Taliban'ı başa getiren anlaşma: 5 bin mahkum bırakıldı, yaptırımlar kaldırıldı
Taliban'ın Afganistan'da kontrolü ele geçirmesine neden olan en önemli adım, ABD ile Katar'da yaptığı anlaşma oldu. Anlaşmaya göre, Taliban'ın hapiste bulunan 5 bin üyesi serbest kalacak, yaptırımlar kaldırılacak, ABD ve müttefiklerinin 14 ay içinde Afganistan'daki askerlerinin tamamını çekmesi sağlanacaktı.
Afgan hükümetiyle Doha'daki müzakereleri devam ettiren Taliban, eş zamanlı şekilde, hazirandan bu yana şiddetli saldırılarla Afganistan'da birçok ilçeye, son bir ayda da vilayet merkezlerine hızla hakim oldu.
Başkent Kabil çevresini kuşatan Taliban, 15 Ağustos'ta Cumhurbaşkanı Eşref Gani'nin ülkeyi terk etmesinin ardından kenti çatışmasız şekilde kontrolüne aldı.
Ülkeyi bu aşamaya getiren en önemli gelişme Katar'da imzalanan anlaşma oldu.
ABD ile Taliban arasında 2020'nin Şubatı'nda imzalanan barış anlaşması, Taliban'ın anlaşmaya uyması halinde ABD ve müttefiklerinin 14 ay içinde Afganistan'daki askerlerini tamamen çekmesini ve Afganlılar arasında siyasi görüşmelerin başlatılmasını öngörüyordu.
"Afganistan'a Barışı Getirme Anlaşması" adı verilen anlaşma, yaklaşık iki yıl ABD ile Taliban arasındaki görüşmelere ev sahipliği yapan Katar'ın başkenti Doha'daki Sheraton Hotel'de düzenlenen törenle imzalandı.
Anlaşmaya, ABD adına ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad, Taliban adına Siyasi Ofis Başkanı Molla Abdulgani Berader imza attı.
Afganistan'daki ABD, müttefikleri ve koalisyon güçlerinin ülkede konuşlu askerlerinin sayısını 135 gün içinde 8 bin 600'e düşüreceğini öngören anlaşmada, "Taliban olarak bilinen ve ABD tarafından tanınmayan Afganistan İslam Emirliği'nin anlaşmada belirtilen taahhütlere uyması halinde ABD, müttefikleri ve koalisyon güçleri askerlerinin tamamını 14 ay içinde ülkeden çekecek." ifadelerine yer verildi.
Karşılıklı mahkum takası
ABD ve Taliban arasında mahkum takası yapılacağı belirtilen anlaşmada, "Taliban olarak bilinen ve ABD tarafından bir devlet olarak tanınmayan Afganistan İslam Emirliği üyesi 5 binden fazla mahkum, karşı taraftan da binden fazla mahkum Afganlılar arasında siyasi diyaloğun başlayacağı 10 Mart 2020 tarihine kadar serbest bırakılacak." denildi.
Anlaşmada, Taliban'ın serbest bırakılan üyelerinin ABD ve müttefiklerine tehdit oluşturmamasını sağlayacağının altı çizildi.
Taliban'a yönelik yaptırımlar kaldırılacak
Afganistan içindeki siyasi diyalog görüşmelerinin başlamasıyla ABD’nin bazı Taliban liderlerine uyguladıkları yaptırımlar ve bu liderlerin başlarına koydukları ödülleri 27 Ağustos 2020'ye kadar kaldırma konusunu ele alacağı vurgulanan anlaşmada ABD yönetimi, Taliban liderlerinden Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) yaptırımları uygulanan isimlerin 29 Mayıs 2020'ye kadar yaptırım listesinden çıkarılması için diplomatik girişimlerde bulunacağı teminatını verdi.
Anlaşmada ABD ve müttefiklerinin Afganistan’ın siyasi bağımsızlığı veya toprak bütünlüğüne ilişkin herhangi bir zor kullanma veya güç kullanma tehdidinden kaçınacağı ifade edildi.
Taliban'ın, El-Kaide’nin de aralarında olduğu ABD’ye tehdit oluşturacak hiçbir şahıs, unsur veya yapının Afganistan’da bulunmasına izin vermeyeceği belirtilen anlaşmada, bu gruplarla iş birliği yapmayacağına da dikkati çekildi.
ABD yeni Afgan İslami hükümetine destek olacak
ABD’nin söz konusu anlaşmayı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde tanınması ve desteklenmesi konusunda girişimlerde bulunacağı belirtilen anlaşmada, "Taliban ve Washington, karşılıklı iyi ilişkiler arayışında olacak ve ABD, Afgan diyaloğu çerçevesinde ortaya çıkacak yeni İslami Afgan hükümetine destek olacak." maddesi yer aldı.
Anlaşmayla birlikte ABD'nin askerlerini çekmeye başlamasıyla ilerleyişini hızlandıran Taliban, ciddi bir direnişle karşılaşmadan Kabil'e kadar ulaşarak ülkenin kontrolünü ele geçirdi.
