Bankalar faizde cömert
Merkez Bankası politika faizini yüzde 47,5’e indirse de bankacılık sektöründe mevduat faiz oranları yüksek seyretmeye devam ediyor. Bazı bankalar yüksek montanlı mevduatları yüzde 47’ye varan oranla bağlarken 50 bin lira altı mevduat en kısa vadede bile yüzde 37,5’in üzerinde faiz alamıyor.
ŞEBNEM TURHAN
Bankacılık sektöründe yeni yıl mevduat faiz oranlarında büyük farklılıklarla başladı. Bankalar geçen yılın son ayında yapılan faiz indirimini bilanço makyajlama dönemi olduğu için tam olarak mevduat faiz oranlarına yansıtmadı ama yeni yıl da çok farklı başlamadı. Merkez Bankası politika faizini yüzde 47,5’e indirmiş olsa da bankalarda yüksek montanlı mevduata 32 gün vadeye yüzde 47 oranı veriliyor. Düşük montanlı mevduatlarda 32 gün vade ise yüzde 45’e kadar çıkıyor, bazı bankalarda ise yüzde 37,5 seviyesinde bulunuyor. En son bu faiz oranları yaz aylarında görülmüştü. Bankacılık sektörü kaynakları Merkez Bankası’ndan yüzde 47,5 ile gecelik borçlanma sağlanabildiği için kısa vadeye bu yüksek mevduat faizi verilebildiğini belirtirken uzun vadeler ise yüzde 24’e kadar gerilemiş durumda.
Merkez Bankası’nın sıkı para politikası ve reel değerli TL hedefi hem kredi hem de mevduat faiz oranlarının yükselmesini sağladı. Mevduatta faiz oranları 2024 Eylül ayına kadar yüksek seyrederken yüksek montanlı mevduatlara yaz aylarında yüzde 50’nin üzerinde mevduat faizi verildi. Düşük montanlı mevduatlarda da yüzde 47’nin üzeri görüldü. Bu durum yatırımcıların da yönünü TL’ye çevirmesini sağlarken hem TL mevduatın hem de para piyasası fonlarının yurtiçi yerleşiklerin toplam yatırım portföyünde aldığı pay hızla arttı. TL mevduatın toplam içindeki payı da 7 yılın zirvesine yükseldi.
Eylül 2024’te faiz yüzde 40’ın altına geriledi
Eylül 2024 ile birlikte politika faiz indirimi tartışmalarının başlaması hatta o dönemde Kasım 2024’te bile ilk indirimin yapılabileceğine yönelik oluşan beklentiler TL mevduat faiz oranlarının bir den yüzde 40’ın altına gelmesine ve yüzde 38’lere kadar inmesine neden oldu. Tahminlerden kötü gelen enflasyon verilerinin politika faiz indirimi beklentilerini ertelemesiyle birlikte Ekim 2024 itibariyle TL mevduat faiz oranları yeniden yüzde 40’ın üzerine yükseldi. Aralık 2024’teki Merkez Bankası Para Politikası Kurulu toplantısına kadar mevduat faiz oranları çok büyük bir hareketlilik yaşanmadı yatay bir seyir hakim oldu. Ancak geçen yılın ilk toplantısı sonrasında bazı bankalarda TL mevduat faizinde hafif bir gerileme olsa da bilanço makyajlama dönemi olduğu için mevduat faiz oranları yüzde 45’in üzerinde gerçekleşti.
Kısa vadeli mevduat daha cazip
Yeni yıla politika faizinde 250 baz puanlık indirimle girilmesinin ardından ise bankacılık sektöründe TL mevduat faizleri yeniden hareketlendi. Aralık sonuna göre 1-1.5 puanlık indirimler yapıldığı gibi bazı bankalarda ise kasım ayına göre TL mevduat faiz oranları yeni yılda yükseliş eğilimine geçti. En dikkat çekici gelişme ise 32 gün vadeli mevduatta en yüksek faiz oranlarının oluşması oldu.
Bankaların internet sitelerinde yayınladıkları TL mevduat faiz oranlarına göre şu anda 50 bin lira üzeri her montanda mevduata 32 gün vadede yüzde 45 veren banka olduğu gibi oranı yüzde 37’ye çeken banka da bulunuyor. Vade uzadıkça faiz oranları ise geriliyor. 92 gün vade yüzde 42,25 ile yüzde 34,5 arasında değişirken, 1 yıl ve daha uzun vadeli mevduatlarda ise montanına bakmadan yüzde 22-24 arası TL mevduat faizi öneriyor bankacılık sektörü. 50 bin lira altındaki mevduatlar ise her vadede sıkıntılı. Çoğu banka 50 bin lira altı mevduata yüzde 40 altında yüzde 37,5 seviyesinde mevduat faizi öneriyor.
‘Politika faizi yüzde 45’e inerse 44,5’ten bağlanır’
Bankacılık sektörü kaynakları en kısa vadede yüzde 47 seviyesinde oluşan mevduat faizinin çok şaşırtıcı olmadığı görüşünde. Merkez Bankası politika faizini yüzde 47,5’e çektiği için gecelik bankacılık sektörü yüzde 47,5 seviyesinden borçlanabiliyor. Bu nedenle sektör kaynakları yüzde 47,5’in altında yüzde 47 ile mevduat bağlamanın makul bir oran olduğunu belirtirken Merkez Bankası’nın 23 Ocak’ta yapacağı Para Politikası Kurulu toplantısından yeni bir faiz indirimi daha bekleniyor. Bu faiz indiriminin de 250 baz puan seviyesinde olması beklentiler dahilinde. Böylece politika faizi yüzde 45 seviyesine çekilmiş olacak, bankacılık sektörü kaynakları politika faizi yüzde 45’e çekildiğinde de yüzde 44,5 ile mevduat bağlanmasının mümkün olduğuna işaret etti.
Bankalar uzun vadede risksiz mevduat oranı öneriyor
Bankaların yüksek faiz oranını 32 gün vadeli mevduata vermesinin sebeplerinden biri de Merkez Bankası’nın faiz indiriminin devam edecek olması. Böylece kısa vadede bağlanan mevduatlar vadesi dolduğunda Merkez Bankası’nın indirimi sonrasında belirlenecek yeni faiz oranlarıyla çevrilebilecek. Uzun vadelerde ise daha düşük faiz oranlarıyla bankacılık sektörü maliyet riskine girmekten de kaçınmış oluyor. 2025 sonu için Merkez Bankası’nın enflasyon beklentisi yüzde 25 seviyelerinde bankacılık sektöründe 1 yıl ve daha uzun vadede mevduat faizi ise yüzde 22-24 ile Merkez Bankası enflasyon beklentisinin altında şekilleniyor. Piyasanın ise yılsonu enflasyon beklentisi daha yüksek 28 seviyesinde politika faizi beklentileri ise yüzde 28-30 arasında değişiyor. Her iki beklenti dahilinde bankacılık sektörü enflasyon ve politika faizi altında bir mevduat faiz oranı öneriyor.
Ticari kredi faiz oranı %50’nin altına indi
Bankalarda kredi faiz oranları da yüzde 50 seviyesinin altında kalıyor. Bankacılık sektörü kaynaklarından edinilen bilgiye göre ticari kredi faizleri yüzde 47-48 seviyelerinde değişiyor. Mevduatı yüzde 47 seviyesinden alan bankaların bu dönemde daha düşük faizlerle kredi kullandırmalarının çok mümkün olmadığını belirten bankacılık sektörü kaynakları Merkez Bankası faiz indirse de devreye alınan makroihtiyati tedbirlerle sıkılaştırmayı sürdürdüğünü belirtti. Adımların kredi verme iştahını törpüleyeceğini düşünen bankacılık sektörü kaynakları bankaların seçici olmalarının gerekeceğini devam edecek indirimler sonrasında yüzde 47-48 seviyesindeki ticari kredi faizlerinin bir miktar gevşeyebileceğini dile getirdi.
