200 liralık banknotlar piyasanın yarısını kapladı!
Enflasyondaki yükselişle artan fiyatlar, banknot kullanımında 200 liranın hakimiyetini korumasını sağlıyor. TCMB verilerinde 50 ve 100 liralık banknotların piyasadaki varlığı erirken, 200 lira tedavüle çıktığı günden bu yana en parlak dönemini yaşıyor.
ÖZDER ŞEYDA UYANIK
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) tedavüldeki banknotların kupür dağılımında, 200 liralık banknotların üstünlüğü dikkat çekiyor.
Prof. Dr. Ali Hakan Kara’nın hatırlattığı gibi, ATM’lerde ya da ödemelerde 200 TL ve 100 TL harici banknot görmek zorlaştı.
Dolar bazında 15 yılda 200 liranın değeri
2009 yılında piyasaya sürüldüğü ilk gün, 200 TL, 130 dolar ederken, günümüzde (6 Eylül 2024 dolar/TL 33,9845) 5,88 dolar ediyor.
Yine aynı gün piyasaya sürülen 200 TL’nin adet hacmi toplam emisyon içinde yüzde 0,95 seviyesindeyken, günümüzde bu oran yüzde 49,22 olarak yaklaşık piyasadaki banknotların yarısını oluşturuyor.
500 liralık banknota geçilmeli mi?
TCMB Eski Başkanı Durmuş Yılmaz, yazılı olmayan Merkez Bankacılığı kurallarına göre, uygulamada en büyük küpürün (banknotun) toplam emisyon içindeki payının yüzde 50’yi ya da en büyük iki küpürün (banknotun) payının yüzde 80’i aşması halinde bir üst küpüre (banknota) geçilmesi olduğunu belirtmişti.
Yazılı bir kural yok. Uygulamada en büyük küpürün toplam emisyon içineki payı %50yi veya en büyük iki küpürün payı % 80 ‘i aşarşa bir üst küpüre geçilir.
— Durmuş Yılmaz (@DurmusYillmaz) June 27, 2023
Doğru olan bir üst küpüre geçmek yerine, üst küpürü zorunlu kılan sebep enflasyonla mücadeleye öncelik verilmelidir.
Henüz bu oranların geçilmediği görülürken, 200 TL’nin yüzde 50 sınırında yer aldığı da dikkat çekiyor.
200 liranın yükselişi
Adet bazında bakıldığında, piyasadaki banknot değişiminin 2018 sonrasında 100 ve 200 TL’lik banknotlarla paralel olduğu görülürken, 200 TL’nin Mayıs 2022 sonrası yükselişiyle Haziran 2023 sonrasında 100 TL’yi geçerek, piyasayı domine ettiği görülüyor.
200 liralık banknotların adedi, piyasadaki toplam adedin yüzde 49,22’si olurken, en büyük iki banknot olan 100 ve 200 TL’lik banknotların toplamı da piyasanın yüzde 69’unu oluşturuyor.
200 TL’nin adet bazında aylık değişimlerinin, tedavüle çıktığı 2009 sonrasında, 2018 yılından sonra dalga boyunun da arttığı görülüyor. Haziran 2023’te hem seçim süreci hem ekonomi yönetimindeki değişiklikle Merkez Bankası’nın da yönetiminin değişmesi hem de Kurban Bayramı’nın da bu ay olması nedeniyle adetlerin yüksek artış gösterdiği de görülüyor.
