Beklentiler enflasyonla ne kadar uyumlu hareket ediyor?
Enflasyonda beklentilere yönelik tartışmalar verilerle de yeniden gündeme gelirken, beklentilerin gerçekleşmelere ne kadar yakın ve nasıl değiştiği de inceleniyor.
TCMB’nin anketlerinde dönemsel olarak piyasa katılımcıları, hane halkı ve reel sektörün enflasyon beklentileri ölçülüyor. Enflasyon beklentilerine yönelik hesaplamalarını Merkez Bankası da Enflasyon Raporu’nda sunuyor. Yıl sonu geldiğinde açıklanan TÜİK TÜFE’de de gerçekleşmeler görülüyor.
Peki, tüm bunlar birbirine ne kadar yakın?
TCMB’nin açıkladığı Sektörel Enflasyon Beklentileri sonuçlarında, Piyasa Katılımcıları Anketi (PKA) ile derlenen finansal ve reel sektörden katılımcılarının, İktisadi Yönelim Anketi (İYA) ile derlenen imalat sanayinde faaliyet gösteren firmaların ve Tüketici Eğilim Anketi (TEA) ile derlenen tüketicilerin (hane halklarının) tüketici enflasyonu beklentileri izleniyor.
Beklentilerde fark, zamanla açılıyor
Beklentiler, yılsonuna ne çok zaman varsa gerçekleşmelerden de o kadar uzak görülebiliyor.
TCMB’nin son açıkladığı veride, hanehalklarının enflasyon beklentilerinde sınırlı da olsa yükseliş görülürken, 2022 yılının başına kadar piyasa katılımcıları ve reel sektörün paralel olan beklentileri de birbirinden uzaklaşmış görülüyor.
TCMB Başkan Yardımcısı Akçay da beklentilere işaret etti
Merkez Bankası Başkan Yardımcılarından Cevdet Akçay’ın açıklamalarıyla da yeniden gözler beklentilere çevrildi.
Akçay, bir röportajında beklentilere yönelik önemli değerlendirmeler yaptı. Göstergelerin dezenflasyon sürecine katkı verdiğini söyleyen Akçay, “Enflasyon beklentilerinin henüz çıpalanmadığını da açıkça görüyoruz” dedi. Enflasyon beklentilerinin halen karamsar bir yönelimle oluştuğunu söyleyen Akçay, geçmiş dönemlere kıyasla beklentilerin enflasyon gerçekleşmelerine hassasiyetinin de daha yüksek olduğunu belirtti.
Beklentileri içinde “sadece piyasa katılımcılarının” TCMB’nin öngörüsüne yakınsamaya başladığını vurgulayan Cevdet Akçay, hanehalkının TCMB politika yönlendirmelerine daha az duyarlı olduğunu ve düşüşü görene kadar karamsar tarafta kalmayı tercih ettiğini de belirtti. Akçay’ın açıklamalarını detayları burada:
Profesyoneller ne bekliyor?
Piyasa katılımcılarının beklentilerinin gerçekleşmelere daha yakın olduğu görülürken, 2013 yılından bu yana yıl içinde, yılsonu TÜFE ve dolar/TL beklentileri nasıl değişim gösteriyor?
Yılsonlarında eşitlenen beklenti ve gerçekleşmelerde, 2019 yılına kadar paralel seyir enflasyonun da yatay bir seyir izlemesinden kaynaklanırken, dolar/TL’de görünüm 2018 kur ataklarında dahi bozulmayarak 2022 sonrasında ayrışma görülüyor.
2023 yılı ikinci yarısında değişen ekonomi politikaları sonrasında beklentilerin de iyileştiği görülürken, TÜİK TÜFE aynı iyileşme hızında gerçekleşmeyerek ayrışma da yüksek seyrediyor.
Dolar/TL’de de yılsonlarında buluşan beklenti ve kurlarda da aynı ayrışma 2024 başında görülse de farkın çok açılmadığı dikkat çekiyor.
