Bilişim sektörü 2019'da dolar bazında %3 daraldı

TÜBİSAD 'Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü 2019 Yılı Pazar Verileri'ni açıkladı. Verilere göre bilgi ve iletişim teknolojileri sektörü TL bazında yüzde 14'lük büyüme ile 2019'da 152.7 milyar TL'lik hacme ulaştı. Dolar bazında kan kaybeden sektörün büyüklüğü önceki yıla kıyasla yüzde 3 daralarak 26.8 milyar dolar oldu. İstihdamını 143 bin kişiye çıkaran sektörün ihracatı da 6.5 milyar TL olarak gerçekleşti. Sektör büyüklüğünü oluşturan iki ana unsurdan birisi olan bilgi teknolojileri Türk Lirası bazında yüzde 22'lik büyüme ile 2019'da 56.1 milyar TL'ye, İletişim Teknolojileri ise yüzde 11'lik büyüme ile 96.6 milyar TL'ye ulaştı. Toplam istihdamda yüzde 4'lük bir artış kaydedildi. Sektörün toplam istihdamının yüzde 77'si bilgi teknolojileri kategorisinde bulunuyor. 

Teknokentlerde büyüme sürdü

Sektörün ihracat performansı TL bazında yüzde 27'lik büyüme ile 6.5 milyar TL olarak gerçekleşirken, 2019'da doları bazında bir önceki yıla kıyasla yüzde 8'lik artışla toplam 1.1 milyar dolar seviyesinde ihracat gerçekleşti. Toplam ihracatın yüzde 75'i Avrupa Birliği ülkelerine yapıldı. İhracat performansını artırılması için teknoloji firmalarının kurumsal kapasitelerinin artırılmasına ek olarak pazar çeşitliliği faaliyetlerinin de desteklenmesi gerekiyor. Bilgi Teknolojileri sektöründe üretilen hizmetlerin yüzde 81'i ile üretilen yazılımların yüzde 69'u yerli menşeili olurken, bilgi teknolojileri donanımlarının yüzde 83'ü ile iletişim teknoloji donanımlarının yüzde 84'ü ithal menşeili oldu. 2019 yılında teknokentlerde yaratılan ciro bir önceki yıla göre yüzde 43 oranında artarak 22.9 milyar TL'ye ulaştı. 2019 yılında toplam sektör hacminin yüzde 14'ü teknokentlerde yaratıldı.

TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı Kübra Erman Karaca, sektörün Türk Lirasında gösterdiği  büyüme performansını dolar bazında göremediklerini vurgulayarak,  2017 yılından bu yana devam eden bir daralma trendinde olduğunu hatırlattı. Bu dönemde özellikle üzerinde durulması gereken bir konu olduğunu ifade eden Karaca, "Türk Lirası bazında sektörümüzün göstermiş olduğu büyüme performansına rağmen yüzde 11,8 olarak gerçekleşen yıllık enflasyon oranını ve sektörümüzün mevcut potansiyelini göz önünde bulundurduğumuzda çok daha yüksek büyüme oranlarına ulaşmamız gerektiğini de ifade etmeliyiz" dedi. 

Bilişime destek yeni normale adapte olmak için gerekli

Karaca, şu ifadeleri kullandı: “Ekonomimizin büyüme hızında bir süredir gözlemlenen yavaşlamaya ve konjonktürel açıdan belirsizliklerin egemen olduğu bir döneme rağmen, Türkiye'de bilgi ve iletişim teknolojileri sektörü Türk Lirası bazında 2019 yılında da büyümesini sürdürdü. Bununla birlikte, COVID-19 salgınının bir sonucu olarak, 2019 yılı verilerini de hem dünyanın hem de sektörün karşı karşıya olduğu ‘yeniden başlangıç' koşullarına göre değerlendirmenin daha sağlıklı olacağı düşüncesindeyim. Küresel ekonomide daralma beklentileri ve bilgi ve iletişim teknoloji sektörünün ‘yeni normal' dönemine yapacağı potansiyel katkılar ışığında, sektörümüze yönelik yatırımların hızlı ve verimli bir şekilde artmasının, ülke ekonomimizin sürdürülebilir büyümesi ve kalkınmasına her zamankinden daha yüksek bir katkı sunacağını öngörebiliyoruz. Bilgi ve iletişim teknolojileri sektörünün ekonomik büyümenin lokomotifi olduğu gerçeği, rakamlar göz önünde bulundurulduğunda bir kez daha ortaya çıkıyor. Bu lokomotifi akılcı yatırımlarla ve girişimciliğin önünü açan politikalarla desteklediğimizde ülkemizin büyüme hızına ve küresel rekabet gücüne sağlanacak katkının da artacağı aşikârdır. Elbette COVID-19 salgını bu durumu daha net bir şekilde ortaya koydu. Günümüzün getirdiği olağanüstü çalışma koşulları açısından baktığımızda telekomünikasyon sektörü uzaktan bağlanma ve bireysel kesime olan hakimiyeti ile gelişme potansiyeline sahipken, bilgi teknolojileri sektörü ise yatırımların azalması ve hizmet ihtiyacının da yavaşlaması nedeni ile süreçten olumsuz etkilenebilir. Olumsuz etkilerin yaşanmaması adına tüm sektörlerde yükselen dijital dönüşüm farkındalığının yaygınlaştırılması gerekiyor. Ayrıca, yazılım ve bilişim sektörünün de ülkemizin olumsuz etkilenen diğer sektörlere uygulayacağı tüm desteklerden yararlandırılması yaşamsal önem taşıyor.”

Dolar bazındaki küçülme ülkemizin teknolojiye daha az yatırım yaptığına işaret ediyor
TÜBİSAD Bilgi Merkezi Komisyonu Başkanı Levent Kızıltan raporun bulgularıyla ilgili şu görüşleri paylaştı: “Teknokentlerimizin kaydettiği büyüme oldukça sevindirici. Gerek şirket sayısı gerekse çalışan sayıları açısından sektörümüzün yüksek potansiyelini sergiliyorlar. Finans sektörü yazılımlarının en fazla ilgi çeken bileşenler olduğunu görüyoruz. Burada banka teknoloji birimlerinin şirketleşerek Ar-Ge Merkezi değerlendirmeleri içinde yer almaları farkı yaratan unsur oluyor. Teknoloji donanımı üretimimiz ve teknoloji altyapı yazılımları (veri tabanları-işletim sistemleri-analitik araçlar, orta katman yazılımları vb.) üretim becerimiz halihazırda sınırlı olduğu için söz konusu ürünler yerel üretim gibi görünen yazılım ve hizmetlerin büyük bir bölümünün içinde yer almaya devam ediyorlar. Bu nedenle de pazarın Amerikan Doları bazında küçülmesi aslında ülkemizin teknolojide geçmişe kıyasla 2018'den bu yana daha az yatırım yaptığına işaret ediyor.”

Deloitte Türkiye Ortağı Hakan Göl şunları ekledi: “5 trilyon dolara yaklaşan Küresel Bilgi ve İletişim Pazarı'nda ülkemiz için büyük fırsatlar olduğunu düşünüyoruz. Özellikle istihdam ve katma değerin yüksek olduğu yazılım ve hizmet alanlarında insan kaynağımızı rekabetçi hale getirip, özellikle Amerika gibi büyük pazarlarda varlık gösterebiliriz. Uluslararası pazarlara yönelirken unutulmaması gereken bir konu da sürdürülebilir bir ihracat başarısı için dinamik bir iç pazar olması gerektiğidir.”

TÜBİSAD raporuna göre, bilgi teknolojileri, 2019 yılında 56.1 milyar TL'lik büyüklüğe ulaşan bilgi teknolojileri sektörünün alt kategorilerindeki büyüklükler şöyle oldu:

Bilgi teknolojileri donanım: 20.4 milyar TL
Bilgi teknolojileri yazılım: 23.4 milyar TL
Bilgi teknolojileri hizmet: 12.2 milyar TL

İletişim teknolojileri sektörü 2019 yılında 96.6 milyar TL büyüklüğe sahip oldu. Alt kategorilerin dağılımı ise şöyle oldu:

İletişim teknolojileri donanım: 29.9 milyar TL
İletişim teknolojileri elektronik haberleşme: 66.6 milyar TL