60 milyar TL'lik efsane doping

Gülseren ÜST POLAT

Kasım ayı, kuşkusuz pek çoğumuz için alışveriş ayı. Markaların neredeyse tüm aya yayılan özel indirim fırsatlarını kaçırmamak adına hem fiziksel olarak hem de online platformlarda tüketicilerin çılgın gibi alışveriş yaptığı bir dönem... Tüm dünyayı kasıp kavuran ve bu aya yayılan indirim kampanyalarının ilhamı ise ‘Black Friday’ yani ‘Kara Cuma’. Özellikle son birkaç yıldır Türkiye’de de pek çok markanın, ‘Black Friday’i, Türk tüketicisinin motivasyon ve ihtiyaçlarına yönelik yerelleştirmeye başladığı net bir şekilde görülüyor. Peki, Türkiye’de ‘Efsane Cuma’, ‘Süper Cuma’ ve ‘Beklenen Cuma’ gibi değişik isimlerle anılan ve bizi çılgınca alışveriş yapmaya iten ‘Black Friday’ın çıkış noktası nedir? Kısa bir dönemi kapsayan bu indirim günleri nasıl oldu da farklı etkileşimlerle neredeyse tüm aya yayıldı ve gerçek anlamda nasıl bir ekonomik hareketlilik yaratıyor?

Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) Şükran günü olan kasım ayının dördüncü perşembesini takip eden cuma günü 1952’den bu yana Noel alışveriş sezonunun ilk günü kabul edilerek indirimler yapılıyor. Resmi bir tatil olmayan bugüne “kara” denmeye ise 1960’larda başlanıyor. Dükkanların o gün hava aydınlanmadan çok erken açılması ve kararmadan kapanmaması, bunun yanı sıra alışveriş caddelerinde yaşanan yoğun araç ve insan trafiğinin neden olduğu günlük hayatı etkileyen olumsuzluklar bugünü “kara” yapıyor. 1980’lere kadar ABD’de belli bölgelerde uygulanan bu indirimler daha sonra 2000’lerde giderek tüm ülkeye yayılıyor. E-ticaret sitelerinin doğuşu ve yaygınlaşmasıyla da ilk kez 2005 yılında Black Friday’ın hemen sonrasındaki pazartesi günü de ‘Cyber Monday’ yani ‘Siber Pazartesi’ olarak kutlanmaya başlanıyor.

e-ticaret siteleri bu indirimlerle satışlarını katlıyor. ‘Cyber Monday’, ‘Black Friday’in çevrimiçi eşdeğeri haline geliyor ve daha küçük perakende web sitelerinin daha büyük zincirlerle rekabet etmesi için bir yol sunuyor. Alışveriş merkezleri ve dükkanların her yıl açılış saatleri iyice erkene alınırken, 2011’de perşembeyi cumaya bağlayan gece 24’te dükkanlar açılmaya başlıyor. ABD’de gerçekleşen bu indirim günü olağanüstü ticaret hacmi yaratınca uluslararası çapta bir indirim gününe dönüşüyor ve tüm dünyada benimseniyor.

TEKNOLOJİYE TALEP YÜKSEK

Geçen yıl ortalama sepet değerindeki en büyük artış ev&mobilya ürünleri ile elektronik aletlerde yaşanmıştı. Online çalışma ve eğitim nedeniyle evde daha fazla zaman geçirilmesi bu artışın en önemli nedeniydi. Bu yıl ise giyim, kozmetik, teknoloji ve mobilya sektörleri satışlarda öne çıkan sektörler olarak sıralandı.

%83.6 KİŞİ "ALIŞVERİŞ YAPACAĞIM" DİYOR

AdColony, bu büyük indirim döneminde GlobalWebIndex ile bir araştırma yaptı. Ankete katılanların yüzde 83.6’sının Efsane Cuma günü alışveriş yapacağını belirttiği araştırmaya göre, katılımcıların yüzde 80.8’i alışveriş yaparken basit, kullanımı kolay uygulamaları tercih ediyor. Yüzde 48.8’i ise ödeme sürecinin kolay olmasını istiyor. Ankete katılanların yüzde 47.8’i de bu dönemde özel kuponlara ve tekliflere erişmek istiyor.

SATIŞLARDA YÜZDE 100 ARTIŞ BEKLENİYOR

Türk e-ticaret sitelerinin birçoğu ‘Black Friday’i sahipleniyor ya da indirim kampanyalarını bir hafta önceden başlatıp pazartesi günü bitiriyor. Kasım ayında bir de Çin’in e-ticaret devi Alibaba’nın tüm dünyaya yaydığı alışveriş ve indirim günü Bekar Günü’nü ve ‘En Uzun Gece’yi sahiplenen şirketler de var. İşte şirketler, son 3 yılda bu büyük indirim günlerini bir günle sınırlı tutmadan birleştirerek; kasım ayının tümüne yaymış durumda. İster ‘Black Friday’ olsun ister ‘Efsane’ ya da ‘Süper Cuma’ geçen yıllarda olduğu gibi bu yıl da kampanya döneminde tüketicilerin talepleriyle satışlara hareketlilik geldiği bir gerçek. Öyle ki kasım ayı kampanya döneminde online ve fiziksel satışların yüzde 100 artması ve yaklaşık 60 milyar TL’lik doping sağlaması bekleniyor.