Bilgetekin: Kripto paraların alım satımını yapmaya talibiz

Finans Sohbetleri - Burcu Göksüzoğlu

TÖDEB Başkanı Ufuk Bilgetekin, sadece bankaların aracılık yapabildiği kripto para işlemlerinin elektronik ödeme ve para kuruluşları üzerinden yapılmasının sektörü de büyüteceğini söyledi.

Fintek ekosisteminin büyüklüğü nedir?

COVID-19 ile birlikte vatandaşlarımızın alışveriş alışkanlıklarında olduğu gibi ödeme alışkanlıklarında da ciddi bir değişim oldu. Fiziki alışverişlerden ve ödemelerden ziyade tamamen sanal ortamda alışverişler ve dijital ortamda da ödemelere kaydı. Dolayısıyla burada finansal teknolojiler diye adlandırdığımız fintek sektörü ve bunun içerisinde de ödeme ve elektronik para kuruluşları ön plana çıktı. Burada Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi verilerine baktığımız zaman elimizde en güncel 2021’in değerlendirme raporları var. Bunların içerisinde 520 tane fintek şirketinin olduğu ve ekonomiye katkısının da yüzde 9 dikey büyüme oranında üstün başarı sarf ettiğini söyleyebiliriz. Fintek ve bunların öncü konumunda olan ödeme ve elektronik para kuruluşlarının önümüzdeki dönemde daha etkin bir hal alacağını söyleyebiliriz.

Türkiye gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere göre finansal teknolojilerde ne noktada? Türkiye fintek üssü olabilir mi?

Olmaması için hiçbir sebep yok. Sonuçta biz de TÖDEB olarak bununla alakalı birtakım araştırmalar ve çalışmalar içerisindeyiz. Özellikle Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi’nin önderliğinde bir finansal mimari stratejisi hazırlanıyor. Bununla beraber finansal teknolojiler alanındaki firmaların, çalışmalarıyla gerek eğitim, gerek ciddi teşviklerle birlikte önümüzdeki dönemlerde uluslararası mecrada da Türkiye’nin bir fintek üssü olması noktasında bizim hiçbir şüphemiz yok. Bu anlamda hem kamu otoriteleri tarafında hem özel sektör tarafında ciddi çalışmalar var. Dünyayı incelediğimizde yıllardır finans üssü olarak Londra, New York gibi şehirler gösterilse de son dönemde Hong Kong gibi noktalarda da fintek merkezleri oluşum gösterdi. Bizim ülkemizde de İstanbul’da kurulan finans merkezinin tamamen yerleşmesi ve faaliyete başlamasıyla, uluslararası iş birlikleriyle teknoloji yatırımlarının, yeni gelen ürünlerin desteklenmesiyle birlikte ülkemizin fintek üssü olmaması için ben hiçbir sebep göremiyorum.

Fintekler bankalar kadar güvenli mi?

Tabii ki güvenli. Sonuçta Merkez Bankası’ndan lisans alan, Merkez Bankası’nın sürekli denetimi ve uzaktan gözetimi altında çalışan, MASAK mevzuatına bağlı işletmeleriz. Dolayısıyla bu işletmelerin bir çatı kuruluşu, kamu niteliğinde olan bir birlik var. Ve bu birlik de 6493 sayılı kanun kapsamında kurulmuş ve Merkez Bankası tarafından lisanslanmış firmaların üye olmak zorunda oldukları bir kuruluş. Güven noktasında vatandaşların hiçbir şekilde kuşku duymamasıyla bugün belli bir noktaya, belli bir hacim büyüklüğüne geldik. Bu manada bizi tercih eden vatandaşlarımızın bir bankaya hesap açtırır gibi bir elektronik para şirketine hesap açtırması, bir bankanın posunu kullanıyor gibi bir ödeme kuruluşunun POS'unu kullanıyor olması, ya da bir bankadan ön ödemeli kart almak yerine bir elektronik para şirketinin ön ödemeli kartını alması arasında hukuki açıdan, güvenli kullanım noktasında hiçbir farklılık olmadığını burada söyleyebiliriz.

Kripto para teknolojilerine saldırılar olabiliyor. Elektronik paralarda da benzer teknolojiler kullanıldığı için endişe duyuyor musunuz?

Kripto para mevzuatı daha şu anda ülkemizde belli değil. Dolayısıyla lisanslanan, denetlenen, takip edilen, gözetim altında bulunan bir çerçeveden bakılmıyor. Bizler ise onun tam aksine bir kanun kapsamında kurulmuş ülkemizin Merkez Bankası tarafından lisans verilen, verilen lisansın sonrasında sürekli denetimlere tabi tutulan işletmeleriz. Dolayısıyla kriptolardaki son dönemde özellikle kamuoyuna yansıyan olumsuzlukların ödeme ve elektronik para kuruluşlarında bir mağduriyet yaratmasının söz konusu olmadığını söyleyebiliriz.

Merkez Bankasının dijitalleşme adımları, kriptoda düzenleme beklentisi de var. Bunlar nasıl etkileyecek?

Bugün kripto alım satımına bankalar dışında herhangi bir kuruluş aracılık edemiyor. Kripto kanununun yazıldığı ve bundan sonra kriptoya ulaşımın ödeme ve elektronik para kuruluşlarına açılması yönünde bizim yetkililere ilettiğimiz görüşlerimiz var. Kripto alım satımının sadece bankalardan alınıp satılmasından ziyade bütün finansal kuruluşlar tarafından yapılabilmesi yani otorite tarafından kuralları belirlenmiş ve lisanslanmış bizim gibi elektronik ödeme ve para kuruluşları tarafından yapılması sektörün daha da büyümesine imkan sağlar diye düşünüyoruz. Kripto paraların bizim tarafımızdan alınıp satılmasına talibiz.

Bankalarla ilişkileriniz nasıl?

Tıkır tıkır işleyen bir bankacılık sistemimiz var. Bizler bankanın rakipleri değiliz. Sonuçta ihtiyaç duyulan noktada, teknolojik ürünler geliştiriyoruz ve ekonomiye katkımızla her geçen gün büyüyen bir sektörüz. Yatırım çekme noktasında da ilgi odağı olmayız.

Yabancı satın almalarının olacağı sürece giriyoruz

Yerli ve yabancıların yatırımcıların sektöre ilgisi nasıl? Merkez Bankasından yeni lisans alacak olanlar var mı?

Bugün Merkez Bankası’ndan 6493 sayılı kapsam içerisinde lisans almış 74 tane kuruluşumuz var. Bunlardan 29 tanesi ödeme kuruluşu, 44 tanesi ise elektronik para kuruluşu. Merkez Bankası’nda lisans sürecinde olan, yabancı ve yerli yatırım almış, pay devrini bekleyen üye kuruluşlarımız da var. Önümüzdeki günlerde TÖDEB olarak da sektörün verilerini, sayısal istatistiki verileri paylaştığımızda mevcut var olan yatırımcı ilgisinin çok daha artacağını düşünüyoruz. Dolayısıyla bugün için bile ülkemizde gerek Dubai, gerek Katar, gerek Avrupa’dan, iş birliği yapmak üzere şirketlerimizi mercek altına alanlar var ve kısmi iş birliklerinin olduğu önümüzdeki günlerde satın almaların da olacağını öngördüğümüz bir sürece giriyoruz.

Yerli yatırımcılardan unicorn çıkar mı?

Kesinlikle çıkartacağız. Önümüzdeki bu 5 yıl kalkınma planlaması içerisinde ülkemizde ekonomi mimarisi yeniden yapılıyor, finans merkezinin finansal teknolojileri destekleyici, öngörülen ciddi teşvikler var. Bunlarla birlikte biz de işletmelerin de üzerine düşen vazifeleri yerine getirdiği noktada birkaç unicorn çıkartmak gibi hayalimiz ve mücadelemiz de var.

TÖDEB neler yapıyor? TÖDEB Akademi’nin eğitimleri neler?

Birliğimiz 2020 yılı içerisinde kuruldu. İlgi odağımızda eğitim var. Çok kısa zaman öncesinde de TÖDEB Akademi’yi kurduk. Sektörde IT ekipmanlarının yanı sıra IT elemanı konusunnda sıkıntı yaşıyoruz. TÖDEB akademi kuruluş amacı da sektörümüze eleman yetiştirmek. 2022’nin son üç ayında sadece sektör oyuncularının katılım sağlayabileceği bir eğitim programı gerçekleştirdik. 2023 başı itibariyle bunu herkese açacağız. İkinci en önemli odak noktamızda veri paylaşımı var. Hep fintek konuşuyoruz, herkes fintek konuşuyor. Ama fintek içerisinde itici güç olan, ödeme ve elektronik para kuruluşlarına yönelik açıklanmış bugüne kadar bir veri yok. Biz yakın zamanda Merkez Bankası’ndan da veri toplamayla alakalı bir izin aldık ve TÖDEB veri transfer sistemini geliştirdik. Buna biz kısaca TVTS diyoruz. TVTS’yi son 2-3 ay öncesine kadar hayata geçirdik. Üyelerimizden veri toplamayla alakalı çalışmalarımızı devam ettiriyoruz. Ocak şubat ayları gibi de sektörümüze yönelik istatistiki verileri açıklayacağız.