Anadolu iş dünyası 2020’den umutlu

Fikri CİNOKUR/ Ayşe Kaytan UÇAK / Hilal SÖNMEZ

Anadolu iş dünyası 2020 yılından daha umutlu Türkiye ekonomisinin 2019’u muhtemelen yüzde 0.5 büyümeyle tamamlayacağını belirten Antalya Sanayici ve İş İnsanları Derneği (ANSİAD) Başkanı Akın Akıncı, 2018 ve 2019'u büyüme açısından kayıp yıllar olarak tanımladı. 2019’un en önemli sorunlarının, inşaat sektöründe yatırımların yüzde 50 civarında düşmesi nedeniyle; sadece bu sektörde yarım milyondan fazla istihdam kaybı, döviz kredisi kullanan şirketlerin kredilerini ödeyememesi, yüksek enflasyon ve yüksek işsizlik gibi sorunların yaşandığını vurgulayan Akıncı, gelecek yıl MB’nin faiz indirimlerinde ölçülü ve gerçekçi olacağını, kur artışının enflasyona paralel seyredeceğini öngördü. Akıncı, “En önemli riskler güven eksikliği, dış politikada ABD yaptırımları ve finansman sorunu yaşayan şirketler olacak. Kurumsal ve yapısal reformlara önem verilirse 2020 ekonomide canlanma yılı olacak. Güçlü baz etkisinin de sonucu olarak 2020 yılında program hedefine yakın yüksek büyüme göreceğiz” diye konuştu.

“Turizme rekora imza attık"

Antalya’nın 2019 yılında 15 milyonu aşan yabancı ziyaretçi sayısıyla turizmde büyük bir rekora imza attığına dikkat çeken Akıncı, ANSİAD olarak bu alana katkı yapmaya gayret edeceklerini kaydetti. Akıncı sözlerini şöyle tamamladı: “2020 yılında ülkemiz adına huzurun ve barışın hakim kılındığı, ayrıştırıcı değil birleştirici söylemlerin esas olduğu, temel hak ve özgürlüklerin tartışılmadığı, çağdaş ve güçlü bir hukuk yapısı ile ekonomisi ve sosyal yapısı dinamik, uluslararası platformlarda saygın bir ülke haline gelmeyi temenni ediyoruz.”’

“Yapısal reformlar mutlaka olmalı”

Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Davut Çetin, 2020 yılından umutlu olduklarını ancak yapısal reformların da mutlaka gerçekleştirilmesi gerektiğini belirtti. 2020 yılında baz etkisiyle yüzde 4 civarı bir büyümeye çıkılmasının mümkün olduğunu ifade eden Çetin, şöyle devam etti: “Ekonomide halen stok birikimi ve atıl kapasite olduğu için enflasyon %10 düzeyinde kalabilir. Maalesef işsizlik için çok iyimser olamıyoruz, işsizlik yüksek kalacaktır. Dövizdeki durum MB’ye çok bağlı. Şu ana kadar TL’ye güven tam olarak sağlanamadı, döviz mevduatlarında azalma yok. Eğer MB faizi enflasyonun altına çekmeye çalışmazsa, ithalat hızlı artmazsa enflasyona paralel bir kur artışı görebiliriz.” İlk önce ekonomiyi orta gelir tuzağından çıkaracak yapısal reformların ve teknoloji yatırımlarının yapılması gerektiğine dikkat çeken Çetin, “Girdi maliyetlerinin düşürülmesi, SGK prim yükünün azaltılması, kamuda tasarruf ve güven artırıcı önlemler alınması gibi konularda halen ilerleme bekliyoruz” dedi.

"2020'de daha çok çalışacağız”

Antalya Valisi Münir Karaloğlu da yeni yılla ilgili mesajında, turizmin yanı sıra, tarımda da başarılı bir yılı geride bıraktıklarını vurguladı. Karaloğlu, “Hem üretimimizi, hem hedef pazarlarımızı, hem de kazancımızı artırmayı başardık. 2020 yılına yeni umutlarla, büyük hedeflerle giriyoruz. 2020 yılında daha çok çalışacağız” dedi.

“Ekonomiyi tarım hareketlendirecek”

Antalya Ticaret Borsası (ATB) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır da ekonomide genel anlamda zorlu bir yılı geride bıraktıklarını bildirdi. Zor zamanların sektörü olan tarımın 2019 yılındaki büyüme rakamlarıyla ekonominin küçülme trendini azalttığına dikkat çeken Çandır, şöyle devam etti: “Ekonomiyi kısa vadede tarım hareketlendirebilecek. 2020 yılının stratejik sektör olan tarımda doğru zamanda doğru kararların alınıp uygulanacağı bir yıl olmasını diliyorum.” Dünyada sıkı para politikası yerine, parasal gevşemeye geçen modelin devreye girdiğini anlatan Ali Çandır, şunları kaydetti: “Ülke olarak uzun zamandır unuttuğumuz yapısal hamlelerimizi yapmalıyız. Demokratikleşme çalışmalarını öncelemeliyiz. 2020 yılının başta demokrasi ve ekonomi olmak üzere her alanda reform yılı olmasını diliyorum.”

“2020’ye umut hakim olacak”

Kayseri Sanayi Odası (KAYSO) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Büyüksimitci ise “2019 yılını 2 milyar 580 milyon dolar ihracat rakamına ulaşmış olarak kapatacağımızı öngörüyoruz. 2020 yılında belirsizlik yerine umut hakim olacak. Ekonomik büyümenin desteklenmesi adına hükümetimizden de tabiki bir takım beklentilerimiz olacak.

Özellikle finansmana erişimin kolaylaştırılması, istihdam maliyetlerinin düşürülmesi, yatırımın önündeki engellerin kaldırılması öncelikli taleplerimiz arasındadır” dedi. 2020 yılında üretimde verimlilik, yalın üretim teknikleri, sektörel çalışmalar, ortaklık kültürü, Ar-Ge, savunma sanayi ve ihracatı artırmaya yönelik çalışmaların gündemlerinde yer alacağını belirten Büyüksimitci, ekonomi yönetiminden ise finansmana erişimin kolaylaştırılması, istihdam maliyetlerinin düşürülmesi ve yatırımın önündeki engellerin kaldırılmasına yönelik talepleri olduğunu belirtti. Büyüksimitçi konuşmasına şöyle devam etti: “Savunma sanayi yatırımları ve Orta Anadolu Üretim Havzası yine gündemimizde yer alacak konular arasında. 2020’de ekonominin yüzde 5-6 civarında büyüyebileceğini düşünüyoruz.”

“2020’nin daha iyi geçeceği kanaatindeyiz”

Eskişehir Ticaret Odası (ETO) Başkanı Metin Güler de, özellikle 2018 yılında başlayan ve 2019 yılında etkilerinin yoğun olarak hissedildiği dövizdeki dalgalanma ile enflasyon ve cari açığın ekonomideki dengeleri değiştirdiğini söyledi. Piyasadaki tıkanıklık ve nakit eksikliğinin ekonomide duraksamaya neden olduğunu ifade eden Güler, “Türkiye’de olduğu gibi Eskişehir’de de itici bir güç olan inşaat sektöründe ve buna bağlı olan birçok sektörde satışlar azaldı” dedi.

Merkez Bankası'nın üst üste aldığı faiz indirim kararlarının yılın üçüncü çeyreği itibarıyla ekonomide toparlanmaya neden olduğunu dile getiren Güler, şunları kaydetti: “Enflasyondaki düşüşün devam etmesi, tüketime değil kalkınma ve üretime dayalı büyümeye odaklanılması, tüccar ve sanayiciyi rahatlatacak mali destekler sağlanması halinde 2020 yılının daha iyi geçeceği kanaatindeyiz. İşsizlik, cari açık ve dövizdeki dalgalanmaya da dikkat etmemiz halinde geride bıraktığımız yıldaki kayıplarımızı telafi edeceğimize inanıyoruz.”

"İç piyasa yatırımları biraz az olacak”

Eskişehir Sanayi Odası Başkanı Celalettin Kesikbaş ise 2019 yılının sanayi üretim endekslerinin aşağı yönlü olduğu bir yıl olduğunu belirterek, “Fakat son 2 aydır dipten dönüş yaşanmaya da başlanmıştı” diye konuştu. Özellikle yurtiçinde piyasaların ve talebin daralması ile birlikte, yurtiçi satışlarda düşüşlerin yüzde 30-40 arasında gerçekleştiğini söyleyen Kesikbaş, “Volümdeki bu düşüş ve girdi maliyetlerindeki yükseklik şirketlerimizin önemli bir kısmında kar düşüşüne sebep oldu. 2020 ve 2021’i iç piyasada yatırımların biraz daha az olduğu bir yıl olarak öngörüyoruz. Ama bu süreçte sanayicilerimizin de yatırım planlarını daha çok yeni kapasite artırımı değil, verimlilik, dijitalleşme ve insan kaynakları konusuna yönlendireceğini düşünüyoruz” ifadelerini kullandı. Kesikbaş ayrıca, ilgili bakanlıkların ihracata dayalı üretimi teşvik etmesi, ithalatın önünü kesen yatırımlara tekrardan yön vermesinin sanayicileri fazlasıyla umutlandırdığını da sözlerine ekledi.