Avrupa gayrimenkul piyasası 2023’te düşecek
PwC ve ULI’nın hazırladığı Gayrimenkulde Gelişen Trendler Avrupa raporuna göre Avrupa gayrimenkul piyasasında, 2023 yılında sert düşüş bekleniyor.
Leyla İLHAN - İSTANBUL
Türkiye’de ise Türkiye’de kurumsal yatırımcının konut yatırımına mesafeli durduğu, lojistik gibi ticari gayrimenkule yatırım yaptığı belirtiliyor.
PwC ve Urban Land Institute (ULI) iş birliği ile hazırlanan Gayrimenkulde Gelişen Trendler Avrupa 2023 raporunun sonuçları açıklandı. Avrupa gayrimenkul sektörü liderlerinin 2023 yılı öngörülerini ortaya koyan araştırmaya göre, Avrupa gayrimenkul piyasasında 2023 yılında sert düşüş yaşanması bekleniyor. Raporda son 10 yıldır Avrupa gayrimenkul piyasalarında likidite bolluğu yaşandığı, bu süreçte çoğu ülkede ve çoğu sektörde varlık fiyatlarının yükseldiği kaydedilirken, ancak enfl asyon ve faizdeki yükselişin piyasayı 2023’de olumsuz etkileyeceği belirtiliyor. Rapora göre sektör liderleri varlık fiyatlarında yükselişlerin süreceğini ifade ederken, resesyonun da Avrupa ekonomilerinin peşini bırakmayacağı kaydedildi. Bu durumun öz kaynak ve borcu dengelemede zorluklar çıkaracağına işaret edilirken, yatırım hacimleri, kiralar ve doluluk oranlarının daha da düşük olduğu bir piyasada likiditenin de düşeceği aktarılıyor.
Ofis ve perakendenin yerini enerji altyapısı yatırımları alıyor
Diğer yandan raporda artan enerji fiyatlarının gayrimenkul yatırımlarının yönünü değiştirdiğine de yer verildi. Raporda bu durumun ‘yeni enerji altyapısı yatırımlarını’ öne çıkardığına vurgu yapılırken, yeni alanların başında güneş ve rüzgar santralleri ile enerji depolama yatırımlarının geldiği kaydedildi. Bu nedenle yatırımcının geleneksel yatırım alanları olan ofis ve perakende gibi uzaklaşabileceği de raporda yer alan ifadeler oldu.
Dövizle kiralama yasağı Türkiye’de kırılma yarattı
Raporda 30 şehre ilişkin 2023 genel yatırım ve geliştirme olasılıkları da ele alındı. Listede Londra ilk sırada yer alırken, Paris ikinci, Berlin üçüncü oldu. İstanbul ise 29’uncu sırada yer bulabildi.
İstanbul’u ise Oslo takip etti. İstanbul en son 2013 yılında zirveye oturmuştu. Raporun sonuçlarını değerlendiren PwC Türkiye Gayrimenkul Sektörü Lideri Ersun Bayraktaroğlu, İstanbul’a ilişkin yatırım beklentilerinin özellikle dövizle kiralamaya getirilen yasak nedeniyle düştüğünü, Türkiye’de AVM’lere yönelik yabancı yatırımlarında kırılma noktası oluşturduğunu söyledi.
Bu durumun uluslararası yabancı yatırımcıları olumsuz etkilediğine dikkat çeken Bayraktaroğlu, “Dövizle kiralama yasağı, TL’nin değer kaybetmesi ve vergisel düzenlemelerde yabancıyı olumsuz etkileyen durum oldu. Bu nedenle ABD’li, Uzakdoğulu yatırımcı beklemiyoruz” diye konuştu. Türkiye’de kurumsal yatırımcının konut yatırımına mesafeli durduğunu bunun yerine lojistik gibi ticari gayrimenkule yatırım yaptığını ifade eden Bayraktaroğlu, “Avrupa’da konut, kira geliri açısından yatırım yapılan bir alan. Türkiye’de gayrimenkul fonları dahi gayrimenkul alıp satıyor” diye konuştu.
ESG, sektörün gelecek 20 yılını şekillendirecek
Araştırma bulgularına göre Avrupa’daki gayrimenkul sektörü liderleri, sektörün uzun vadeli vizyonunu da ortaya koydu. Hemen hemen tüm sektörlerde değerler ciddi bir dönüşüm geçirirken; Çevresel, Sosyal ve Kurumsal Yönetişim (ESG) giderek daha fazla önem kazandı. Nitekim rapor için görüşlerine başvurulan isimler de “ESG odaklılık gayrimenkul sektöründe önümüzdeki 20 yılın en etkili trendi olacak” görüşünde birleşiyor. Finansal getirinin yanı sıra insana, çevreye ve dünyaya odaklanarak, tüm paydaşların menfaatlerini gözetecek “sorumlu kapitalizm” anlayışının gayrimenkul sektörünü de şekillendirmesi bekleniyor.
