The Economist: Putin, Rusya ekonomisini uçuruyor
The Economist, Rusya'nın ekonomisinin son dönemde ciddi büyüdüğüne yönelik analiz haber yayımladı. “Vladimir Putin büyük harcıyor ve Rusya'nın ekonomisini uçuruyor” başlıklı analizde, savaş döneminde yapılan şatafatlı harcamaların ekonomiyi canlandırdığı aktarıldı.
Deniz GÜLDAĞ
Dünyanın önde gelen ekonomi yayını The Economist, Rusya’nın büyüme atağında olduğunu yazdı. “Vladimir Putin büyük harcıyor ve Rusya'nın ekonomisini uçuruyor” başlığıyla yayımlanan The Economist’in analizinde, Rusya ekonomisindeki hızlanmanın daha ne kadar sürebileceği de sorgulandı.
The Economist’in Rusya ekonomisine ilişkin analizinde satırbaşlarıyla şu görüşlere yer verildi:
- Dünya genelinde ekonomik kaygılar artıyor. Amerika ve Kanada’da işsizlik yükseliyor, tüketici güveni ise düşük düzeyde kalmaya devam ediyor. Avrupa, durgunlukla flört etmeye devam ediyor. Ekonomisi yavaşlayan Çin’i ise hiç gündeme bile getirmeyelim. Ancak ekonomik aktivite bakımından durumun oldukça farklı olduğu bir yer var. Şiddetli yaptırımlara ve dışlanmış statüsüne rağmen, Rusya'nın ekonomisi güçlü bir şekilde büyüyor. Görünüşe göre, savaş zamanında yapılan şatafatlı harcamalar ekonomiyi gerçekten canlandırıyor.
- Bu yıl Rusya’nın GSYİH’sının 2010’ların başından bu yana en hızlı büyümesini sürdürerek, reel olarak yüzde 3’ten fazla artması bekleniyor. Merkez Bankası’na göre, Mayıs ve Haziran ayında ekonomik faaliyet "önemli ölçüde arttı". Goldman Sachs gibi bankalar tarafından yayımlanan diğer "gerçek zamanlı" faaliyet göstergeleri, ekonominin hızlandığını öne sürüyor. İşsizlik neredeyse tüm zamanların en düşük seviyesine yakın; ruble iyi durumda. Doğru, enflasyon çok yüksek - Haziran ayında fiyatlar yıllık %8.6 oranında arttı ve bu, merkez bankasının %4 hedefinin çok üzerinde - ancak nakit gelirlerin yıllık %14 oranında büyümesiyle Rusların alım gücü hızla artıyor. Diğer herkesin aksine, Ruslar ekonomiden memnun görünüyor.
Tüketici güveni, Rusya'nın istatistik ajansı tarafından yapılan ölçümlere göre, Vladimir Putin'in 2000 yılında iktidara geldiği zamandan bu yana ortalamanın oldukça üzerinde. Fakat Putin'in bu rakamları şişirmesi de olası. Resmi verilere göre, Rusların kendi mali durumlarına duyduğu güven tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Büyük satın alımlara, örneğin araba veya kanepe gibi, yönelme eğilimindeler ve restoranlar dolu. Geçen yıl, tahminlerimize göre, Ruslar 2019'a kıyasla %18 daha fazla konyak ithal ederken, köpüklü şarap ithalatına %80 daha fazla harcama yaptılar. Rusya'nın en büyük finans kurumu olan Sberbank, Haziran ayında genel tüketici harcamalarının yıllık bazda nominal olarak %20 arttığını belirtiyor.
Askeri harcamalar yüzde 60 artacak
Hızlanan ekonomiyi anlamak için iki makroekonomik politikaya bakmak gerekiyor. İlki mali politika. Putin, tasarruftan vazgeçti. Bu yıl Rusya, kendi standartlarına göre büyük bir bütçe açığı olan GSYİH'nin %2'sini verecek ve bunu büyük ölçüde 2010'larda biriken dev finansal rezervlerini kullanarak finanse edecek. Kısacası, Rusya dün tasarruf etti ki bugün harcayabilsin. 2022 ve 2023 yıllarında toplam devlet harcamaları ortalama %15 oranında arttı. Bakanlar bu ekstra harcamaların çoğunu Ukrayna'daki savaşa ayırıyor. Finlandiya Merkez Bankası tarafından yayımlanan veriler, askeri harcamaların bu yıl yaklaşık %60 artacağını, silah ve mühimmat üretimini artıracağını ve aynı zamanda insanların cebine para koyacağını öngörüyor.
Temmuz ayında Putin, savaşa katılmayı kabul edenler için federal bonusu 195.000 rubleden (2.200 dolar) 400.000 rubleye çıkardı; bölgesel yetkililerin bu miktarı artırması bekleniyor. Hükümet, savaşta hayatını kaybedenlerin ailelerine büyük miktarda tazminat ödemeye taahhüt ediyor. Rusya'nın harcamaları sadece savaşla ilgili değil. Putin, sosyal yardımlara da büyük miktarda para harcıyor: Haziran ayında bazı emeklilerin maaşlarını %10'a yakın artırdı. Hükümet ayrıca Kazan ile Yekaterinburg arasındaki bir otoyol da dahil olmak üzere altyapı yatırımlarına büyük bütçeler ayırıyor; bu iki şehir birbirinden 729 km uzaklıkta. Gerçekten de, aklına gelen neredeyse her şeye para harcıyor. Başbakan Mikhail Mishustin, hükümetin çocuklara Kırım’da tatil yaptıran bir programını yakın zamanda övünerek duyurdu.
Yabancı yatırımcı çektiler
Rusya'nın ekonomisinin hızlanmasının ikinci nedeni, uyguladıkları alışılmadık para politikası. Yüksek enflasyonla başa çıkmak için merkez bankası faiz oranlarını %7.5'ten %18'e yükseltti. Bu durum, Çin ve Hindistan gibi "dost" ülkelerden gelen yabancı yatırımları çekerek rubleyi güçlendirdi ve bu da ithalatın fiyatını düşürerek enflasyonu düşürdü. Ayrıca, insanları tasarruf yapmaya teşvik etti ve tüketici harcamalarını kıstı.
Peki bu hızlanma daha ne kadar sürebilir? Putin'in faiz oranı artışlarını yumuşatma çabaları, enflasyonun beklenenden daha yüksek ve daha uzun süre devam etmesine neden olacak. Bir noktada, insanlar yaşam maliyetlerinin artışına karşı öfkelenebilir. Ayrıca, bütçe açıklarını sonsuza kadar sürdüremez. Mevcut oranlarla, Rusya'nın finansal rezervleri yaklaşık beş yıl içinde tükenebilir; bu arada, hükümet yüksek borçlanma maliyetleriyle karşı karşıya. Ancak şimdilik, Putin'in kazanması gereken bir savaş var. Bu yüzden uçuş şimdilik devam ediyor.
