AVM’lerdeki gider faturalarında yıllık 1,5 milyarlık kaçak var

Yener KARADENİZ

AVM’lerin yıllık 4 milyar TL’yi aşan genel gider faturası içinde 1,5 milyar TL’sinin denetim ve şeffaflıktan uzak olduğu belirten BMD Başkanı Öncel, “Markalar şeffaf olmayan, denetlenemeyen genel giderlere yönelik mağaza kapatma protestosuna giderse kimse şaşırmasın” dedi. AYD Başkanı Altaş ise, 3-4 AVM’nin davranışını tüm sektöre mal etmenin yanlış olduğunu belirterek, “Şikayet etsinler, bakanlık denetlesin, varsa öyle bir durum zaten cezası verilir” diye konuştu.

Salgın döneminde kiralar ile ilgili olarak sık sık karşı karşıya gelen AVM’ler ile markalar şimdi de yıllık 4 milyar TL’yi aşan genel gider faturaları ile ilgili olarak sıkıntı yaşıyor. Bünyesinde 420’den fazla markayı bulunduran Birleşmiş Markalar Derneği’nin (BMD) Başkanı Sinan Öncel, Türkiye’de faaliyet gösteren 441 AVM’de yaklaşık 14 milyon metrekarelik kiralanabilir alan olduğunu ve metrekare başına 7 ile 10 TL arasında suistimal veya kötü yönetimden kaynaklanan bir kayıp kaçak olduğunu iddia etti. Öncel, “Bu rakam ayda 98 ile 140 milyon, yılda ise 1,2 ile 1,68 milyar TL arasında bir rakama denk geliyor. Bu, genel gider maliyetinin içinde kontrol edemediğimiz veya kötü yönetimden, israftan kaynaklanan bir kayıp. İyi yönetilen AVM’leri bir kenara bırakırsak perakendecinin cebinden bir yılda 1,5 milyar TL fazladan para çıkıyor” dedi.

“Markaların %95’i rahatsız”

“AVM’lerde genel giderlerdeki artış oranı çok fazla ve bundan çok daha önemlisi bu konuda şeffaf değiller” açıklamasında bulunan BMD Başkanı Öncel, yabancı sermayeli AVM’lerde bu durumun çok daha yaygın olduğunu belirtti. Bu kapsamda ticaret Bakanlığı’ndan genel-giderlere yönelik bir düzenleme talebinde bulunan Öncel, “Markalar, dövizli kiralamalardan TL kiralamaya geçiş aşamasında olduğu gibi genel giderlere yönelik de mağaza kapatma protestosuna giderse kimse şaşırmasın” diye konuştu.

Altaş: Hiçbir AVM genel giderden kar etmiyor

Peki AVM’lerin bu konuda savunması ne? Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları (AYD) Derneği Başkanı Hüseyin Altaş, AVM’lerin salgın döneminde dünyada örneği görülmemiş bir kira yardımında bulunduğunu ve bu rakamın 10 milyar TL’ye yaklaştığını söyledi. Markaların cirolarının salgın öncesine göre yüzde 150 arttığı böyle bir dönemde genel gideri sorun haline getirmenin doğru bir yaklaşım olmadığını vurgulayan Altaş, “Şeffaflık konusunda bu şekilde davranan AVM sayısı toplasan 3-4’ü geçmez. Birkaç AVM’nin davranışını tüm sektöre mal etmek doğru değil. Bu tamamen popülist bir yaklaşım. Biz diyoruz ki varsa bir yanlışlık gidin bakanlığa şikayet edin. Bakanlık gelsin denetlesin yanlışsa zaten cezasını veriyor. Caddede ortak alan giderimiz yok diyorlar. Ama caddede 100 bin TL ciro yapıyorsa bu rakam bizim organizasyonumuz sayesinde AVM’lerde 300 bin TL’ye çıkıyor” diye konuştu.

AVM’nin bir işletmesi olduğunu, enerji, güvenlik, HES kodu gibi birçok kalemin genel giderlere yansıtıldığını anlatan Altaş, şöyle devam etti: “Hiçbir AVM bundan kar etmiyor. Hatta birçok AVM bunu sübvanse ediyor. Örneğin bu sene doğalgaza ne kadar zam yapıldı, elektriğe ne kadar zam yapıldıysa aynı oranda genel giderlere yansıtıyoruz. Kiralara belli sınırlama getirildiği için fazla artıramıyoruz. Orda kanunen sınırlama belli. Ama ortak-giderde maliyetler içinde yer alan kalemler ne kadar artıyorsa biz de o oranda artırıyoruz. 2017’de çıkan AVM’lerle ilgili ortak alan yönetmeliğine göre sadece belirli kalemlerde yer alan genel giderleri aynen metrekare oranında yansıtılıyor. Bunun dışında bir işlem yapamayız biz, yaparsak suç. Bakanlığın denetleyip ceza kestiği AVM’ler de oluyor.”

Yıllık genel gider 4 milyar TL

Türkiye’de geçen yıl itibari ile 441 AVM ve bu AVM’lere ait 13,5 milyon metrekare kiralanabilir alan yer alıyordu. Bu yıl yeni açılan AVM’ler ile birlikte söz konusu rakam 445’e yükselirken kiralanabilir alan da 14 milyon metrekareye yaklaştı. Sektör temsilcilerinden aldığımız bilgilere göre; salgın öncesinde yüzde 1,5 ile 2 arasında değişen ortak giderin satışlara oranı, salgın döneminde ciroların düşmesi ile yüzde 10’ları aştı. Kat Mülkiyet Kanunu’na tabi olmayan AVM’lerin bu durumu suistimal ettiğini ve faturalara yönelik herhangi bir açıklama yapmadığını savunan markalar, itiraz edildiğinde ise yönetimlerin kira tehdidi ile karşı karşıya kaldıklarını ileri sürüyor. Yüzde 80’in üzerinde doluluk oranına sahip olan AVM’lerde bölgeye göre değişmekle birlikte metrekare başına 30 TL civarında ortak gider alınıyor. Bu da ayda 320 milyon TL, yılda da 4 milyar TL’ye yaklaşıyor.