Körfez gaz ve petrolden kısa kısa farklılaşma atağında

Hilal SARI

Dünyanın en büyük sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ihracatçısı Katar, FIFA Dünya Kupası’na ev sahipliğinin ardından ekonomisini doğalgazdan çeşitlendirmeye odaklanıyor. Ekonomi yönetiminin ilk odaklarından biri Dünya Kupası’na ilişkin altyapı yatırımları nedeniyle göz ardı ettiği hisse piyasalarını canlandırmak. Suudi Arabistan’ın 2,72 trilyon dolarlık ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin 718,8 milyar dolarlık borsalarının yanında Doha sadece 158,2 milyar dolarla nispeten küçük bir hisse piyasası. Üç yılın ardından Katar’ın ilk halka arzı MEEZA isimli IT şirketi ile 15 Ocak’ta gerçekleşecek. Hisselerin yüzde 50’sinin halka arz edileceği işlemde 911 milyon riyal (249 milyon dolar) sermaye toplanması öngörülüyor. Yabancı yatırımcıların Doha halka arzlarına katılması hala yasak, ancak borsaya kote Katarlı şirketlerin hisselerinde alım satım yapmalarına izin var. Ancak yakında bu kuralların da değişebileceği ve yabancı yatırımcıların halka arzlara katılmasına izin verilebileceği öngörüleri paylaşılıyor.

Dijitalleşmesine Google Cloud destek verecek

Katar geçen ekim ayında da Google Cloud ile bir anlaşma yapmış ve ABD’li teknoloji devinin bulut teknolojileriyle ülkenin dijitalleşme yolculuğunu destekleyeceği bir işbirliğini duyurmuştu. Suudi Arabistan’la da benzer bir anlaşma yapan Google Cloud’un Körfez’deki son işbirliği imzası da önceki gün Kuveyt ile atıldı.

Etilen ve polietilen polimer tesisleri inşa ediyor

Ayrıca devlete ait petrol ve doğalgaz şirketi QatarEnergy, ABD’li Chevron’la birlikte yılda 2,1 milyon metrik ton etilen üretimi gerçekleştirilecek 6 milyar dolarlık bir petrokimya yatırımının da nihaileştirildiğini duyurdu. Yüzde 70 QatarEnergy, yüzde 30 Chevron paylı kurulan joint venture ile Ras Laffan’da inşa edilecek tesisin mühendislik, satın alma ve inşaat ihalesi ise Güney Koreli Samsung ve Tayvanlı CTCI ile birlikte kurduğu joint venture SCJV’ye verildi. Tesiste ayrıca yılda 1,7 milyon metrik ton yüksek yoğunluklu polietilen polimer ürünler de imal edilecek. Katar Enerji Bakanı bu yatırımla şirketin etilen üretim kapasitesinin iki katına çıkacağını, yerel polimer üretiminin ise yılda 2,6 milyon tondan 4 milyon tona yükseltileceğini duyurdu. Böylece bu yatırımla Qatar’ın petrokimya üretim kapasitesi yılda 14 milyon tona yükselmiş oluyor.

Katar’ın bir gözü de İngiliz futbol kulüplerinde

Katar’ın yurtdışı yatırımlarında bir gözü de İngiliz futbol kulüplerinde. Bloomberg’de yer alan habere göre Paris St Germain kulübünün sahibi ve Portekiz’in SC Braga kulübünde hisseleri olan Qatar Sports Investment’ın İngiliz Premier Ligi takımı Manchester United’dan azınlık hissesi almak istediği öne sürülüyor.

HEDEFİ DEMİR CEVHERİ, BAKIR, NİKEL, LİTYUM SEKTÖRLERİ

2016 yılında 2030 Vizyonu programını açıklayarak ekonomisini petrolden çeşitlendirme adımlarına başlayan Suudi Arabistan da, önümüzdeki dönemde maden yatırımlarıyla bu dönüşümü hızlandırmak istiyor. Körfezin en büyük madencilik şirketi Saudi Arabian Mining (Ma’aden) çarşamba günü kraliyetin varlık fonuyla birlikte dünyanın çeşitli bölgelerinde madencilik varlıklarına yatırım yapmak için bir joint venture kurmak için anlaştı. Ma’aden kurulacak şirketin yüzde 51’inin, Kamu Yatırım Fonu ise yüzde 49’unun sahibi olacak ve şirket dünya genelinde demir cevheri, bakır, nikel ve lityum sektörlerine azınlık hisseleri alarak yatırım yapacak. Ayrıca şirket ABD’li mineral arama ve geliştirme şirketi Ivanhoe Electric’in yüzde 9,9’unu almak için anlaştı ve ABD’li şirketle Suudi Arabistan’da maden arama ve üretimi projeleri yapmak için ayrı bir joint venture daha kuracak.

Turizm sektörü de dönüşümde kilit rol oynuyor

2030 itibariyle özel sektörün GSYH’deki payını 2016’daki yüzde 40’tan yüzde 65’e yükseltmeyi planlayan Suudi Arabistan’ın ekonomisini dönüştürmesindeki kilit sektörlerden biri de turizm. Hedef 2030’a kadar sektöre yapılacak 6 trilyon dolar yatırımla, 100 milyon turist çekebilmek. Arabnews’deki habere göre Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi CEO’su Julia Simpson şu anda ülkede 800 milyar dolarlık yatırım yapılmakta olduğunu ve bunun küresel turizm sektörü tarihinde en yüksek turizm yatırımı olduğunu belirtiyor. 2030 itibariyle en çok ziyaret edilen 5 turist destinasyonu arasına girmeyi hedefleyen ülkeye gelen turistler 2022’nin ilk altı ayında 7,19 milyar dolar harcama yaptı.