Kadın liderlerin sayısı artmalı

Hilal SARI

Birleşmiş Milletler tarafından her yıl 8 Mart’ta kutlanan Dünya Kadınlar Günü, bu yıl COVID-19 pandemisinden iyileşme yolunda kadınların oynadığı kritik role ithaf ediliyor.

“Kadın liderliği: COVID-19 dünyasında eşit bir geleceğe ulaşmak” teması, hem küresel sağlık krizinin ön cephesinde sağlık çalışanı, topluluk lideri veya girişimci olarak rol alan kadınların, hem de COVID-19 krizini erkek liderlere göre çok daha iyi yöneten kadın ülke liderlerinin başarılarına dikkat çekiyor.

BM’nin seçmiş olduğu tema farklı yetkinlik ve deneyimleriyle kadının daha iyi bir gelecek inşa etmek konusunda oynayabileceği role vurgu yaparken, aynı zamanda pandemiyle daha da kötüleşen cinsiyet eşitslizliğinin de altını çiziyor.

“Bu mesele çok uzadı”

UN Women Direktörü Phumzile Mlambo-Ngucka, Dünya Kadınlar Günü’ne ilişkin açıklamasında “Kadının çıkarlarının tüm dünyada felaket şekilde yetersiz temsil edilmesi meselesi çok uzadı” diyor ve şu anda erkekler tarafından alınan ancak kadınların yaşamını da etkileyen karar süreçlerinde kadının liderliğine odaklandıklarını söylüyor. Pandemi süresince kadına ve kız çocuklarına yönelik şiddetin arttığını belirten Mlambo-Ngucka, okulu bırakan kız çocuklarının, çocuk evliliklerinin sayısının da artışta olduğunu söylüyor.

Sadece 22 ülkenin lideri kadın

Yeni Zelanda Başbakanı Jacinda Ardern’in ve Almanya Başbakanı Angela Merkel’in pandemide insan hayatını ve bilimi önceliklendiren çok güçlü lider modelleri olmasına rağmen, sadece 22 ülkenin lideri kadın ve ulusal meclislerdeki kadın oranı sadece yüzde 24,9. 119 ülkenin daha önce hiç kadın lideri olmadı. Sadece liderlik düzeyinde değil, karar verme süreçlerinin tüm katmanlarında kadınlar daha az temsil ediliyor.

Sağlık çalışanlarının yüzde 70’i, sağlık bakanlarının yüzde 25’i kadın

Bakanların sadece yüzde 21,3’ü kadınken, sağlık sektörü çalışanlarının yüzde 70’i kadın. Ancak sağlık bakanlarının sadece yüzde 24,7’sinde kadınlar oturuyor. Fortune 500 şirketlerinin kadın CEO’ları ise 2020’de yeni bir rekor kırdığı halde sadece yüzde 7,4’e ulaşmış durumda. Girişimci kadınların ise çok daha fazla zorlukla karşılaştığı belirtiliyor. BM raporuna göre hükümetlerin arayı kapatma çabaları bu hızda giderse cinsiyet eşitliğine varılması için 130 yıl geçmesi gerekecek. Küresel iş gücünün yüzde 39’unu oluşturan kadın istihdamı, danışmanlık şirketi McKinsey öngörülerine göre COVID-19 krizi boyunca erkek istihdamına göre 1,8 kat daha ‘kırılgan’. Yani kadınların işini kaybetme ihtimali 1.8 kat daha fazla.

Ayrıca Dünya Ekonomik Forumu’nun yaptığı bir araştırma ‘rol model etkisinin’ cinsiyet eşitsizliğini azaltmaya yardımcı olduğunu ortaya koyuyor.

Pandeminin Güçlü Kadın Liderleri

Jacında Ardern: Yeni Zelanda Başbakanı COVID-19 salgınını iki kez kontrol altına alabildiği politikalarıyla ve halkla kurduğu açık iletişimiyle pandeminin en başarılı kadın lideri olarak görülüyor. Ülkede sadece 2 bin 43 vaka görülürken, sadece 26 kişi COVID-19 nedeniyle hayatını kaybetti. Dün itibariyle ise yeni vaka sayısı sadece 1. Bu rakamlara rağmen ülkede bir vaka sonrası bile sert kısıtlamalar uygulanıyor.

Angela Merkel: Almanya Şansölyesi ise izlediği politikalar, desteklediği kısıtlamalar ve COVID-19’un ciddiye alınmasını sağlayan söylemleriyle dünya genelinde birçok hayat kurtarmış olabilir. Alman bilim dünyasının tavsiyelerini harfiyen yerine getiren Angela Merkel, vatandaşlarına kapanmaların neden gerekli olduğunu açık bir dille anlatan ilk liderlerden biriydi.

Ngozı Okonjo-Iweala: Dünya Ticaret Örgütü’nün direktörlüğüne tarihte ilk kez seçilen kadın ünvanına sahip Okonjo-Iweala, küresel ticaret ihtilaflarının çözümünde önemli adımlar atmayı ve DTÖ’de önemli reformlar yapmayı planlıyor. Zamanında Nijerya ekonomisini kurtarak eski Maliye Bakanı’ndan küresel ekonomiye barış ortamı getirmesi bekleniyor.

Ursula von der Leyen: Almanya’nın eski Savunma Bakanı von der Leyen, Avrupa Komisyonu’nun ilk kadın başkanı oldu. Dünyanın en büyük ticaret bloklarından birinin yasaları ve ticaret anlaşmalarında karar mekanizmasının en önemli koltuğunda.

Kadının yerini nasıl destekleyeceğiz?

Peki nasıl daha fazla kadın yönetici ve liderimiz olacak? Birleşmiş Milletler’in kadın örgütü UNWomen 1 Mart’ta yayınladığı “Kadının liderlikteki yerini talep etmek” başlıklı analizde ABD’nin ilk siyahi Kongre üyesi Shirley Chisholm’un “Onlar size koltuk vermiyorsa, katlanan sandalyenizle gelin” sözleri hatırlatılarak, tüm sektörlerden, toplumlardan kadınlara karar alma süreçlerinde ve lider koltuklarında istedikleri yeri talep etmeleri çağrısı yapılıyor.

BM, etmeleri daha çağrısı fazla yapılıyor. kadının iş dünyasında, siyasette, iklimle mücadelede, COVID-19’la mücadelede, bilimde, barışın inşasında, medyada, tarımda ve sporda lider pozisyonlara gelmesi ve kültürün değişmesi için her bireyi ve lideri şu adımları atmaya çağırıyor:

• Eşit değer yaratan kişilere eşit ücret verin.

• Hem anne hem baba için ebeveynlik izni politikaları için çağrı yapın

• İş yerinde cinsel taciz ve şiddete karşı sıfır tolerans politikası izleyin

• Evde ve çocuk bakımında işleri eşit olarak paylaşın

• Yönetim kurullarında kadının eşit şekilde temsil edilmesini talep edin

• Feminist liderleri destekleyin, partilerin kadın adaylarının kampanyalarına teşvik verin.

• Cinsiyet kotalarının konulmasını ve eşit temsil için daha cesur hedefler açıklanmasını talep edin.

• Kadına yönelik şiddeti hem siyasi yaşamda, hem kamusal yaşamda, hem online’da hem offline’da suç teşkil etmesini sağlayarak engelleyin.

• Çocukların, eğitimcilerin ve ebeveynlerin STEM (Bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik) alanlarında bir kariyere karşı cinsiyetçi yaklaşımlarına karşı çıkarak farkındalığı yükseltin. Bu alanlara ilgi duyan kadın ve kız çocuklarını destekleyin.

• İklim krizi politikaları olan kadın liderleri destekleyin ve seçin.

• İklim görev gücü ekiplerinde kadınların eşit temsil edilmesini talep edin.

• KADINLAR TARAFINDAN OLUŞTURULMUŞ MEDYA İÇERİĞİ TÜKETİN.

• Cinsiyet eşitsizliği hakkında haberleri okuyun, izleyin ve daha fazlasını talep edin.

• Kırsal kesimde ve tarım sektöründeki kadınlar hakkında daha fazla bilgi talep edin.

• Dünya genelinde her ülkede miras haklarında kadının eşit hakkı olmasını talep edin.

• Kadınlar tarafından yönetilen şirketlerden ve çiftliklerden alışveriş yapın.

• Barış anlaşmalarında ve müzakerelerinde masada kadınlara da yer verin. İhtilaf bölgelerinde barış güçleri ve insani yardım örgütlerinin kadın örgütlerine destek vermesini isteyin.

• Spor müsabakalarında kadın ve erkek atletlere eşit ücret ve ödüller verilmesini talep edin.