Bursa, 100'üncü yılda 30 milyar dolar tutarında yatırım planladı

Esra ÖZARFAT / BURSA

Sanayi kenti Bursa 2023’e yeni yatırım planlarıyla girdi. Kentte 2022’nin 10 ayında yatırım tutarı 16,5 milyar lirayı bulan 680 yatırım projesi teşvik belgesi aldı. Bu yatırımlarda değer bazında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 44 artış oldu.

Teşvik kapsamındaki yatırımlar içinde komple yeni yatırımların sayısında ise yüzde 48’lik bir artış kaydedilirken belge sayısı 317 oldu. 2022’nin Ocak-Ekim döneminde şirket kuruluşlarında da yüzde 24 artış oldu, 4 bin 20 yeni şirket kuruldu. Özellikle yabancı sermayeli şirket kuruluşlarındaki artış dikkat çekti. Bursa’da 2022’nin 10 ayında toplam 593,4 milyon lira sermayeli 508 yabancı sermayeli şirket kuruldu. Yabancı sermayeli firma sayısında yüzde 41, sermaye büyüklüğünde yüzde 240 artış oldu. Geçen yıl perakende sektörü de iyi gitti. AVM ciroları özellikle ikinci yarıda ciddi artış gösterdi. Talep yönünden piyasa canlıydı. Ancak işletmeciler (AVM’ler) yönünden, en başta enerji kaynaklı maliyet artışları sıkıntı yarattı. Sektör yetkilileri, “Şu anda borçlarından dolayı bankalara geçmek üzere olan 20’nin üzerinde AVM var” dedi.

Kentin gündemindeki katma değerli yatırımlar

Bursa’da bu yıl ise TEKNOSAB yatırımı ve diğer özel sektör yatırımları dikkate alındığında 30 milyar dolar civarında bir yatırım gündemi olduğu görülüyor. Togg yatırımının tedarik sektörünü hareket getirmesi, geleceğin teknolojilerini barındıracak yeni girişimlerin kapısını aralaması bekleniyor. Bunun ilk adımı da geliyor. Gemlik’te Togg tesisinin yanındaki 609 bin metrekarelik arazide inşa edilecek batarya fabrikasının temeli yakında atılacak. Bursa Ticaret ve Sanayi Odası’nın (BTSO) projelendirdiği Bursa Teknoloji Organize Sanayi Bölgesi’nde de (TEKNOSAB) inşaatlar yükseliyor. Bazı fabrikalarda üretim başladı. Dört yılda 25 milyar dolarlık yatırım planlanan TEKNOSAB ile kentin orta ihracat tuzağını kırması, son beş yıldır 16 milyar dolar sınırına takılmış ihracatın 25 milyar dolara taşınması ve 45 bin yeni istihdam sağlanması hedefleniyor. Halihazırda bölgedeki fabrikalarda 3 vardiyada 2 bin kişi çalışıyor. Türkiye’nin en çevreci ve en teknolojik çimento fabrikası olmaya hazırlanan Bursa Çimento da 110 milyon Euro’luk yatırımını 2023’ün ilk yarısında devreye alacak.

2022’DE TEŞVİK ALAN YATIRIMLAR

2022 yılının 10 aylık döneminde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından teşvik belgesi alan yatırımlardan bazıları dikkat çekiyor.

* Kaplanlar Soğutma’nın TEKNOSAB’daki yatırımı: 557.8 milyon lira
* Turan&Turan Sağlık Grubu’nun cerrahi hastane yatırımı: 420 milyon lira.
* Home Dress’in tekstil yatırımı: 252.2 milyon lira
* Vatan Pres’in TEKNOSAB’daki yatırımı: 550 milyon lira
* İnegöl’de şehir içi elektrikli araç Amperino yatırımı: 66 milyon lira
* Bursagaz yatırımı: 907 milyon lira

KAMU’NUN GÜNDEMİNDE DE YATIRIMLAR VAR

Bursa’da kamu kesiminin gündeminde de önemli yatırımlar var. Bursa Büyükşehir Belediyesi 10,6 milyar liralık bütçesinden ulaşıma 2.4 milyar lira ayırdı. Ayrıca planlı kentleşmeye 737 milyon, yeşil alan ve çevre yatırımlarına da 1. 3 milyar yatırım yapacak. Belediye kente 3 milyon metrekare yeni yeşil alan kazandırmayı hedefliyor.

BAŞKANLAR NE DEDİ?

Burkay: Bursa’nın çıkışı ‘mekânsal planlamada’

Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay’a göre Bursa’da sanayinin yol alabilmesi için üretime ayrılan binde 3,3’ün binde 7’ye çıkarılması gerekiyor. Bunun için de çıkış mekânsal planlamada. Bursa’nın orta ihracat sendromu tuzağına düştüğünü, 4 yıldır 16 milyar dolar seviyelerini bir türlü aşamadığını söyleyen Bursa TSO Başkanı İbrahim Burkay’a göre Bursa, teknolojik olarak kendini geliştirdi ve ihracat kilogram değerini 4,5 doların üzerine çıkardı. Sanayide kapasite kullanım oranı yüzde 80’lerde. Bundan sonrası için mekânsal planlama ile mevcut sanayinin yüzde 60 daha büyütülmesi gerekiyor.

Burkay 2023 için de şunları söyledi: “Bursa ihracatta üst sıralardaysa, 60 yıl önce kurulan OSB’nin büyük katkısı var. Dünyanın en büyük ekonomileri KOBİ’lerle büyüdü. Şehrin kalkınması için KOBİ’lerimizin büyümesinin önünü açmalıyız. KOBİ OSB için 2 bin 600 firmamız başvuru yaptı. Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi’nde dijital dönüşüm merkezi kurulacak. Proje esnafının yeni nesil elektronik ticarete geçişini sağlayacak. BTSO olarak sektör ayırt etmeksizin tüm üyelere hitap eden projeler hayata geçiriyoruz. Küresel Fuar Acentesi, UR-GE, Ticari Safari, yeni nesil fuarlar gibi çalışmalar ile Odamız uzmanlık merkezi haline geldi. Bizler hiçbir zaman proje kolay olacak diye yola çıkmadık. İlk UR-GE’mizi yaptığımız bebe çocuk konfeksiyonu sektöründe 16 tane firma bulabildik. Her işin başlangıcı zordur. UR-GE’nin başlamasıyla bu firmalarımız Avustralya’ya, ABD’ye ihracat yapmaya başladı. Bu ilk adım sektörlerde farkındalık oluşturdu.”

Matlı: Gıda üreticileri planlı alanlara taşınacak

Bursa Ticaret Borsası (Bursa TB) kent içinde üretimlerini sürdürmekte zorlanan gıda üreticisi KOBİ’ler ile gıda dağıtımı yapan lojistik firmalarını düzenli alanlara kavuşturmak için harekete geçti. Borsa, 300 dönüm alanda Gıda OSB kurulması için başvuruda bulundu. Kentin doğu ve batısında lojistik merkezler kurulması için de planlama yapmaya başladı. Bursa TB Yönetim Kurulu Başkanı Özer Matlı, ilk etapta 170 dönüm alanda planlama yapılacağını belirterek, “Firmaların ölçekleri büyüdü. Firmalar şehir içinde sıkıştı. KOBİ’lerin elini rahatlatırsak ekonomide ciddi bir hareketlilik sağlar” dedi.

Çelik: Risklere rağmen yola devam

Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB), yılı 32 milyar dolarlık ihracatla kapatmayı hedefliyor. UİB’in gündemi katma değerli üretim, yeni pazarlar, Yeşil Dönüşüm, Ar-Ge, inovasyon ve markalaşma. UİB Koordinatör Başkanı Baran Çelik, yılsonuna yaklaşırken küresel ekonomide yaşanan enflasyonist sürece ve resesyon risklerine rağmen Türk ihracatçılarının üretimden aldığı güçle yoluna devam ettiğini ve ülke ekonomisine katkı sağlamayı sürdürdüğünü söyledi. UİB’in 2023 ihracat hedefi ise 34 milyar dolar.

“Bankalara devredilecek 20’nin üzerinde AVM var”

Yılın ilk 6 ayında piyasaların normal seyrettiğini belirten AVM yöneticileri, ikinci yarıda ciroların 4.5 kat arttığını, paralelinde işletme maliyetlerinin de artarak AVM’lerin karlılığını sıkıntıya soktuğunu ifade etti. Isınma ve soğutmada elektrik ve doğalgaz tüketimi çok önemli bir kalem haline geldiğini, enerji giderlerinin işletme maliyetinin yüzde 7’sine ulaştığını belirten yöneticiler, özellikle öz sermayesi güçlü olmayan AVM’lerin bankalara geçebileceğini söyledi. Sektör temsilcilerinin 2023 öngörüsü şöyle: “Bir işletmenin ayakta kalabilmesi için işletme maliyetlerini karşılayabiliyor olması lazım. Bugün bir AVM’de 100 üzerinde taşeron personel çalıştırılıyor. Yaz ve kış farklılığı gündeme getirilse yazın elektrik tüketimi 3 katına çıkıyor. 2023’te ortak gider maliyetlerinin kiralara yaklaştığını göreceksiniz. Bu da sektörün en önemli sıkıntılarından bir olacak. Bugün özellikle fast food markalarında kirasının çok üzerinde elektrik faturası ödeyenler var. Bu sürdürülebilir bir durum değil. Şu anda borçlarından dolayı bankalara geçmek üzere olan 20’nin üzerinde olan AVM var. Bugün yeni inşa edilecek bir AVM’nin metrekare fiyatı 2 bin 500 ila 3 bin dolar arasında seyrediyor. Yeni proje yapmak daha da zorlaşıyor.”

YARIN: KAYSERİ'NİN YATIRIM GÜNDEMİ