Kur kaderini, iç pazar çizecek

HİLAL SARI

ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faizlere dokunmayıp, sıfıra yakın faizlerin yıllarca süreceğine işaret etmesi sonrası dolar endeksi yatay seyrini korurken, gelişmekte olan ülke paralarında karışık seyir izleniyor. Fed’in ekonomik beklentilerini kayda değer oranda yukarı yönlü revi-ze etmesi, doları güçlendirirken, gelişen ülke paralarını da baskılıyor. Ancak tüm gelişen ülke paraları düşmüyor. Yüksek cari açık ve borçluluğa sahip Arjantin, Türkiye, Hindistan ve Endonezya gibi ülkelerin para birimleri negatif ayrışmaya devam ediyor. İyileşmenin en güçlü seyrettiği Çin’de ise yuan dolar karşısında 6,7426 düzeyiyle Mayıs 2019’dan bu yana en güçlü seviyeyi gördü.

Yıl başından bu yana özellikle Brezilya reali, Arjantin pesosu ve Türk lirasında yüzde 25’in üzerinde değer kaybı yaşanırken, son bir aylık harekete bakıldığında dolar endeksindeki zayıflık Afrika randından, Meksika pesosu ve Endonezya rupisine birçok gelişen ülke parasını değerlendirirken, Arjantin pesosu yüzde 2,84’le (bkz. tablo) en çok değer kaybeden para birimi oldu. Dolar, negatif ayrışan Türk lirası karşısında son bir ayda yüzde 2,14 yükselirken, dolar/Rus rublesi kuru da yüzde 2,09 yükseldi. Dün TSİ 12:00 itibariyle ise Türk lirası, Arjantin pesosu, Endonezya rupisi ve Hindistan rupisi negatif ayrışarak dolar karşısında değer kaybeden para birimleri oldu.

Anket: Emtia paraları daha güçlü seyredecek

Reuters’ın 70 para birimi stratejistiyle yaptığı ankete göre, yılın geri kananında gelişen ülke paralarının seyrinde birincil itici güç, yurtiçi pazarda yaşanacak iyileşmeler olacak. Katılımcıların yüzde 38’i bu unsuru ilk sıraya koyuyor. Yüksek getiri arayışı yüzde 29’la ikinci sırada yer alırken, başarılı aşı deneyleri yüzde 19’la üçüncü sırada. ABD seçim sonucunu katılımcıların sadece yüzde 9’una göre en etkili unsur olacak. Yurtiçi para politikaları ise katılımcıların sadece yüzde 5’ine göre para birimlerinde itici güç olacak. 28 Ağustos - 3 Eylül tarihleri arasında yapılan ankette yatırımcılara “Hani gelişen ülke paraları daha iyi performans sergileyecek” diye de soruldu. Yüzde 43 emtia ihraç eden ülkelerin para birimlerinin yükseleceğini öngörürken, yüzde 40 yüksek getirili para birimlerine iyimser bakıyor. Yüzde 17 ise düşük getirili para birimlerinin daha iyi performans sergilemesini bekliyor.

Endonezya rupisinde volatilite sürecek

Endonzya Merkez Bankası (BI) dünkü para politikası toplantısında faiz oranlarını değiştirmeyerek yüzde 4'te sabit tuttu. Ayrıca mevduat ve kredi faizleri de sırasıyla yüzde 3,25 ve yüzde 4,75 düzeylerinde bırakıldı. Ancak birkaç hafta önce milletvekillerinin para politikasına dahil olmasının önerilmesi sonrası Endonezya rupisi yüzde 1,5 kadar değer kaybetti. Öneri nedeniyle eleştirilen BI, Güneydoğu Asya'nın en büyük ekonomisini desteklemek için pandemi sürecinde ana faiz oranını dört kez düşürmüş, zorunlu karşılıkları düşürmüş, borç verme kurallarını hafifletmiş ve mali açığı kapatmak için olağan üstü şekilde birincil piyasada devlet tahvilleri satın almıştı. Banka bu tahvil alımının sadece 2020 süresince olacağını duyurarak güven tazelemeye çalıştı. Capital Economics’ten kıdemli ekonomist Gareth Leather Endonezya rupisinin önümüzdeki aylarda stabilize olmaya başlayacağını, ancak yüksek cari açık nedeniyle diğer Asya paralarına göre volatilitenin sürmesini öngördüklerini belirtiyor. Reuters anketi de yatırımcıların siyahi müdahale endişeleriyle rupide kısa pozisyona geçiş yaptığını gösteriyor. Rupi dün TSİ 15:55’te hafif satıcılı seyirle dolar karşısında 14.832 düzeyinden işlem gördü.

BoFA: Dolar gerçek değerinin %4 altında

Bazı yatırımcılar ABD’de yaklaşan seçimlerin yaratacağı volatilite ile doların aylar süren zayıf seyrini bırakabileceğini öngörüyor. Mart ayından bu yana yüzde 9 düşen dolar endeksi, Bank of America Küresel Araştırmalar birimine göre şu anda gerçek değerinin yüzde 4 altında. Banka geçtiğimiz günlerde İsveç kronu ve Kanada dolarına karşı dolar alımını tavsiye etmişti. Ancak doların gelişen ülke paraları karşısındaki seyri ülkelerin kırılganlıkları, para politikaları ve mali politikalarına göre değişkenlik gösteriyor.

Dolar, Fed sonrası güçleniyor

UniCredit analistleri dün bir müşteri notunda “Fed’den ortalama enflasyon hedefindeki değişiklik sonrası daha fazla destek bekleyenler hayal kırıklığına uğramış durumda” değerlendirmesini yapıyor. Fed, 2023 boyunca federal fon oranlarının (politika faizi) bugünkü düzeylerinde kalmasını bekliyor ve diğer enstrümanlarını da ekonominin seyrine göre kullanmaya hazır. Dolar endeksi dün Fed sonrası güçlenerek 93,59 düzeyine kadar yükseldi. TSİ 15:22’de 93,26 düzeyinde olan endeks, haftalık işsizlik başvurularının beklentilerin üzerinde gelmesi sonrası tekrar 93,17 düzeyine geriledi.

Sterlin negatif faiz sinyali sonrası düşüşte

İngiltere Merkez Bankası, (BoE) faiz oranını yüzde 0.1'de sabit tuttu ve 745 milyar sterlin ($996 milyar) büyüklüğündeki tahvil alım programını değiştirmedi ancak banka beklenenden daha hızlı bir iyileşme gözlemlediği halde gerekirse negatif faize geçebileceklerinin işaretini verdi. Açıklama sonrası yıl başından bu yana yüzde 2,41 düşüş kaydeden sterlin, dün dolar karşısında yüzde 0,70 düşüşle 1,29 düzeyinin de altına indi ve TSİ 15:30 itibariyle 1,2865 düzeyine kadar geriledi. Birçok ekonomist BOE'nin tahvil alım programının büyüklüğünü kasım toplantısında artıracağını tahmin ediyor.

Paritede zayıf seyir devam ediyor

Avrupa Komisyonu’nun 672,3 milyar Euro değerindeki ‘Yeni Nesil AB’ iyileşme paketine ilişkin yol haritasını açıklamasına ve İtalya için 44 milyar Euro’luk yeniden sermayelendirme şemasını onaylamasına rağmen, paritedeki zayıf seyir tersine dönmedi. Euro/dolar paritesi dün TSİ 14:45 itibariyle yüzde 0,1 düşüşle 1,18 düzeyinden işlem gördü. Parite gün içinde 1,1738’e kadar geriledi.