İsveç'te gıda boykotu: "Kaybedecek bir şeyimiz yok”

İsveç vatandaşları, artan gıda fiyatlarını sosyal medyadan örgütlenerek boykot ediyor.

Gıda fiyatlarında şubat ayında son iki yılın en büyük artışı görülürken, İsveç’te vatandaşlar süpermarketlere karşı boykot başlattı.

7 gün süren boykotta vatandaşlar, büyük zincir marketlerden alışveriş yapmadı.

Boykota yönelik aktivistler sosyal medyada şu paylaşımları yaptı:

“Kaybedecek hiçbir şeyimiz yok ama kazanacak çok şeyimiz var. Gıda devleri ve büyük üreticiler bizim sırtımızdan milyarlarca dolar kâr ederken gıda fiyatları uçtu gitti.”

Fiyatlardaki artış

The Guardian haberine göre, ürün takip sitesi Matpriskollen'de geçen ay tüm gıdalar arasında fiyatı en çok artan yüzde 9,2 oranında çikolata ürünleri olurken, yemeklik yağ fiyatları yüzde 7,2, peynir fiyatları yüzde 6,4, süt ve krema da yüzde 5,4 oranında arttı.

İsveç’te bir ailenin yıllık gıda maliyeti, Ocak 2022’den Şubat 2025’e 30 bin kron (yaklaşık 114 bin TL) arttı. Bir paket kahvenin fiyatının psikolojik sınır olan 100 krona (yaklaşık 380 TL) ulaşması beklenirken, İsveç İstatistik Kurumu verilerine göre, geçen yılın başından bu yana yaklaşık yüzde 25 artış olarak görülüyor.

Boykota katılanlar; fiyatların, birkaç süpermarket ve büyük üreticinin piyasada hakimiyet kurarak rekabeti imkânsız hale getirmesinden kaynaklandığını söylerken, firmalarsa savaş, jeopolitik krizler, emtia fiyatlarındaki yükseliş ve iklim krizi gibi nedenlerden ötürü fiyatların arttığını belirtiyor.

Boykot sürecek

Boykotun önde gelenlerinden aktivist bir öğrenci, bunun bir dayanışma eylemi olduğunu belirterek, hükümete şu çağrıda bulundu:

“Politikacıların devreye girip firmalar arasındaki rekabet eksikliği nedeniyle yüksek fiyatlara yol açan bu oligopolü kırması gerekiyor.”

Eylemciler, İsveç’te pazar payının yaklaşık üçte birine sahip olan Ica ve süt ürünleri üreticisi Arla'yı da üç hafta daha boykot etmeyi planlıyor. Boykot listesine daha fazla şirketin de ekleneceği belirtiliyor.

TikTok ve Instagram gibi sosyal medya mecralarda gündem olan boykot, siyasetçiler arasında da tartışma yarattı.

İsveç Sosyal Demokrat Partisi üyesi ve eski Maliye Bakanı Mikael Damberg, parlamentoda yaptığı konuşmada, merkez sağdaki Ilımlı Birlik Partisi liderliğindeki koalisyon hükümetini eleştirerek şunları söyledi:

“Bugün İsveç'te sıradan aileler günlük yaşamlarını sürdürebilmek için tasarruf hesaplarını boşaltıyor ve borç para alıyor.”

Hükümet enflasyondaki yükselişi kabul etti

Maliye Bakanı Elisabeth Svantesson da Damberg’e cevap olarak, hükümetin göreve geldiği 2022’den beri enflasyonda düşüşün yüzde 10 seviyesinde olduğunu söyledi. Ocak ayında yüzde 0,6 olan enflasyon oranı, şubatta yüzde 1,3’e çıkarken, Svantesson, buna rağmen gıda ürünlerinin fiyatının yüksek olduğunu kabul etti.

Kırsal İşler ve Altyapı Bakanı Peter Kullgren de İsveç’te yerli gıda üretimini artıracak ve rekabeti genişletecek bir paket üzerinde çalıştıklarını ancak boykotları haklı bulmadığını söyledi.