2008 krizini bilen ekonomist: Bu mega-balon patladığında, muazzam olacak
David Rosenberg, piyasanın aşırı değerlendiğini ve S&P 500'ün temel değerlere göre yüzde 25 daha yüksek seviyede olduğunu belirtti. Yatırımcıları, büyük bir düşüş riski konusunda uyaran Rosenberg, “Bu mega-balon patladığında, muazzam olacak. Şu an, momentumun ya da sürü psikolojisinin peşinden gidilecek zaman değil” ifadelerini kullandı.
Ünlü ekonomist David Rosenberg, müşterilerine gönderdiği notlarda, S&P 500’ün bu yıl yüzde 23’lük bir artış kaydetmesine ve yeni zirvelere ulaşmasına rağmen, yatırımcıları açgözlülük yapmamaları konusunda uyardı. Rosenberg, piyasanın aşırı değerlendiğini ve yatırımcıların sonunda büyük zarar görebileceğini belirtti.
CNBC-e'de yer alan habere göre 2008 resesyonunu öngörmesiyle tanınan Rosenberg Research'ün kurucusu, 9 Ekim tarihli notunda “Bu, tüm zamanların en büyük momentum odaklı hisse senedi piyasası” diye yazdı. 18 Ekim’deki notunda ise “Bu mega-balon patladığında, muazzam olacak. Şu an, momentumun ya da sürü psikolojisinin peşinden gidilecek zaman değil” ifadelerini kullandı.
Rosenberg, karamsar beklentilerinin büyük bir sebebinin, üç farklı ölçütün ortalamadan iki standart sapma uzakta olması olduğunu belirtti: hisselere yapılan yatırımlar, piyasa değerlemeleri ve yatırımcı hissiyatı. Spesifik ölçütlerden bahsetmese de, birçok yaygın gösterge bu iddialarını doğruluyor.
Örneğin, bu yılın başında hanehalkı hisse sahipliği, varlıkların yüzde 40'ını aştı ve bu oran dot-com balonu döneminde ulaşılan seviyeleri geçti. Değerlemelerde ise Shiller döngüsel olarak ayarlanmış fiyat-kazanç oranı ve Wilshire 5000-GSYH oranı dikkat çekiyor.
Yatırımcılar halen iyimser
Yatırımcı hissiyatını ölçen popüler bir gösterge olan AAII Duyarlılık Anketi’nde, katılımcıların yüzde 45,5’i kendini iyimser olarak tanımladı ve bu oran, tarihsel ortalama olan yüzde 37,5’in üzerinde. Ancak katılımcıların neredeyse yarısı, piyasanın aşırı değerli olduğunu düşünüyor.
Rosenberg’e göre, S&P 500, temel değerlerin işaret ettiği seviyenin en az yüzde 25 üzerinde. “Fiyatlar, son bir yılda kazanç büyümesini geride bıraktı ve bu, klasik bir kazanç odaklı yükseliş olsaydı, S&P 500’ün 5,751 yerine 4,600 seviyelerinde olması gerekirdi,” dedi 9 Ekim tarihli notta. “Üstelik, analistlerin hisse başına kazanç (EPS) revizyonları tamamen aşağı yönlü.”
O zamandan beri, S&P 500, 5,864 seviyesine yükseldi.
Rosenberg’in piyasa hakkındaki karamsar görüşleri, ekonomiye dair olumsuz bir beklentiyle de örtüşüyor. Eylül ayında beklentilerin üzerinde gelen istihdam raporunun düşüş trendi içinde bir istisna olduğunu ve hala bir resesyon beklediğini belirtti.
Ekonomik görünümde zayıflık belirtileri
Rosenberg, son birkaç yıldır resesyon beklentisinde bulunuyor ve çeşitli zamanlarda piyasanın aşırı değerlendiği konusunda uyarılar yapıyor. Ancak, piyasa beklentileri aşarak yükseldi ve ekonomi, faiz artırımlarına rağmen direnç göstermeye devam etti.
Buna karşın, işsizlik oranı yükselirken açık iş pozisyonları ve yeni işe alımların azalmasıyla zayıflık belirtileri ortaya çıkmaya başladı. Federal Rezerv, Eylül ayında faiz oranlarını 50 baz puan indirerek ekonomideki yavaşlamayı önlemek için harekete geçti. Ancak, ekonominin yeni bir iş döngüsünün başında mı yoksa yüksek faiz oranlarının baskısıyla resesyona mı gireceği hala belirsiz.
Rosenberg, ikinci senaryonun daha olası olduğunu düşünüyor ve bu nedenle, son yıllarda agresif bir şekilde yükselen piyasada bu aşamada yatırım yapmanın riskli olduğunu belirtti.
“Para yönetimi, her zaman sermayeyi korurken kazançtan bir kısmını yakalamak anlamına gelir,” diye yazdı 18 Ekim tarihli notunda. “J.P. Morgan’ın, düşükten alıp yüksekten satarak değil, boğa piyasasının ortasındaki yüzde 60’lık dilime katılarak zengin olduğu söylenir. Biz o noktayı çoktan geçtik.”
