Bendevi Palandöken: Hayat pahalılığının sorumlusu esnaf değil
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu Genel Başkanı Bendevi Palandöken zincir marketlerin, market ürünleri dışındaki ürünleri satmasının piyasada haksız rekabete neden olduğuna dikkat çekerek enflasyonla mücadele için haksız rekabetin önüne geçilmesi gerektiğini söyledi. Palandöken, yaşanan hayat pahalılığının esnaftan kaynaklanmadığını vurgulayarak “Adil rekabet ortamı oluşturulmadıkça fiyatlar düşmez” dedi.
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken piyasalarda yaşanan hayat pahalılığının esnaflardan kaynaklanmadığını belirterek, adil rekabet ortamı oluşturulmadıkça fiyatların düşmeyeceğini vurguladı.
"Haksız rekabet esnafı zora sokuyor"
Palandöken, büyük market zincirlerinin neden olduğu haksız rekabetin esnafı zora soktuğunu ifade eden Palandöken, anayasal düzenlemelerin uygulanması gerektiğini söyledi. Mahalle esnafının ayakta kalabilmesi için kuralların net bir şekilde belirlenmesi gerektiğini dile getiren Palandöken, "Avrupa’daki sistemler bizde de uygulanmalı" dedi.
"Zincir marketlerle piyasadaki denge bozuluyor"
Piyasada fiyat istikrarının sağlanabilmesi için adil rekabet ortamının oluşturulmasının zorunlu olduğunu dile getiren Palandöken, şunları söyledi:
“Enflasyonu düşürmeyle ilgili hedeflenen gelişmelerin sağlanabilmesi için önemli olan kuralların belirlenmesi ve yol haritasının çıkarılmasıdır. Esnaf ve sanatkârın rekabet edebilmesi için şartların oluşmasının sağlanması lazım. Gelişmiş ülkelerde bu mesele halledilebiliyor ancak burada zincirler, hiper marketler, gross marketler derken piyasadaki denge bozuluyor”
"Esnafın rekabet edebilmesi için şartlar oluşturulmalı”
Her meslek grubunun kendi uzmanlık alanında faaliyet göstermesi gerektiğini vurgulayan Palandöken, “Esnaf sanatkârın mahallesinde, sokağında caddesinde rekabet edebileceği ortamlar hazırlanmalı. Benim sermayem var istediğim işi yaparım ama karşılığında da kimsenin mani olmayacağı bir alan açarım mantığı yanlış. Örneğin kışın lastik satacaksınız, ilkbaharda boya malzemesi, hırdavat satacaksınız, işiniz olmayan her meslekteki ürünü siz satmaya gayret edeceksiniz. Dünyada böyle bir sistem yok" dedi. Palandöken, bütün piyasa hâkimiyetini ele aldıklarında esnaf ve sanatkar gibi babasının işini yapan, aynı meslekten gelen insanların kalmadığını dikkat çekerek, "Fırını ben yapacağım, ekmeği ben satacağım, balığı, eti, tavuğu ben satacağım diyorlar. Halbuki bunların hepsinin bir arada satılması doğru değil. Kuralı olan şeyler. Ama ben her şeyi satarım çamaşır, terlik, cam suyu, otomobil zinciri, kırtasiye ürünleri, deniz yatağı vs. derken çok sayıda sektör bitiyor. Piyasada fiyatların geri çekilebilmesi için hükumetin almış olduğu tedbirlerin desteklenmesi lazım” diye konuştu.
"Yüzlerce esnaf iş kolu değiştiriyor"
Palandöken, büyük marketlerin özel markalı ürünler üreterek, yıllar içerisinde markalaşan firmaları dahi zor durumda bıraktığını belirtti. Konuyla ilgili olarak şunları söyledi:
“Aynı marka deyip bir harfini veya üç harfini değiştirerek satılan, kendi dükkânınızın amblemini koymak suretiyle kendi ürünlerinizi pazara getirmek 50-60 yılda markalaşan firmaların da yok olmasına neden oluyor. Bu konunun halledilmesi ve bir an evvel diğer ülkelerde nasıl oluyor, nerelere açılıyor, hangi koşullarda açılıyor, rekabet şartları oluşuyor mu, otoparkları var mı bunların bulundukları alanlardaki esnafın çalışma hayatını etkiliyor mu diye sorulması lazım. Birçok semtte görüyorsunuz bir tane limon almak isteseniz bir file almanız gerekiyor. Hem israfa neden oluyor hem fiyat istikrarsızlığına hem de o işi yapan insan kalmıyor. Bunların hepsinin birden satılan bir alan şekline getirdiklerinde haksız rekabet oluştuğu için iş yerlerini kapatmak zorunda kalan onlarca, yüzlerce esnaf iş kolu değiştiriyor”
"Mahalle esnafı 2-3 yılda bir el değiştiriyor"
Eski dönemlerde nesilden nesle geçen işletmelerin artık ortadan kalktığına dikkat çeken Palandöken, “Eskisi gibi 50, 60, 80 yıllık iş yerleri dikkat ederseniz kalmadı. En fazla esnafın dayanabileceği ölçekte çevrenize bir bakın kasabınız, manavınız, konfeksiyoncunuz, ayakkabı tamirciniz 2-3 yıl içerisinde mutlaka el değiştiriyor" dedi. Palandöken, bu haksız rekabet ortamında fiyatları düşürmenin mümkün olmayacağını dikkat çekerek, "Bir kuralın koyulması lazım. Açma kapama saatleri, otoparkların oluşmasının sağlanması ve o şartların temin edilmesi yoksa ben yaptım mantığıyla enflasyonun düşmesi mümkün değil. Adil rekabet ortamı, kaliteyle ve o semti tanıyan, alışveriş yaptığınızda sizin ağzınızın tadını bildiği, kendi yemediğini yedirmeyen esnafla ancak mümkün olur” ifadelerini kullandı.
