Afyon'da 4 milyar liralık yatırım öngören 200 proje hayata geçiyor

Hatice Aydoğan ÖZSÖKMEN / AFYONKARAHİSAR

Afyonkarahisar’da 2021 yılının Ocak-Kasım döneminde 100 yeni proje başlamıştı. Bu projelerin yatırım değeri 2,3 milyar liraydı. 2022 yılının aynı döneminde ise 180 proje belge aldı. Proje sayısında yüksek oranlı artış oldu. Bu 180 projenin öngördüğü yatırım 3.7 milyar lira. Proje sayısında yüzde 80, projelerin yatırım değerinde ise yüzde 73 artış gerçekleşirken, Afyonkarahisar yatırım iştahı yönünden 2022’de iyi bir yıl geçirdi. Afyon’un Aralık 2022 ile birlikte yılı 4 milyar liralık yatırım projesi ile kapatması muhtemel.

Afyonkarahisar’dan ihracat 2022 yılında bir önceki yıla göre yüzde 5,1 artarak 400 milyon doları geçti. Bu oran Türkiye ortalamasının (yüzde 12,9) yarısından daha az artışı ifade ediyor ve ihracatta işlerin iyi gitmediğini gösteriyor. Şirket kuruluşları, kapanışları yönünden de tablo parlak değildi. Kapanışlarda yüzde 51 artış olurken kuruluşlardaki artış yüzde 32.8 düzeyinde kaldı.

Merkez 2. OSB için 100 milyon dolarlık yatırım hedefleniyor

Afyon’da İscehisar Mermer İhtisas OSB ve Dazkırı Dokuma ve Konfeksiyon OSB’nin yanında Bolvadin, Dinar, Şuhut, Emirdağ ve Sandıklı ilçelerinde de OSB’ler var. Bugün itibariyle toplam 9 adet OSB’ye sahip kentte, Afyonkarahisar Merkez 1. OSB’nin yüzde 100 doluluğa ulaşması sonrasında ilave genişleme alanı çalışmaları devam ediyor. Yeşil OSB olarak planlanan Sinanpaşa Merkez 2. OSB’ye de ciddi bir yatırım talebi geliyor. 1 milyon 600 bin metrekare 72 parselin bulunduğu Merkez 2. OSB için şu ana kadar yaklaşık 6 milyon metrekarelik yatırım için talepte bulunuldu. Türkiye’nin ilk ve tek mermer ihtisas OSB’si olan İscehisar Mermer İhtisas OSB’de artan yatırım talepleri doğrultusunda 278 hektarlık ek genişleme alanı onayı alınarak, 83 adet yeni sanayi parseli oluşturuldu. Bu parsellere ise 68 yeni yatırımcı firma başvuruda bulundu. Yatırımların başlayacağı 2024 yılı itibariyle Merkez 2.OSB için konulan hedef için yıllık 100 milyon dolar civarında. Yeni yatırımlarla Afyonkarahisar’ın yıllık ihracatının ilk etapta 500 milyon dolar, orta vadede ise 1 milyar dolara çıkarılması hedefleniyor.

Ek olarak çalışmaları süren Sağlık Endüstri Bölgesi ile Türkiye’de bir ilke imza atılmış olacak. TOBB’un da ortak olacağı şirketin kuruluşu ile ilgili çalışmalar sürüyor. 750 bin m2’lik alanda kurulacak bölgede oteller, fizik tedavi merkezleri, wellness, SPA ve yaşlı bakım evleri, Ar-Ge merkezi ve medikal ve ilaç firmalarının da yatırımları olacak. Ankara, Afyonkarahisar, Uşak, İzmir YHT projesinin planlandığı gibi 2025 yılında bitmesi ile kent ekonomisinin de hızlı canlanması öngörülüyor.

Afyonkarahisar’a yeni bir OSB kurulması ile ilgili çalışmada Afyonkarahisar Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (AFSİAD), İstanbul AFSİAD ve İÖİ öncülüğünde yürütülüyor. Valilik, ATSO, Susuz ve Afyonkarahisar Belediye’nin de katkı verdiği 100. Yıl Makine İhtisas ve Karma OSB Projesi’nin tamamlanması ile birlikte Afyonkarahisar’ın yakın gelecekte orta ve üst düzey teknolojiye geçişinin hızlandırılması amaçlanıyor.

Başlayan projelerin yatırım değeri 4 milyar liraya gidiyor

Afyon’da 2021 yılının Ocak-Kasım döneminde yatırım değeri 2,3 milyar lira olan 100 proje başlamıştı. 2022’nin aynı döneminde ise yatırım değeri 3,7 milyar lira olan 180 proje başladı. Aralık ayı rakamları henüz açıklanmadı. Önceki aylar yatırım trendine göre Afyon’un 2022’yi 200 civarında proje ve 4 milyar dolarlık yeni proje ile kapatması muhtemel. Bu rakamlar gerçekleşirse proje sayısında yüzde 100’e yakın, projelerin yatırım değerinde ise yüzde 70 civarında bir artış gerçekleşmiş olacak. Bu rakamlar birçok ile göre oldukça iyi. Reel anlamda da artış ifade ediyor. Afyonkarahisar’da yatırım teşvik belgesi alan ilk 5 firma arasında 191,2 milyon liralık yatırım projesiyle Sayın Prefabrik, 147 milyon lira ile Bircan Fide, 121 milyon 874 bin 412 lira ile Afjet, 113 milyon 745 bin lira ile Demmer Demireller ve 106 milyon 210 bin 498 lira ile Afyon Teleferik Projesi’nin üstlenicisi Kırtur Turizm yer aldı.

Şirketlerde kapanışlar yüksekti

Afyon’da 2022 yılı Ocak-Kasım 2022’de 518 şirket kuruldu. 2021’in aynı döneminde bu sayı 390’dı. Şirket kuruluşlarında yüzde 32,8 artış oldu. Gerçek kişi işletmesi kuruluşlarında ise yüzde 21,5 azalma gerçekleşti. Şirket kapanışlarında artış oranı ise 51 oldu. Gerçek kişi işletmelerinde kapanışlarda ise artış olmadı. Tasfi yelerdeki yüzde 30,4 oranındaki artış da dikkate alındığında, Afyon’da 2022 yılında ticari hayatın görece sıkıntılı geçtiği söylenebilir.

İhracat, Türkiye ortalamasının altında kaldı

Afyonkarahisar, 2020 yılında Türkiye’nin en çok ihracat yapan 30’uncu iliydi. 2021’de 36’ncı sırada yer almıştı. Geçen yılı da 35’inci sırada tamamladı. 2021’de 381 milyon dolar ihracat yapılmıştı. 2022’de 400 milyon dolar sınırı aşıldı. 2022 yılı ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 5,2 artmış oldu. Bu oran Türkiye ortalamasının (yüzde 12,9) oldukça altında. Yatırım projeleri yönünden iyi bir performans gösteren Afyon’da ihracatta aynı performans gerçekleşmedi. Ancak ilden her yıl 100 - 150 milyon dolar arasında gerçekleşen ihraç kayıtlı satışlar da eklendiğinde kent ihracatı 500 milyon dolar civarına geliyor. Afyon’dan 2022’de 82 ülke ve 1 serbest bölgeye ihracat yapıldı. En yüksek ihracat doğal taş ve mermer olan madencilik sektöründen gerçekleştiriliyor. Kimyevi maddeler ve mamulleri sektörü ikinci, çoğunluğu yumurta olan su ürünleri ve hayvansal mamuller sektörü üçüncü, hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörü dördüncü, demir ve demir dışı metaller sektörü ise beşinci sırada yer alıyor.

BAŞKANLAR NE DEDİ?

ATSO YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSNÜ SERTESEN:
MERKEZ 2. OSB’DE 6 MİLYON METREKARELİK TALEP OLUŞTU

Yeraltı ve yer üstü birçok kaynağa sahip olan Afyonkarahisar, 2022 yılında potansiyelini harekete geçirme noktasında önemli bir atılım yaptı. 2022 yılında Afyonkarahisar genelinde toplam tutarı 3 milyar 714 bin lirayı bulan 180 adet yatırım teşvik belgesi düzenlendi. Çoğunluğu elektrik üretimine yönelik olan GES projeleri 76 adet belge ile en çok teşvik alan yatırım oldu. Taş ocakçılığı sektöründe 36, seracılıkta 11, mermer kesme faaliyetinde ise yine 11 adet belge düzenlendi. Diğer pek çok sektörde de toplam 46 adet yatırım teşvik belgesi verildi. Yatırımların istihdamdaki karşılığı ise 2 bin 573 kişiyi buldu. Bu sayı aileleri de hesaba kattığımızda önemli bir kitleyi ifade ediyor. Afyonkarahisar, 2022 yılında olduğu gibi Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100. yıldönümünü kutlayacağımız 2023’te de istihdam odaklı yatırımlara kapısını sonuna kadar açacaktır. İlimiz 9 OSB’ye sahip. Başkanı olduğum Afyonkarahisar Merkez 2. OSB’de çalışmalarımız hızla ilerliyor. Ankara’nın kuzeyinden güneyine bir hat çektiğimizde bu hattın batısında kalan OSB’ler arasında 6. Bölge teşviklerinden yararlanan tek OSB’dir. 1 milyon 592 bin 810 metrekarelik sanayi parseline sahip olan ve inşa aşamasından itibaren Yeşil OSB olarak konumlandıracağımız Merkez 2. OSB’de şimdiden 6 milyon metrekarelik yatırım talebi oluştu. Önümüzdeki aylarda tahsisler başlayacak. İnanıyorum ki, Yeşil OSB olması dolayısıyla ilimizin ihracatında da önemli bir role sahip olacak Merkez 2. OSB, kentimizin istihdam olanaklarını da artıracak.

AFSİAD YÖNETİM KURULU BAŞKANI KADİR SAYIN:
YENİLENEBİLİR ENERJİ YATIRIMLARI ARTMAYA DEVAM EDİYOR

Afyonkarahisar, bölgenin önemli sanayi gücüne sahip şehirlerinden biri. 2022 yılı dikkate alındığında Afyonkarahisar ekonomisinin lokomotifi olan mermer-doğal taş ve tarım gıda sektörlerinde teşvikli yatırımlar hız kesmeden devam etti. Afyonkarahisar ihracatında önemli yeri olan kimyevi maddeler ile tekstil sektörleri ve sanayi üretiminin temel unsuru haline gelen yenilenebilir enerji alanında teşvikli yatırımlarda konjonktürel gelişmelerden etkilenmeden her geçen gün artmaya devam ediyor. Afyonkarahisar’ı öne çıkaran temel avantajların başında sahip olduğu stratejik konum, güçlü ve çok yönlü sanayi alt yapısı ve son yıllarda aldığı tekstil hammadde, enerji, seramik, gıda ve makine imalatı gibi alternatif sektörlerden yeni ve güçlü yatırımlar ile dikkat çekiyor. Komşu illere göre daha avantajlı olan bölge teşvikleri ile desteklenmesi de ilimizi teşvikli yatırımlar için cazip hale getiriyor. Dünya piyasalarında yaşanan dalgalanmalara ve hareketliliğe rağmen 2022 yılı üretim kapasitelerinde artışların yaşandığı bir yıl oldu. Ekonomik göstergeler 2023 yılının sıkıntılı geçeceğine işaret etse de daha yüksek ihracat hedefleri için çalışmaya devam edeceğiz. Afyonkarahisar‘da 2023 yılı ile birlikte sanayileşme de orta ve yüksek teknolojili yatırımlar ile nitelikli, katma değeri yüksek ürünler üreterek ülke ekonomisine katkı sunmaya devam etmeli.