Eğitim ihracatı paydos etti 2 milyar $ kayıp bekleniyor

Yener KARADENİZ

Bu yıl 5 milyar dolar olarak öngörülen eğitim ihracatında, koronavirüs nedeni ile 2 milyar dolara yakın kayıp yaşanması bekleniyor. Hizmet İhracatçıları Birliği (HİB) Yönetim Kurulu Üyesi ve HİB Eğitim Komitesi Başkanı Doç. Dr. Mustafa Aydın, önümüzdeki dönem de salgının etkilerinin devam edeceğini belirterek doğru adımlar atılması halinde bir sonraki dönem eğitim ihracatı miktarının 4 milyar dolara çıkabileceğini söyledi. Tüm dünyada 6.5 milyon adet olan uluslararası öğrenci, bulundukları ülkelerin ekonomisine 280 milyar dolarlık bir katkı sağlıyor. Aydın, koronavirüs nedeni ile bu rakamın yüzde 50’ye yakın düşme tehlikesi ile karşı karşıya olduğunu söyledi.

Özellikle yabancı öğrenci oranının yüzde 60 civarında olduğu ABD’de birçok üniversitenin kapanma noktasına geldiğine dikkat çeken Aydın, Türkiye’de ise 176 bin uluslararası öğrencinin yüzde 60’ının koronavirüs salgını nedeni ile ülkesine döndüğünü, kalanların ise ülkelerinden gönderilecek özel uçaklar ile alınacağını belirtti. Aydın, “Bu nedenle Türkiye’deki uluslararası öğrenci sayısında ve eğitim ihracatında dünyaya paralel olarak önemli bir düşüş olacak” dedi.

Bilindiği üzere, Türkiye’de ilk koronavirüs vakasının görülmesini takiben 23 Mart’ta uzaktan eğitime geçildi. YÖK’ün bu süreçte çok başarılı bir çalışma yürüttüğünün altını çizen Aydın, “YÖK Başkanımız Prof. Dr. M. Yekta Saraç liderliğinde çok hızlı bir şekilde organize olunarak yol haritası oluşturuldu. Hali hazırda yurtdışındaki öğrencilerimiz de dahil olmak üzere üniversitelerimizde uzaktan ve online eğitim sistemi başarılı bir şekilde devam ediyor” dedi.

Yabancı öğrencilerin, bulundukları ülkelerin perakende, emlak, sağlık gibi sektörlerine de önemli derecede katkı sağladığı vurgulanıyor. Türkiye’de eğitim ile birlikte katkının bu yıl 5 milyar dolar olması öngörülüyordu. Aydın, koronavirüs nedeni ile bu rakamın 2 milyar dolara yakın gerileyeceğini belirterek, “Bu durum vakıf üniversiteleri için daha fazla sıkıntı yaratacaktır. Bazı vakıf üniversitelerinde uluslararası öğrenci sayısı 5-6 bini buluyor. Yıllık 15-20 milyon dolarlık gelir demek. Bu üniversitelerin ekonomisi ciddi şekilde etkilenecektir” diye konuştu.

“Ücret iadesinin hukuki altyapısı yok”

Son zamanlarda tartışma konusu haline gelen özel okullarda ücret iadesi ilgili de konuşan Aydın, şunları söyledi: “Özel okullarda ücret iadesi tartışmasını anlamak mümkün değil. Öğrenciden alınan ücret ile idari personel, öğretmen maaşları, kira ve diğer giderler karşılanıyor. 500 öğrencisi olan bir özel okulun en az 150 personeli var demektir. Bu ücretler öğrenciden para alınmazsa nasıl karşılanacak. Bunun ne hukuki altyapısı var ne de ekonomik ve milli duruş ile bağdaşıyor. Servis ve yemek ücretlerinin iadesini anlarım ama ücret iadesi konusundaki yaklaşım özel okulların kapanmasına hizmet etmekten başka bir şey değil. Ücret iadesi demek ertesi yıl o okulun yerinde yeller esmesi anlamına gelir. Daha önce bunun örnekleri görüldü.”

Eğitim ihracatında düşüşü durduracak öneriler

Mustafa Aydın, eğitim ihracatındaki düşüşün durması ve gelecek yıl 4 milyar dolarlık eğitim ihracatı için şu önerilerde bulundu:

Önümüzdeki yıldan itibaren öğrencilerin bahar döneminde de kayıt olabilmesinin önü açılmalı. Böylece Türkiye de uluslararası öğrenci teminindeki kayıp azalır.

Giden öğrencilerin hepsinin dönmesi mümkün olmayabilir. Bu kaybın telafi edilmesi için yurtdışındaki öğrenci temin acenteleri ile iletişime geçilerek uzaktan online eğitimlere ilişkin tanıtım çalışmaları yapılmalı.

Üniversitelerin uluslararası öğrenci temini için yurtdışında yapmış oldukları fuar ve benzeri yerinde tanıtımlara sağlanan teşvikin bu çalışmalara kaydırılmasını talep ediyoruz.

YÖK tarafından bazı üniversitelerin ön lisans ve lisans programlarında uygulanan uzaktan online eğitim yasağının kaldırılması gerekiyor.