciden sadece 1’i salgın sonrası yeni siparişlerinin arttığını belirtmiş; siparişlerinin azaldığını beyan edenlerin oranı yüzde 96 olmuştu. Son 3 aylık süreçte yüzde 96’lık oranın yüzde 77’ye gerilediği gözlemlendi. Yeni siparişlerde yaşanan bu artış, salgınının olumsuz etkisinden Denizli’nin bir nebze de olsa sıyrıldığını gösterdi.

Finansman korkusu hafifledi

COVID-19 salgınının Denizlili sanayicinin halihazırdaki siparişleri üzerindeki etkisi de ağır oldu. Nisanda gerçekleştirilen ankette sanayicilerin sadece yüzde 9,03’ü salgının mevcut siparişlerinde bir değişikliğe sebep olmadığını belirtmiş; kalan yüzde 91’lik bölüm siparişlerinin iptali ve/veya ertelenmesi ile karşı karşıya kaldığını ifade etmişti. Temmuzda gerçekleştirilen ankette ise mevcut siparişlere etkisi olmadığını belirtenlerin oranı artarken iptal oranlarının azaldığı ve ertelemelerin arttığı gözlemlendi.

Salgının Türkiye’de görülmeye başlamasından bu yana iş insanlarının en büyük korkusu olan finansmanda da açıklanan kredi paketleri ile birlikte korkunun biraz hafiflediği gözlemlendi. Nisan ayında gerçekleştirilen ankette “Kredi imkanları daraldı” diyenlerin oranı yüzde 21 iken bu oran temmuzda yapılan ankette yüzde 13’e geriledi. Tahsilat problemi ise yüzde 54 ile (nisan anketinde yüzde 58) finansman problemleri içindeki ağırlığını korumaya devam etti. Açıklanan istikrar kalkanı paketi kapsamında herhangi bir finansal destekten faydalanmayanların yüksek oranı ise dikkat çekiyor. Temmuzda gerçekleştirilen ankete göre katılımcıların yüzde 38’i istikrar kalkanı paketi kapsamında herhangi bir finansal destekten faydalanmadığını belirtti. En çok kullanılan finansal desteklerin ise kredi anapara ve faizlerinin üç ay ötelenmesi, işe devam desteği kredisi ve nefes kredisi oldu.

Sanayicinin salgının devam etmesi halinde gördüğü risklerde herhangi bir değişim gözlenmedi. Sanayici, tahsilatların gecikmesi, gönderdiği halde bedelini alamadığı mallar, çeklerin karşılıksız çıkması gibi sebeplerle tedirginlik yaşıyor. Salgının uzaması ihtimalinde firmaları için gördükleri en büyük riskler nakit akışlarının bozulması, ihracatın azalması, iç satışların azalması ve müşteri kayıpları olarak ifade edildi.

Sanayicinin yüzde 71'1 kısa çalışma ödeneğine başvurdu

DSO üyeleri nisan ayında yapılan ankette kısa çalışma ödeneğine %78 oranında başvurduğunu veya başvurmayı düşündüğünü belirtirken, temmuz ayında yapılan ankette kısa çalışma ödeneğine başvuranların oranı %71 çıktı. Başvuru yapanların %10’unu ise sonradan başvurularını iptal ettiği ifade etti.

Resesyon beklentisi sürüyor

Denizlili sanayici salgının küresel boyutta bir resesyona neden olacağını düşünüyor. Ancak nisana göre sanayici bu konuda da daha iyimser bir tablo çiziyor. Nisanda gerçekleşen ankette kısmi veya tam olarak küresel bir resesyon öngörenlerin oranı yüzde 98 iken, yeni ankette bu oran yüzde 92’ye geriledi. Bu gerilemede kısmi resesyon bekleyenlerin oranındaki artış ve tam resesyon bekleyenlerin oranındaki azalış da dikkat çekti.

Ankette korona salgını nedeniyle toplu çalışılan yerlerde alınması zorunlu tedbirlerin (maske, sosyal mesafe, dezenfeksiyon) işyerinde tam olarak uygulanıp uygulanmadığına ilişkin soruya sanayicilerin yüzde 92’si “Evet” cevabını vererek tedbirler hakkındaki hassasiyetin yüksek olduğunu gösterdi. Alınan tedbirlerin üretim akışında ciddi aksamalara sebep olduğu da ifade edildi. Her üç işverenden biri alınan tedbirlerin çalışan verimliliğini ve motivasyonunu düşürdüğünü belirtirken, her dört işverenden biri de alınan tedbirlerin maliyetleri arttırdığını belirtti. Alınan tedbirlerin üretim kapasitesini azalttığını ifade edenlerin oranı ise yüzde 13.