Avrupa, EV bataryasında havlu atıyor

DİLAY HATİP

Avrupa’nın, Çin’in elektrikli araçlardaki (EV) hakimiyetini kırmak için yerli batarya endüstrisi kurma girişimleri hüsranla sonuçlanıyor. EV’lere olan talebin azalması ve yerel üreticilerin bu teknolojide ustalaşmakta zorlanmasıyla birlikte serpinti tüm bölgeye yayılıyor. Bloomberg News analizine göre, Avrupa’da planlanan 16 batarya fabrikasından 11’i ertelendi ya da iptal edildi.

Bu gelişme, Avrupa’nın en büyük EV ve bileşenleri üreticisi olan Çin’e meydan okuyabilecek bir ekonomi kurma hedefini tehdit ediyor. Bu sırada, Çin’in Contemporary Amperex Technology (CATL) ve Güney Kore’nin Samsung SDI gibi Asyalı batarya üreticilerinin bölgedeki 13 projesinden 10’u yolunda gidiyor. Bu da sektördeki hakimiyetlerinin artacağını ve bir tedarik sıkıntısı ya da siyasi çatışma olduğunda Batılı otomobil üreticilerini rekabet açısından dezavantajlı duruma düşüreceklerini gösteriyor.

Avrupa’daki üreticiler için yaprak dökümü

Aston Martin Global Lagonda Holdings Plc’nin eski CEO’su Andy Palmer, “Yerli batarya üretim kapasitesinin oluşturulamaması Avrupa’daki otomotiv endüstrisinin varlığını tehdit ediyor” dedi. Çin şu anda küresel lityum-iyon batarya ihtiyacının yaklaşık %80’ini tedarik ediyor ve dünyanın en büyük 10 EV bataryası üreticisinden 6’sına ev sahipliği yapıyor. Ülkenin halihazırda küresel EV talebinin çok üzerinde olan batarya üretim kapasitesini hızla artırması fiyatları baskılarken sektöre yeni girenler için çıtayı yükseltiyor.

Mercedes-Benz ve Stellantis, ortak batarya girişimi Automotive Cells Company’nin (ACC) hedefl erini küçültmesi nedeniyle Almanya ve İtalya’daki iki batarya tesisi üzerindeki çalışmalarını durdurdu. Almanya’da daha önce görülmemiş maliyet kesintileri için sendikalarla mücadele eden Volkswagen, Avrupa’daki batarya fabrikalarının tam kapasiteye ulaşmasının daha uzun sürebileceğinin sinyalini verdi. İngiliz batarya girişimi Britishvolt geçen yıl Blyth’ta planlanan 3,8 milyar sterlinlik tesisi açamadan çöktü. Avrupa bu fırsatı kısmen kaçırdı çünkü otomobil üreticileri batarya teknolojisine geçişte yavaş kaldı.

Cep telefonları için batarya üretmeye başlayan Çinli BYD 2008 yılında ilk EV’ini tanıttığında Volkwagen, BMW ve Mercedes gibi otomobil üreticileri hala benzinli ve dizel motorlara güveniyordu. Avrupalı otomobil üreticilerinin kârlı benzinli araçlarını mümkün olduğunca uzun süre satma çabaları, Avrupa Birliği’nin 2017’de başlattığı yerel batarya projelerinin hızlandırılması ve yerli tedarikçilere daha fazla fon sağlanması yönündeki çabaları baltaladı. Avrupa ayak sürürken, Çin kendi yerli EV endüstrisine büyük yatırımlar yaparak ilerledi.

Avrupa pazar hakimiyeti için çok geç kaldı

Avrupalı otomobil üreticileri 2021’de EV’lere yöneldiğinde CATL dünyanın en büyük batarya üreticisi haline gelmiş, BYD ise EV ve hücre geliştirmede önemli bir güç olmuştu. Shenzhen merkezli otomobil üreticisi, Çin’in en çok satan otomobil markası olarak VW’yi tahtından indirdi ve EV tesisleri kurarak Avrupa’da genişliyor. CATL’nin Almanya’da bir tesisi var ve Macaristan’da bir tane daha ekliyor, Güney Koreli LG Che. ise yaklaşık altı yıldır Polonya’da batarya üretiyor. Çoğu otomobil üreticisi, hücreleri kendileri yapmakta zorlandıkları ya da Avrupalı tedarikçilere olan güvenlerini kaybettikleri için artık Asyalı ortaklara yöneliyor. Stellantis-CATL projesi, Çinli ortağın çoğu Avrupalı üreticinin desteklediği teknolojiden daha ucuz olan lityum demir fosfat veya LFP hücreleri konusundaki uzmanlığına güvenecek.

 Batarya fiyatlarında rekor düşüş

Batarya fiyatları 2017’den bu yana en büyük yıllık düşüşünü yaşadı. Lityum-iyon pil paketi fiyatları 2023’e kadar %20 düşerek kilovat-saat başına 115 dolar gibi rekor bir seviyeye geriledi. Düşüşe neden olan faktörler arasında hücre üretimindeki kapasite fazlası, düşük metal ve bileşen fiyatları, daha düşük maliyetli lityum-demir-fosfat (LFP) bataryalarının benimsenmesi ve EV satışlarındaki büyümenin yavaşlaması yer alıyor.

Northvolt’un oluşturduğu hayal kırıklığı

Şimdiye kadarki en dikkat çekici aksiliklerden biri destekçileri arasında Volkswagen ve BMW’nin de bulunduğu İsveçli elektrikli araç bataryaları tedarikçisi Northvolt’un geçtiğimiz ay iflas kanununun 11. Bölümü kapsamında yeniden yapılandırma arayışına gireceğini bildirmesi oldu. 55 milyar dolarlık batarya siparişi toplayan Northvolt’un Avrupa’nın yerel üretimi konusunda önemli bir rol oynayacağı düşünülüyordu.

Eski Tesla yöneticileri tarafından kurulan şirketin İsveç, Almanya ve Kanada’daki fabrikalar için iddialı planları vardı, ancak maliyetleri kontrol altında tutarken üretimi artırmakta zorlandı. Haziran ayında BMW, kalite sorunları nedeniyle 2 milyar Euro’luk siparişi iptal etti. Üç ay sonra Northvolt, işgücünün beşte birini işten çıkardı ve İsveç’teki iki katot malzemesi üretim tesisini hurdaya çıkardı.

Bunlar da yatırımcılara güven vermeyen hamleler olarak değerlendirildi. Üretici 5,8 milyar dolardan fazla borç biriktirdikten sonra geçen ay ABD’de iflas koruma başvurusunda bulundu. Northvolt yoluna devam etmek için ortaklar ararken, uzmanlar sadece deneyimli bir Asyalı üreticinin teknoloji eksikliklerini giderebileceğini söylüyor.