Noel Baba’nın başı oyuncak ve elektroniklerle dertte!
Noel'de ve Yılbaşı'nda en çok tercih edilen hediyeler elektronik ve oyuncak. Ancak oyuncakta güçlü talebe rağmen sektörün bağımlılığı ve artan maliyetleri nedeniyle tedarik sorunları yaşanırken, çip darboğazı nedeniyle bazı oyun konsolu ve akıllı telefon modellerini bulmak da zorlaştı. Her iki sektörde de sorunlar perakende fiyatları da yükseltiyor.
Hilal SARI
Noelde en çok hediye edilen elektronikte çip krizinin işleri bozması beklenirken, her ailede çocuklara da hediye alınan bu tatil dönemi öncesinde oyuncakçılar da sektörün Çin’e aşırı bağımlı olması nedeniyle tedarik sorunları yaşıyor. Artan navlun maliyetleri sektörün yeni üretim opsiyonlarını değerlendirmesine neden olsa da 95 milyar dolarlık oyuncak ihracatının yaklaşık yüzde 80’ini Çin gerçekleştiriyor. Bu da oyuncakların sevkiyatlarında gecikmelere ve navlun ve hammadde darboğazına bağlı fiyat artışlarına neden olarak hediye sepetlerine girmesini zorlaştırıyor.
Barbie bebeklerden Hornby oyuncak trenlere Çin’de üretimi olan tüm oyuncak devleri tedarik zincirindeki sorunları yönetmenin yolunu aradı. Barbie’nin üreticisi Mattel son yıllarda Asya, Kanada ve Meksika’da fabrikalar kapatmış olsa da hala Çin’de tesisleri olan bir üretici ve ölçeği darboğazları yönetebilmesine olanak sağladı. Ancak Hornby gibi 1995’ten bu yana üretimini tamamen Çin’de gerçekleştiren daha küçük rakipler bazı ürünlere olan talep bu yıl yüzde 35 artmış olsa da İngiltere gibi pazarlarda rafl ara ürünleri getirmekte hala zorlanıyor. Ancak başka bir İngiliz oyuncak üreticisi Character Options’un pazarlama direktörü Jerry Healy sorunun hızla çözülemeyeceğini, fiyatı 20 sterlinin altında olan düşük kar marjlı oyuncakların yerel olarak üretilmesinin cazip olmadığını söylüyor.
Oyuncak fiyatlarındaki yükseliş
2022’de devam edecek Sektördeki tüm yöneticiler Çin’e devam eden bağımlılığın tüketiciye yansıyacağını da belirtiyor. Araştırma şirketi NPD Group’un küresel oyuncak sektörü analisti Frédérique Tutt, özellikle denizcilikte yaşanan krizin ve artan navlunun yerelleşme çabalarını tetiklediğini, Çin’de artık eskisi kadar ucuz üretim yapılmadığını ve fiyatların 2022’de yüzde 12 civarında artacağını belirtiyor.
Oyuncak devleri Çin üretimini azaltmaya çalışıyor
Dünyanın en büyük oyuncak üreticisi Lego, pandemi karantinalarıyla ilk darbeleri yiyen tedarik zincirini üretiminin coğrafi olarak yayılmış olması sayesinde atlatabilmiş, 2021’in ilk yarısında kâr da açıklamıştı. Şirketin Avrupa ve Meksika’da da üretim tesisleri olması pandemi kaynaklı darboğazı atlatabilmesini sağlamıştı. Ancak Danimarka merkezli grup geçtiğimiz hafta Asya pazarlarına erişimini kolaylaştırmak amacıyla Vietnam’da 1 milyar dolarlık yatırım yapacağını duyurdu.
Yerel üretimi yüzde 20’ye yükseltecek
Fransa’nın en büyük oyuncak üreticisi Doudou et Compaigne’in kurucusu Alain Joly, Financial Times’a verdiği demeçte “pandemi nedeniyle yaşanan sorunların sektöre Çin’e bağımlılığı azaltmak için finansal bir neden verdiğini” söylüyor ve ekliyor: “Küresel oyuncak ihracatının yaklaşık yüzde 80’i Çin’in elinde. Üretimimizin yüzde 10’unun Fransa’da olmasını planlamıştık. Ancak şimdi bu hedefi yüzde 20 ila 25’e yükselttik ve 2023 ortası itibariyle hedefi gerçekleştirmiş olmayı umuyoruz.” Fransa’nın oyuncak sektöründe “Made in France” hareketi hız kazandı. Fransa oyuncak üreticileri sektörel derneğinin başındaki Alain Ingberg 2014’te yüzde 8 olan yerel üretim payının bugün itibariyle yüzde 15’e yükselmiş durumda olduğunu aktarıyor. Ingberg sektörün hedefinin beş yıl içinde oyuncak üretiminin yüzde 20’sinin Fransa’da yapılması olduğunu belirtiyor.
Bazı oyun konsolları ve akıllı telefonlar bulunamıyor
Çip krizinin en çok etkilediği elektronik sektöründe Apple’dan Samsung’a birçok şirket üretiminin olumsuz etkilendi. Devam eden kriz nedeniyle yılbaşının en popüler elektronik hediyelerinde de bulunabilirlik sorunları yaşanıyor. Araştırma şirketi Gartner’den çip sektörü analisti Alan Priestley çip darboğazının Noel ve Yılbaşı alışverişlerine etkisi olacağı konusunda uyarıyor ve “Eskiden kolayca bulabildiğimiz bazı ürünleri bugün bulamayabiliriz” diyor. CNBC’ye konuşan Priestley Amazon Prime gibi 24 saatte gönderim yapan e-ticaret sitelerinin kolaylığına alışmış tüketicilerin bu dönemde belki iki üç hafta beklemeleri gerekeceğini belirtiyor.
Analiz şirtketi Forrester’ın başkan yardımcısı Glenn O’Donnel ise özellikle gelişmiş ekonomilerde çip zengini bilgisayar, akıllı telefon ve oyun konsolu gibi ürünlerin en popüler yılbaşı hediyeleri olduğuna dikkat çekerek “Ancak şu an bulunabilirlik sorunları yaşanıyor” diyor. O’Donnel Sony’nin PS5’inin, Microsoft’un Xbox Series S’inin ve Google’ın Pixel 6 Pro akıllı telefonunun şimdiden bulunması çok zor hale geldiğini belirterek “Almak istiyorsanız da iyi bir prim ödemek zorunda kalıyorsunuz” diyor.
