4 ayda 291 milyar liralık sabit yatırım, 114 bin istihdam

Hüseyin GÖKÇE / ANKARA

Nisan ayında 67.6 milyar lira yatırım öngören 1.309 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlendi. Teşvik belgeli yatırımlar kapsamına 27.501 kişilik istihdam öngörüldü.

Ocak-Nisan döneminde ise öngörülen sabit yatırım tutarı önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 76 artarak 291 milyar lira oldu. Yatırım teşvik belgesi sayısı yüzde 60 artarak 5404’e, öngörülen istihdamdaki artış yüzde 14’te kaldı ve 114 bin 482’ye çıktı.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürü Dr. Mehmet Yurdal Şahin, Nisan ayı ve Ocak-Nisan dönemi yatırım teşvik istatistiklerini EKONOMİ için analiz etti:

2023 Ocak-Nisan döneminde öngörülen sabit yatırım tutarı toplam 291 milyar TL olan 5.404 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlendi. Düzenlenen bu belgelerde toplam 114.482 kişilik istihdam öngörüldü.

Yatırım teşviklerinin bin 251'i yerli firmaların

2023 Ocak-Nisan döneminde düzenlenen yatırım teşvik belgeleri, 2022 yılı Ocak-Nisan dönemine göre belge adedinde %60, sabit yatırım tutarında %76 ve öngörülen istihdamda %14 oranında artış gösterdi.

Nisan ayında düzenlenen belgelerin 1.251’i yerli firmalar, 58’i yabancı sermayeli firmalar tarafından alınırken, yerli firmaların öngördüğü yatırım 62.2 milyar lira ve toplam içindeki payı yüzde 92 düzeyinde. Yabancı sermayeli firmalar ise 5.4 milyar liralık sabit yatırım taahhüdü ile toplam içinde yüzde 8 pay aldı.

Nisan ayındaki teşvik bölgeleri önceki yılın aynı ayına göre sayı bakımından yüzde 15, sabit yatırım tutarı yönünden ise yüzde 33 oranında artarken, öngörülen istihdamda yüzde 12 gerileme gözlendi.

Nisan ayında düzenlenen 1.309 adet belgenin, 850 adedi komple yeni yatırım niteliğinde olup, toplam sabit yatırım tutarının %74,4’ünü (50,3 milyar TL) oluşturdu.

Belgelerin 380 adedi tevsi yatırımı niteliğinde olup, toplam sabit yatırım tutarının %20,6’sını (13,9 milyar TL) oluştururken, diğer mahiyetlerdeki yatırımlar için, toplam sabit yatırım tutarının %5’ini (3,3 milyar TL) oluşturan 79 adet belge düzenlendi. Bölgesel destek sınıfında yer alan yatırım teşvik belgeleri, toplam belge adedinin %62’sini, öngörülen toplam sabit yatırım tutarının %48’ini ve toplam istihdamın %57’sini oluşturuyor.

Öncelikle yatırım konularında 114 belge düzenlendi

Bölgesel teşvik uygulaması kapsamında olup Organize Sanayi Bölgelerinde yapılması planlanan yatırımlara yönelik düzenlenen bölgesel-alt bölge destek sınıfında yer alan yatırım teşvik belgeleri, toplam belge adedinin %13’ünü, toplam sabit yatırım tutarının %23’ünü ve öngörülen toplam istihdamın da %21’ini oluşturdu.

Bu dönemde, 3305 sayılı Kararla belirlenmiş olan öncelikli yatırım konularında 10,3 milyar TL tutarında 114 adet yatırım teşvik belgesi düzenlenirken, bu yatırımların istihdama katkısının 3.605 kişi olması planlanıyor.

Bölgesel, Bölgesel-Alt Bölge ve Bölgesel Öncelikli yatırım olarak desteklenen yatırımlar, Nisan ayında düzenlenen belgelerin belge adedinde %83’ünü, sabit yatırım tutarında %86’sını, istihdamda ise %91’ini oluşturdu.

1. Bölge ilk sırada

Yatırım teşvik belgelerinin bölgesel dağılımında 1. Bölge belge adedi, sabit yatırım tutarı ve istihdam açısından ilk sırada yer alıyor.

Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinde istihdam artışı sağlamak, teşvik sisteminin önemli hedefl erinden biri olup, Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinin yer aldığı 5. Bölge ve 6. Bölgede öngörülen istihdam toplamı 8.907 kişi oldu. Bu bölgedeki istihdam, toplam öngörülen istihdamın %32’sini oluşturuyor.

6. Bölgede Giyim Eşyası İmalatı konusunda düzenlenen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen istihdam, toplam 6. Bölge yatırım teşvik belgelerinde öngörülen istihdamın %54’ünü oluşturdu.

İlk iki sırayı imalat ve enerji paylaştı

Belge adedi açısından imalat sektörü %59 (764 adet belge) pay ile birinci sırada yer alırken, bunu %25 (330 adet belge) ile enerji sektörü, %11 (147 adet belge) ile hizmetler sektörü, %3 (38 adet belge) ile tarım sektörü ve %2 (30 adet belge) ile madencilik sektörü ve takip etti.

İstanbul 132 belge ile ilk sırada

Yatırım teşvik belgelerinin belge adedine göre sıralamasında İstanbul %10 (132 adet belge) pay ile ilk sırada yer almaktadır. İstanbul’u sırasıyla İzmir, Bursa, Ankara ve Konya izledi.

267 belgenin vizesi yapıldı, 35 belge iptal edildi

Nisan ayında 267 adet yatırım teşvik belgesinin tamamlama vizesi yapılmıştır. Tamamlama vizesi yapılan belgelerin toplam sabit yatırım tutarı 4 milyar TL ve gerçekleşen istihdamı 14.050 kişidir.

Nisan ayında 35 adet yatırım teşvik belgesi iptal edilmiştir. İptal edilen belgelerin öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 390 milyon TL ve öngörülen istihdamı 1.402 kişidir.