ABD dümeni Türkiye’ye kırdı ihracatta 2 sıra birden atladı

Yener KARADENİZ

ABD ile Çin arasında yaşanan ticaret savaşları ve yine Çin kaynaklı başlayan salgın, ABD’nin ithalatta dümeni Türkiye’ye kırmasını sağladı. Geçen yıl 10,2 milyar dolar ithalat ile Türkiye’nin ihracat yaptığı ülkeler sıralamasında İtalya’yı geride bırakarak 3. sıraya yükselen ABD, bu yılın ilk 6 ayında ise 6,7 milyar dolar ihracat ile İngiltere’yi geçerek ikinci sıraya yükseldi. İngiltere ise aynı sürede 6,2 milyar dolar ihracata imza attı. Türkiye ile ABD arasındaki dış ticaret açığı da kapanmaya başladı ve son 5 yılda 4 milyar dolardan 1,3 milyar dolara geriledi. Türkiye’nin ülke ithalatından aldığı pay ise aynı sürede önemli oranda arttı. 2016’da ABD’nin gerçekleştirdiği 2 trilyon 250 milyar dolarlık ithalattan yüzde 0,32 pay alan Türkiye, söz konusu rakamı geçen yıl itibari ile 0,42’ye çıkardı. Sektör temsilcileri birkaç yıl içinde söz konusu rakamın yüzde 1’e çıkacağını dile getirdi.

“ABD, tedarik zincirinde Türkiye’nin rolünü artıracak”

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı İsmail Gülle, ABD ile ikili ticaretin her geçen gün yeni eşikleri aşarak, 100 milyar dolarlık hedefine doğru hızla ilerlediğini söyledi. Ne salgın ne ticaret savaşları, ne de dış ticaretteki bölgeselleşme eğilimlerinin 2020 yılında Türkiye’nin ABD’ye ihracatını yüzde 14 artırarak, 10 milyar doların üzerine çıkarmasına engel olamadığını aktaran Gülle, gelişmelerin yatırımlara da yansıdığını söyledi. Gülle’nin verdiği bilgilere göre Türkiye’de doğrudan yatırımda en yüksek payı alan ABD, 2020’de söz konusu rakamı 12,9 milyar dolara ulaştırdı. 2020’de ABD’nin Türkiye’ye 803 milyon dolar seviyesinde yatırım gerçekleştirdi. Gülle, “İki ülke arasındaki karşılıklı yatırımların, 2020’de yüzde 76 artış göstererek 1,66 milyar dolara ulaşması, yalnızca dış ticarette değil, yatırımlar anlamında da iki ülkenin daha güçlü ilişkiler tesis ettiğini ortaya koyuyor” dedi. ABD pazarındaki her türlü gelişmenin, genel ihracattaki seyri etkilediğini aktaran Gülle, şöyle devam etti:

“ABD ekonomisindeki toparlanma ihracatımıza olumlu yansıyacak. Uzun yıllara dayalı ticaret ilişkilerimiz bulunan ABD’de yer alan küresel firmaların tedarikçi çeşitlendirmesinde ülkemizin rolünü artırmayı düşündüklerini biliyoruz. Küresel değer zincirleri için kalite, fiyat, üretim kapasitesi ve lojistik öne çıkan unsurlardır.”

“ABD’yi geç keşfettik”

ABD’ye gerçekleştirilen ihracatta en yüksek başarıyı halı sektörü gösterdi.

Geçen yıl ülkeye ihracatını yüzde 40 artırarak 932 milyon dolara çıkaran sektör, bu yılın ilk ilk yarısında ise ihracatını yüzde 76,8 artırarak 618 milyon dolara ulaştırdı. Söz konusu rakam Temmuz ayı itibari ile 703 milyon dolara çıktı. İstanbul Halı İhracatçıları birliği Başkanı Uğur Uysal, bu yıl ABD’ye gerçekleşecek halı ihracatının 1,5 milyar dolara ulaşmasını beklediklerini anlattı. Söz konusu yükselişte ABD’nin Çin’e uyguladığı 25’lik ek verginin de etkili olduğunu anlatan Uysal, “2022’de de ihracattaki artışın devam etmesini bekliyoruz. ABD ihracatçılarımız için önemli ama geç keşfedilen bir pazar. ABD uzun dönemli yatırım ister. Ancak başlayınca da yıllarca devam eden bir ilişki oluşur. Son dönemde zengin ve tüketimi yüksek bir Pazar olduğu için fikrini değiştiren ihracatçılar ülkeye yöneldi ve ihracat hızla arttı” dedi.

Kimyada da sıra atladı

Ülkeye ihracatını önemli oranda artıran bir başka sektör ise kimya sektörü oldu. İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Adil Pelister, İhracat Ana Planı kapsamında öncelik verilen ilk beş ülkeden birinin ABD olduğunu söyledi. Sektör, Ocak-Haziran döneminde ABD’ye ihracatını yüzde 67,71 artarak 561,2 milyon dolara yükseltti. Temmuz ayı itibari ile söz konusu rakam yüzde 36 artış ile 636 milyon dolara çıktı. ABD, en çok kimya ihracatı yapılan ülkeler sıralamasında bir önceki yılın aynı dönemine göre bir sıra yükselerek 4’üncü sırada yer aldı. Bununla birlikte ABD ile Çin arasında yaşanan ticaret savaşından kaynaklı ABD’li firmalarının alternatif firma tercihlerinde Türk şirketlerinin öne çıktığını söyleyen Pelister, şöyle devam etti: “Bu doğrultuda örneğin kozmetik sektör ihracatımızda ABD ilk sıralara yerleşti. Bu yıl ilk altı aylık dönemde ABD’ye yapılan kimya ihracatı toplam kimya ihracatımızdan yüzde 4,7 pay aldı. Son 5 yılda ABD’ye toplam 3,6 milyar dolarlık kimyevi maddeler ve mamulleri ihracatı gerçekleştirirken geçen yıl pandemiye rağmen ihracatımız yüzde 12,7 artarak 837 milyon dolar olarak gerçekleşti” dedi.

Otomotiv endüstrisi ikinci sırada

ABD’ye ihracatta ilk yarıda önemli başarılar elde eden sektörler arasında halı sektörünün ardından otomotiv endüstrisi, savunma ve havacılık sanayi, kimya ve hazır giyim sektörü yer aldı. Yılın ilk yarısında ABD’ye otomotiv endüstrisi yüzde 54,2 artışla 604 milyon dolar, savunma sanayii yüzde 67,8 artışla 582 milyon dolar, kimyevi maddeler ve mamulleri yüzde 67,7 artışla 560 milyon dolar, hazır giyim ve konfeksiyon yüzde 28,8 artışla 420 milyon dolar ihracat gerçekleştirdi.

İhracata misilleme vergi tehdidi

Bilindiği üzere ABD, Türkiye’nin ABD’li şirketlere uyguladığı dijital vergilere misilleme olarak birkaç sektörü kapsayan ek 25 gümrük vergisi uygulamasına yönelik soruşturma başlatmıştı. Haziran itibarıyla tamamlanan soruşturmada, Türkiye’den bazı ürünlerin ABD’ye ihracatında yüzde 25 ilave gümrük vergisi uygulanmasına karar verildi. Ancak, misilleme kararının uygulanması, konuya ilişkin çok taraflı müzakerelerin tamamlanmasına kadar, 180 gün süreyle (29 Kasım 2021 tarihine kadar) ertelendi. Uysal, “Müzakereler devam ediyor. Ek vergi uygulamaya geçse dahi halı sektöründe sadece 250 milyon dolarlık kısmı kapsayacak. Yani etkisi az olacak” açıklamasında bulundu.