Resesyon küresel ligin ilk sıralarını değiştirecek
Yeni bir rapor küresel ekonominin 2023’te resesyona gireceğini ve resesyon sonrası 15 yıllık dönemde dünyanın en büyük ekonomileri listesinde önemli değişiklikler olacağını öngörüyor.
Hilal SARI
2022’de ilk kez 100 trilyon doları geçen küresel ekonomi İngiltere merkezli danışmanlık şirketi Centre for Economics and Business Research (CEBR) tarafından hazırlanan rapora göre 2023’te bir dizi ekonominin daralması ve yüksek borçlanma maliyetleriyle tekrar 100 trilyon doların altına inecek. Ancak resesyonu takiben geçecek 15 yıllık süreçte küresel GSYH 207 trilyon dolara ulaşması ve gelişmekte olan ekonomilerin bazılarının gelişmişleri yakalamasıyla dünyanın en büyük ekonomileri sıralamasında önemli değişiklikler olması bekleniyor.
CEBR, küresel ekonomik büyümenin yüzde 2’nin altına inmesini resesyon olarak kabul ediyor ve kuruluşun öngörülerine göre rekor enflasyon karşısında faizlerin yükselmesi ve talebin enflasyon nedeniyle zedelenmesine paralel dünya ekonomilerin üçte biri 2023’te daralma yaşayacak, ayrıca yüzde 25 ihtimalle küresel büyüme yüzde 2’nin altına düşecek.
Küresel GSYH’nin %35’i Doğu Asya ve Pasifik’ten gelecek
CEBR’nin 2009 yılından bu yana her yıl yayımladığı ve WELT olarak da bilinen World Economic League Table (Dünya Ekonomik Lig Tablosu) 2023’te beklenen resesyonun ardından gelecek 15 yıl içinde büyümenin şampiyonlar liginde önemli değişiklikler de öngörüyor. Rapora göre 2022’de 100 trilyon doları gören küresel ekonominin büyüklüğü 2037 yılının sonu itibariyle bazı gelişmekte olan ekonomilerin gelişmiş ekonomilerin büyüklüğünü yakalamasının da etkisiyle iki katının da üzerine çıkarak 207 trilyon dolar büyüklüğe ulaşacak. Avrupa’nın 2022 yılında yüzde 22 olan küresel GSYH’deki payının 2037’ye kadar geçecek 15 yıl içinde yüzde 20’nin de altına inmesi (%19,4), ekonomik güç dengesinin Doğu Asya ve Pasifik bölgesine kayması bekleniyor. Rapora göre 2037’de küresel GSYH’nin üçte birinden fazlası (%35) Doğu Asya ve Pasifik’ten gelecek. Kuzey Amerika’nın 2022’de yüzde 27 olan payı 2037 itibariyle yüzde 23’e düşecek.
Rekor sıkılaşma büyümeleri gelecek yıllarda da düşürecek
CEBR Direktörü ve Tahminler Birimi Başkanı Kay Daniel Neufeld, rapora ilişkin açıklamasında “Dünya ekonomisi yüksek enflasyona karşı tepki olarak gelen faiz artışları nedeniyle resesyonla karşı karşıya kalacak. Enfl asyonla mücadele henüz kazanılmış değil. Merkezlerin ekonomik bedellere rağmen 2023’te de faiz silahını kullanmaya devam etmesini bekliyoruz. Bu sıkılaşma döngüsü büyümeleri gelecek yıllarda da düşürecek” diyor. Reuters hesaplamalarına göre en fazla işlem gören 10 para birimini basan büyük merkez bankaları son 12 ayda toplam 54 faiz artışıyla toplam 2.700 baz puan faiz artışı gerçekleştirdi. Gelişmekte olan ülkelerin merkezleri ise bu yıl toplamda 93 kez (7.425 baz puan) faiz artırdı.
Çin, ABD’yi 2036’da geçerek liderliğe oturacak
Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çin’in 2036 itibariyle ABD’yi geçerek dünyanın en büyük ekonomisi olması öngörülüyor. Kuruluş geçmiş öngörülerinde Çin’in ABD’yi 2030’da geçmesini öngörüyordu ancak Çin’in devam eden kısıtlayıcı COVID politikaları ve ABD ile yaşanan ticaret gerilimlerinin bu tarihi ileri atması bekleniyor. Çin’in nüfusu ABD’nin nüfusunun 4,2 katı. Bu nedenle kişi başı gelir Çin’de ABD’dekinin 4'te birine bile ulaştığında GSYH açısından Çin, ABD’yi geçmiş olacak. Çin’in Tayvan’ı işgal etmesi durumunda bu değişimin daha da ileri bir tarihte olması da muhtemel.
Geçtiğimiz yıl İngiltere’nin 5.’lik koltuğunu alan Hindistan CEBR tahminlerine göre 2032 itibariyle Japonya’yı da geçerek dünyanın en büyük üçüncü ekonomisi olacak ve 2035 itibariyle 10 trilyon dolar büyüklüğe ulaşan üçüncü ekonomi olacak. Almanya 4.’lükten 5. sıraya gerileyecek. Fransa 7. sıradaki yerini koruyacak. İtalya 10. sıradan 12. sıraya gerileyecek. Güney Kore 13. sıradan 9. sıraya, Brezilya ise 12. sıradan 8. sıraya yükselecek. Endonezya 17. sıradan 11. sıraya,
Bangladeş ve Vietnam büyükler ligine koşuyor
Küresel değer zincirindeki konumlarını yurtiçi reformlar, işgücü verimini artıracak akıllı yatırımlarla yükseltmesi beklenen iki Asya ekonomisi raporda özellikle vurgulanıyor: Bangladeş 14 basamak, Vietnam 13 basamak yükselecek. Bu yükseliş Bangladeş’i 2035 itibariyle ilk 20’ye sokacak ve Vietnam 2037 itibariyle 26. sıraya yerleşecek. Filipinler’in de elektronik imalatı sayesinde 2022’deki 38. sıradan 2037’de 27. sıraya yükseleceği öngörülüyor.
Rusya Batı yaptırımlarına rağmen yurtiçi enflasyon ve rublenin değerinin artmasıyla 2021’deki 11. sıradan 2022’de 9. sıraya yükselmesi ancak 2037 itibariyle tekrar 14. sıraya gerilemesi bekleniyor. Raporda Rusya’nın Avrupa ve Kuzey Amerika pazarlarıyla olan kayıplarını Çin, Hindistan ve Türkiye gibi dost ülkelerle ticaretini artırarak bertaraf edeceği belirtiliyor. İran’ın da 2037 itibariyle sıralamada 10 basamak gerileyerek 21. sıraya oturması öngörülüyor.
Karbon emisyonlarının kısıtlanması için önemli adımlar atılıyor olsa da, geçiş döneminde fosil yakıtlar da enerji mikslerinde hala önemli bir rol oynayacak. Afrika ülkesi Nijer’in 2023 yılında petrol ihraç etmeye başlamasıyla ülkenin 2037 itibariyle WELT sıralamasında 23 basamak yükselerek 113.lüğe yükselmesi bekleniyor. CEBR tahminlerine göre Petrol sayesinde 2022’de GSYH’sini yüzde 58 büyüten Guyana da benzer şekilde 18 basamak yükselerek 117. sıraya yükselecek.
Türkiye 22. sıraya gerileyip tekrar 17. sıraya yükselecek
Raporun Türkiye ekonomisine ayrılan kısmında GSYH büyüklüğü bakımından 2022’de ilk 20’de yer alan ekonominin 2023’te 22. sıraya gerilemesi, ancak raporun kapsadığı 2027 yılı itibariyle tekrar dünyanın en büyük 17. ekonomisi olması ve 2037’de de bu sıralamasını koruyacağı öngörülüyor. 2022 yılında yüzde 73,1’i bulan enflasyonla mücadelenin önümüzdeki dönemde GSYH büyümesini sınırlaması, ancak Türkiye’nin ucuz işgücü ve Avrupa pazarına erişimi avantajlarının bulunduğu vurgulanıyor. Kamu finansmanının sağlıklı durumda olduğu, kamu borçlarının GSYH’ye oranının 2021’deki yüzde 41,8’den 2022’de yüzde 37,5’e gerilemesi beklendiği belirtiliyor. 2023-2027 döneminde büyümenin ortalama yüzde 2,7’ye yavaşlaması, sonrasında 2028-2037 döneminde yüzde 2,9’a hızlanması öngörülen CEBR raporunda Türkiye’nin resesyon yılı 2023’te iki basamak geriledikten sonra WELT içinde tekrar 17. sıraya yükselmesi bekleniyor. 2022 yılında cari fiyatlarla 859 milyar dolar olan GSYH’nin 2027’de 1,3 trilyon dolara yaklaşması, 2037 itibariyle ise 2 trilyon doların üzerine çıkması öngörülüyor.
