Bankalardan faiz indirimi fiyatlaması
Merkez Bankası’nın yüzde 50 politika faizini en geç 2025 ilk çeyreğinde indirmeye başlayacağı beklentisi bankacılık sektörünün uzun vadeli standart TL mevduat faizlerine yansıdı. Yılın ilk yarısında yüzde 50’leri aşan 6 aydan uzun vadeli mevduat faizleri yüzde 38-32 seviyelerine geriledi.
ŞEBNEM TURHAN
Merkez Banaksı Para Politikası Kurulu bugün eylül ayı kararını açıklayacak. Yüzde 50 seviyesindeki politika faizinde değişiklik beklenmiyor ancak yılın son ayı veya en geç 2025 ilk çeyreğinde faiz indirimi sürecinin başlaması bekleniyor.
Bankacılık sektörü bu beklentiyi standart TL mevduat faizleriyle fiyatlamaya başladı. Yılın ilk yarısında 3 aydan uzun vadeli mevduatlara yüzde 50’nin üzerinde faiz veren bankacılık sektöründe artık 3 aydan uzun vadeli mevduatlarda faiz oranları yüzde 32-38 arasına geriledi.
Uzun vadelinin payı çok hızlı arttı
Merkez Bankası geçen yıl hazirandan bu yana sonuncusu bu yıl mart ayında olmak üzere yüzde 8,5 politik faizini 4.150 baz puan artırarak yüzde 50 seviyesine çekti. Bu yükseliş hem kredi hem de mevduat faiz oranlarını da hareketlendirdi ve sabit getirili TL yatırımı yeniden vatandaşın ilgisiyle karşılaşmaya başladı.
Bu yıl hem yüksek faizler hem de borsanın da dalgalı seyri standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki payının yüzde 52’nin üzerine çıkmasını sağladı. Yılın ilk yarısında yatırımcıların en çok tercih edilen 3 aya kadar vadeli mevduatın yanı sıra yüksek faiz oranlarının etkisiyle 6 ay ve 1 yıla kadar vadeli mevduatlara da ilgi gösterdiği dikkat çekti. Öyle ki bu yıl nisan itibariyle yatırımcının yüksek TL mevduat faizinden daha uzun süre yaralanma talebi ve dezenflasyon sürecinde faizlerin düşüş trendine gireceği beklentisiyle 1 yıla kadar vadeli mevduatın toplam mevduat yatırımları içindeki payı 1 yılda neredeyse 5’e katlandı.
Bankalar ilk yarıda yüksek faiz verdi
Öyle ki bankaların ilk yarıda özellikle 1 milyon lira üzeri standart TL mevduat için verdikleri faiz oranı mart ve nisan aylarında yüzde 50’nin üzerine çıktı. 50 bin liraya kadar olan mevduatlar için de uzun vadeli planlamalarda mevduat faizi yüzde 50’ye dayandı. Yaz aylarında Haziran sonunda 6 aya kadar vadede standart TL mevduatı yüzde 47, 6 ay-1 yıl arası ise yüzde 43,5’e indi. Yılın ikinci yarısının başlaması ve temmuz ile ağustosta baz etkisiyle yıllık enflasyonda gözlenen sert gerileme mevduat faizlerine yansıdı. Özellikle uzun vadeli mevduat faizleri daha hızlı geriledi.
Bankaların verilerine göre temmuz başında yüzde 41’e inen 6 aya kadar vadeli standart TL mevduat faizi 8 Temmuz’da yani haziran enflasyon verisinin açıklanmasının ardından yüzde 40’a 6 aydan uzun vadeli mevduat faizi ise yüzde 38-34 seviyelerine geriledi. Bu dönemde 3 aya kadar vadeli mevduat faizleri ise yüzde 45-48 arasında değişim gösteriyordu.
Yaz aylarında düşüş eğilimi başladı
Ağustosta yine temmuz enflasyon verisi sonrası yeniden politika faiz indirimi ne zaman olacağına yönelik tartışmalarının artmasıyla birlikte uzun vadeli mevduat faizleri bunu fiyatlamaya başladı. 50 bin liraya kadar olan mevduat tutarlarına 6 aya kadar vadede yüzde 38 ile yüzde 40’ın altına eylül başında inilirken 6 ay vadeli mevduat yüzde 36-34’ya, 6 aydan uzun vadeli mevduat yüzde 34-32’e, 1 yıla kadar vadeli mevduat ise yüzde 32-30’e indi. 1 yıldan uzun vadeli mevduatlar ise her mevduat miktarında en fazla yüzde 30 seviyesinde belirlendi.
Bankacılık sektörü kaynakları Merkez Bankası’nın enflasyonda göreceği iyileşmeye paralel olarak bu yılın son aylarında en geç ise 2025’in ilk çeyreğinde yüzde 50 politika faizinde indirim beklendiğine işaret etti. Bu indirim beklentisiyle bu yıl yüzde 50’lerde getiri elde eden mevduat yatırımcılarının gelecek yıl yüzde 30’lar seviyesinde getiri elde edebileceğine vurgu yaptı. Bu düşüş öngörüsü şimdiden bankacılık sektöründe uzun vadeli mevduatlara yansıtıldı ve daha fazla faiz maliyetine katlanmamak için bankalar yüzde 40’ın altına indi uzun vadeli mevduat faizlerinde.
Bankacılık sektörü kaynaklarının verdiği bilgiye göre politika faizinde indirim döngüsünün başlamasıyla birlikte 3 aya kadar vadeli mevduat faizleri de gerileyecek. Şu an yüzde 40-45 arasında olan faizlerde önümüzdeki aylarda düşüş başlayacak.
2025’te politika faizinin yüzde 30’un altına çekilmesi bekleniyor
Merkez Bankası bugün Para Politikası Kurulu eylül kararını açıklayacak. Reuters’in anketine göre eylülde de politika faizinin yüzde 50’de sabit kalması bekleniyor. Reuters anketine katılan 16 ekonomistin tamamı politika faizinin bu ay sabit tutulacağı tahmininde bulundu.
Anketteki soruya cevap veren 14 ekonomistin medyanına göre enflasyondaki düşüşle beraber yılsonundan önce TCMB’nin ilk faiz indirimini gerçekleştirmesi hala genel beklenti. Ancak ankette hem yıl sonuna kadar yapılması beklenen faiz indirimi miktarı azaldı ve hem de tahminler daha ileriye kaydı.
Katılımcıların yıl sonu politika faizini tahminlerinin medyanı yüzde 47 seviyesinde gerçekleşirken soruya cevap veren ekonomistlerden üç tanesi ilk faiz indiriminin ekim ayında, dört tanesi kasım ayında üç tanesi ise aralık ayında yapılacağını belirtti. İki kurum ise TCMB’nin ilk faiz indirimini 2025 yılının ilk çeyreğinde yapmasını beklediklerini belirtti. Merkez Bankası’nın önümüzdeki yıl ise politika faizini yüzde 30’un altına çekmesi genel beklenti.
TEPAV: TL ticari kredilerde kısıtlar kademeli kaldırılmalı
TEPAV her Para Politikası Kurulu toplantısı öncesi açıkladığı çalışmasında makroekonomik istikrarı sağlamayı amaçlayan mevcut programdan vazgeçilmediği sürece, önümüzdeki aylarda enflasyonun azalma yönünde olacağı öngörüldü, bu süreçte bazı risklerin mevcudiyetine de dikkat çekildi.
Kredi piyasasına getirilen makro ihtiyati kısıtlamalar nedeniyle kredi faizlerinin, enflasyonla mücadele açısından gereken seviyenin üzerinde kaldığı belirtilen değerlendirme notunda, bu düzenlemelerin gözden geçirilmesi gerektiği vurgulanırken dolar cinsinden kredi arzını kısıtlayıcı önlemler alınmasına rağmen, bu sürecin finansal istikrar açısından dikkatle izlenmesi gerektiği de ifade edildi.
Türk lirası cinsinden finansmana erişimi zorlaştıran miktar yasaklarının olumsuz etkilerinin dikkatle izlenmesi gerektiği ifade edilen notta, Türk lirası cinsinden ticari kredi kısıtlarının kademeli şekilde kaldırılması gerektiği belirtildi.
