Bütçe açığının yarısı KKM'den

Mehmet KAYA

Bütçe, Haziran ayında giderlerdeki yüzde 87,1 artış nedeniyle 31 milyar 59 milyon TL açık verdi. Gelirler ise yüzde 104,9 oranında arttı. Haziran ayı bütçe verileri, ek bütçenin işlenmesiyle yeni gerçekleşme oranlarıyla açıklandı. Böylece yılın ilk 6 ayı itibariyle ek bütçe dahil giderlerdeki gerçekleşme yüzde 41,4’e, gelirlerdeki gerçekleşme ise yüzde 49,6 seviyesinde oluştu. Ek bütçe ile bütçe giderleri 2022 için 2 trilyon 831 milyar TL’ye, gelirleri ise 2 trilyon 553 milyar TL’ye, bütçe açık hedefi de 278 milyar 374 milyon TL’ye çıkmıştı.

Haziran ayındaki bütçe açığına rağmen yılın ilk aylarındaki yüksek fazla nedeniyle 6 aylık bütçe hala 93 milyar 560 milyon TL fazlada bulunuyor.

Haziran ayı itibariyle yatırım ödeneklerinin hızlandırılması dikkat çekti. Sermaye transferleri kaleminde, sadece Haziran ayında ek bütçe dahil edilmiş toplam başlangıç ödeneğinin yüzde 17,9’u kullanıldı. Sermaye giderlerinin ise yüzde 9’u bir ayda serbest bırakılmış oldu.

Gelir tarafında ise hem Haziran ayında, hem de Ocak-Haziran döneminde, dahilde alınan KDV ve gelir vergisinde diğer kalemlere göre düşük oranlı artışlar dikkati çekti.

Giderlerde en yüksek artış sermaye transferlerinde

Haziran ayında bütçe giderleri bir önceki yıl aynı aya göre yüzde 87,1, giderler içinde faiz dışı giderler yüzde 91,7 oranında arttı. Giderler içinde en yüksek artışlar yüzde 415,3 ile sermaye transferleri ve yüzde 181,1 sermaye giderlerinde gerçekleşti. Bu iki kalem, yatırımlar ile kamu KİT’lerine verilen borç veya sermaye artırımlarından oluşan toplam yatırımlar kalemlerini oluşturuyor. Faiz giderleri ise yüzde 35,6 oranında yükseldi.

Haziran ayı itibariyle bütçe giderleri 212.1 milyar TL, faiz hariç giderler 199.3 milyar TL, faiz giderleri ise 12.8 milyar TL düzeyinde gerçekleşti.

Haziran ayında bütçe gelirleri bir önceki yıl aynı aya göre yüzde 104,9 oranında arttı. Gelirler içinde vergi gelirlerinin artışı yüzde 108,4 oranında artış gösterdi. Vergi gelirleri içinde en yüksek artışlar yüzde 154,8 ile ithalde alınan KDV, yüzde 125 ile harçlar, yüzde 122,5 ile kurumlar vergisinde oldu. Dahilde alınan KDV yüzde 49,8 gibi düşük bir oranda artış gösterdi.

Haziran ayı itibariyle bütçe gelirleri 181 milyar 19 milyon TL, vergi gelirleri 152.6 milyar TL oldu. İthalde alınan KDV tahsilatı 54.6 milyar TL, ÖTV tahsilatı 38.9 milyar TL olarak gerçekleşti. Dahilde alınan KDV tahsilatı ise 8.8 milyar TL düzeyinde gerçekleşti.

6 aylık gider, hedefin yüzde 41.4'üne ulaştı

Ocak-Haziran döneminde bütçe giderleri, ek bütçe dahil bütçe hedefinin yüzde 41,4’üne ulaşarak 1 trilyon 171.8 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Bütçe gelirleri ise 1 trilyon 265.4 milyar TL ile başlangıç tahmininin yüzde 49,6’sına ulaştı.

Vergi gelirleri yüzde 47,3 oranında artarak 1 trilyon 33 milyar TL oldu. Vergi gelirleri içinde ithalde alınan KDV bir önceki yıl aynı döneme göre yüzde 130,6 oranında artarak 254.7 milyar TL’ye, kurumlar vergisi yüzde 278,2 artarak 263 milyar TL’ye ulaştı. Gelir vergisi ve dahilde alınan KDV’lerdeki düşük artışlar dikkat çekti. Ocak-Haziran döneminde dahilde alınan KDV yüzde 50,3 oranında artarak 74.5 milyar TL, gelir vergisi ise yüzde 48,1 oranında artarak 139.2 milyar TL olarak gerçekleşti.

KKM'ye Haziran'da 16.1 milyar TL

Bütçede Kur Korumalı Mevduat ödemeleri Haziran ayında 16.1 milyar TL’lik harcama yapıldı. Böylece ilk ödemelerin başladığı ay olan Mart ayından bu yana bu kalemdeki gider 37.2 milyar TL’ye ulaştı. Kur Korumalı Mevduat modeli için kur farkı nedeniyle bütçeden Mart ayında 11.7, Nisan ayında 4.6, Mayıs ayında 4.8 milyar TL ödeme yapılmıştı. 

Vay, vay, vay!
KKM için bütçeden, yani cebimizden çıkan paraya bakın!

Martta 11.7
Nisanda 4.6
Mayısta 4.8
Ve haziranda rekor, 16.1 milyar
Dört ayın toplamı 37.2 milyar lira.

-Bu parayı kuru tutmak için mi ödedik?
-Peki tutabildik mi?
-Sahi dövizi kim yükseltmişti ki?

— Alaattin Aktaş (@Alaattin_Aktas) July 18, 2022