Borsada ralli sona mı erdi?

Emircan YAMAN

Borsa İstanbul hafta boyunca devam ettirdiği satıcılı seyrini cuma günü de sürdürdü. BIST 100 endeksi günü yüzde 1,77 kayıpla 8.113 puandan tamamlarken, BIST 30 endeksi yüzde 1,62 kayıpla 8.497 puandan, BIST TUM endeksi ise yüzde 1,78 kayıpla 9.392 seviyesinden tamamladı. Endekslerde toplam işlem hacmi 3 aylık ortalamanın altında gerçekleşirken, haftalık kayıp ise cuma günü itibarıyla yüzde 3,9 seviyesini aştı.

Sektörel endeksler bazında bakıldığında ise BIST Finansal Kiralama ve Faktöring Endeksi (XFINK), BIST Spor Endeksi (XSPOR) ve BIST Turizm Endeksi (XTRZM) dışında hiçbir sektörel endeks pozitif performans gösteremedi. BIST Bankacılık Endeksi (XBANK) günü yüzde 3,41 kayıpla kapatırken, BIST Sanayi Endeksi (XUSIN) ise günü yüzde 1,68 azalışla tamamladı.

Uzmanlar borsada kaydedilen düşüşün özellikle İsrail-Filistin çatışmalarının ortaya çıkardığı jeopolitik risklerin yarattığı panikten kaynaklandığını söylerken, trendde hâlâ bir bozulma olmadığı da ifade edildi. Borsanın ‘rallisine’ devam etmesi için ise uzun süredir beklenen yabancı girişinin kritik olduğu belirtildi.

ALB Yatırım Başekonomisti Doç.Dr.Filiz Eryılmaz: 7970 seviyesi çok kritik

Borsada bu haftaki düşüşün ana sebebi yatırımcının jeopolitik haber akışlarına aşırı tepki verip panik satışı yapması. Satışları bu noktada biraz abartılı buluyorum. Tabii içeride yabancı bir kurumun yaptığı alış satışlar da bu düşüş ve volatilitede çok etkili oluyor.

Şunu da belirtmek isterim; borsa seçimden sonra çok güçlü yükselmişti. Düşüş için bahane de oldu bu haber akışları aslında. 8500 civarı patinaj yapan ve yükselemeyen borsa bu haber akışları ile düştü ama trend hâlâ bozulmadı.

50 günlük hareketli ortalamaya göre 7970 puan seviyesi çok kritik. Buranın altında satışlar önce 7600 sonra 7400 puan seviyesine kadar hızlanır. Haftaya bilançolar geliyor. Güçlü bilançolar bekleniyor. Ama haber akışı kötüleşirse bilançolardan gelecek olumlu etki de azalabilir.

Fortuna Capital CEO’su Altuğ Özaslan: Yabancı girişi olmadıkça rallinin sürmesi zor

Seçim sonrasında ekonomi yönetimi ve ekonomi politikaların olumlu anlamda sert dönüşümü sebebiyle BİST TL bazında 4-5 ay gibi bir sürede %90 civarı bir getiri sağladı. Ama ekonomi yönetiminin başarılı geçen ve pozitif geri bildirimlerinin basına da yansıdığı görüşmelerine rağmen kısa vadede niyet mektupları ve pozitif yorumlar dışında bir şey henüz göremedik. Özellikle yurt dışından istenilen fon kaynağı henüz gelmedi.

Ortadoğu’da son dönemde yaşanan üzücü olayların da yayılma riski ve bu risklerin petrol başta olmak üzere finansal piyasalara negatif etkiler doğurabileceği ve yüksek cari açık veren gelişmekte olan ülkeleri negatif etkileyebileceği varsayımı altında Türkiye’de fiyatlama davranışları endeks bazında bir süredir bozuldu. 50 milyar TL civarında olduğunu düşündüğüm borsadaki kredi stoğu, %60-80 arasına yükselmiş. Bu kredinin faizi, borsa tecrübesi ve finansal okuryazarlığı düşük milyonlarca yeni yatırımcının gelmesi, halka arz süreçlerinin üst üste gelmesi ve talep dağıtımından bir çok konuya kadar piyasayı etkileyecek şekilde kararların verilmesi, enflasyonda düşüş beklentisi, TL’nin reel olarak değer kazanmaya başlaması, ihracatçı şirketler için AB’nin zayıf ekonomisi sebebiyle beklentilerin düşük olması, ekonomi politikasının iç talebi soğutmak ve sonucunda 2023-2024 büyüme kompozisyonunda iç talebin payını düşürmek odaklı olunması, TL mevduat faizinin %40 ve DDKKM dönüşlerinin %50 civarında olması sebebiyle yüksek TL faizinin BİST’e girişleri alternatif olarak dışlaması, yüksek kredi faizleri ve krediye erişimin de zorluğu sebebiyle borçlu şirketlerin kâr marjlarının düşeceğine dair beklentiler, turizmde yüksek sezonun sona ermesi sebebiyle döviz girişlerinin azalacağı gerçeği, endekste elde tutma süresinin seneler içerisinde 290 gün civarından 40 günün altına inmesi, yatırım piyasasından trading piyasasına dönüşmemiz sebebiyle artan volatilite ve bu volatiliteyi ve likiditeyi kontrol eden 1-2 kuruma ait algortimaların tüm işlem hacmi içindeki payının çok yüksek olması, BİST’e sene başından beri nette neredeyse yabancı girişinin olmaması ve mevcut konjonktürde kısa vadede böyle bir girişin zor olmaması sebebiyle yerli tasarrufların endeksi buradan daha ileriye taşıyamayacağı beklentisi gibi sebepler endeks üzerindeki baskıyı arttırıyor.

Her ne kadar orta ve uzun vadede Türkiye’nin rasyonele ve normale dönüşü ile yeni bir hikaye yazıyor beklentisi olsa da, saydığım tüm bu sebepler endeksi bu seviyelerde zorlamaya başladı. İçeriye yeni bir para girişi olmadıkça, kısa vadede endeks yukarı gitse bile temelinin görece zayıf olacağını düşünebiliriz.

Şu an 9 civarında olan BİST TUM fiyat kazanç oranının, yakın dönemin en kuvvetli finansalları olacak olan 3. çeyrek karlılıkları ile 8’e doğru yaklaşmasını beklerim. Bu süreçte selektif olmak kaydıyla mevcut iç ve dış risklere göre finansallarını sağlam tutabilen ve/veya hikayesi olan şirketlerin potansiyellerinin mevcut olduğunu düşünüyorum. Ama Mayıs-Ekim arasında yaşanan ve tüm endekse sirayet eden rallinin, yabancı girişi olmadıkça ve saydığım bu sebeplerin bir kısmı elimine edilmedikçe tüm endekse yayılarak buradan devam etmesini şu an için zor görüyorum. Eğer endeks USD bazında 270 seviyesine doğru gevşerse o zaman bu seviyeden yeniden güçlü alımlar da görebileceğimizi eklemek isterim. Ama orta ve uzun vadede Türkiye ve BİST bazında kuvvetli bir boğa olduğumu da belirtmek istiyorum.