IMF, 1 trilyon doları aktif hale getirecek

Mehmet KAYA

Uluslararası Para Fonu IMF koronavirüsün ülke ve dünya ekonomisine etkisinin sınırlanması için bir dizi politika önerisi açıkladı. IMF tarafından yayınlanan “politika notu” belgesinde, maliye politikası ile ekonomik olarak etkilenen insanlar ve firmalar için acil destek sağlanması önerildi. IMF’nin politika önerilerine paralel olarak Başkan Kristalina Georgieva’da IMF blogunda bir yazı yayımladı. Hem politika setinde, hem de IMF başkanını blog yazısında, IMF’nin toplamda 1 trilyon dolarlık bir kredi hacmini oluşturmak için hazır olduğu belirtildi.

IMF politika notunda, uzun süreli ekonomik hasarı önlemek için de ilave bir mali teşvik politikası geliştirilmesi önerildi. Müdahalenin finansal istikrar, bankacılık sisteminin sağlamlığı ve ekonomik aktivitenin sürdürülmesi arasında denge kurarak yapılması tavsiye edildi. Çalışmada “Merkez bankaları finansal koşulların sıkılaşmasını önleyerek, hanehalkı ve firmaların borçlanma maliyetlerini düşürerek ve piyasa likiditesini sağlayarak talebi ve güveni desteklemelidir. Maliye politikası, ulaşılması zor kayıt dışı sektörler de dahil olmak üzere, en çok etkilenen kişi ve firmalara önemli ölçüde destek sağlamak için adım atmalıdır. Düzenleyici kuruluşlar ise finansal istikrar ve bankacılık sisteminin sağlamlığını korumalı” denildi.

IMF tarafından önerilen politika setinin temel başlıkları şöyle:

Sağlık önlemleri

DSÖ rehberliğindeki yayılmayı önleme politikalarını hayata geçirin. Halk sağlığı harcamalarını artırın. Topluma bilgi verin ve bireysel davranışları değiştirmek için azami gayret sarf edin. Dezavantajlı gruplar ve savunmasız kişilere yönelik acil girişim başlatın.

Merkez Bankası önlemleri

Merkez bankaları finansal koşulları hafifletmeli, talep ve güveni desteklemeli, reel ekonomiye kredi akışını hızlandırmalı, iç ve dış finansmanda likiditeyi artırmalı.

Parasal genişleme, hane ve şirketler için borçlanma maliyetlerini azaltırken talebi ve güveni desteklemelidir. Eğer politika alanı varsa faizler indirilmeli ve buna ek olarak varlık alımları riskli varlıklar dahil uygulanabilir. Kısa vadeli-geçici tedbirler en riskli sektörlere odaklanmalı.

G-7 merkez bankaları koordineli hareket etmeli, parasal genişleme ve swap kanallarında gelişmekte olan ülkelere yönelik kolaylaştırmalar yapılabilir.

Gelişmekte olan ülkelerde emtia fiyat şokları ve sermaye akımı şokları kaynaklı dış gelişmelere karşı finansal tamponlar devreye alınmalı. G7 parasal genişlemesi, gelişmekte olan ülkelerin merkez bankalarına parasal genişleme fırsatı verir. Esnek kur, dış şoku dengeleyebilir ama düzensizlik halinde müdahale edilmelidir.

Maliye politikası

Firma kapanmalarını önlemek için ücret sübvansiyonları verilebilir. Düşük gelirli hanelere nakit transferi yapılabilir.

Geniş tabanlı bir mali teşvik uygulanabilir. Vergi indirimleri buna uygun bir araçtır.

G-20 ülkelerinin reaksiyonu olumludur ancak sağlık krizi önlense de ekonomiye etkisi daha uzun sürecektir. Dolayısıyla 2020’de ilave tedbir gerekir. G-20 güveni artırmak için daha yoğun eşgüdüm içinde politika hayata geçirebilir.

Düşük gelirli ülkeler dış şoklara karşı yeterli tampon geliştiremiyor. Bu ülkelere yumuşak iniş olacak şekilde kredi desteği verilmeli.

Düzenleyici ve denetleyici kuruluşlar politikaları

Borçluların kredilerini çevirmekte zorlanması olasıdır. Bu döngü bankaların sağlığını bozabilir. Düzenleyici kuruluşlar borçların yeniden yapılandırılması vb. koşulları gevşetebilir, Kredi sınıflamasında değişiklik yapabilir ancak potansiyel kaybın ölçümü kritik önemdedir.

Denetçiler finansal kuruluşları çok daha yakından takip etmelidir, diyalog artırılmalıdır.

Düzenleyici kuruluşlar (zorunlu karşılıklar, diğer parasal koşular vb. araçlarla) gerekirse likidite tamponları kullanmalı. Likiditede olası sorunları tespit için raporlarını geliştirmeli.

Bankalar, yeniden yapılandırma maliyetlerini sağlıklı yönetmek için sermaye koruma oranlarını tampon olarak kullanabilir. Gerekirse temerrütler kontrol edilebilir.

Gerekirse bankalara sermaye enjeksiyonu yapılmalıdır.

Küresel koordinasyon için öneriler

G-7 tarafından Tıbbi malzemelere ülkelerin erişebilmesi için gerekli tedbirler alınmalıdır. İdari kapasiteleri daha sınırlı olan ülkelere ilave destekler sağlanmalıdır.

IMF 1 trilyon dolarlık bir kredi kapasitesini harekete geçirmeye hazırdır.

IMF 1 trilyon dolarlık kredi hacmini harekete geçirebilir

IMF Başkanı Georgieva, gelecek dönemde küresel ekonomik güven için bütün dünyanın daha fazla koordinasyona ihtiyaç olacağın belirtti. IMF’nin yayımladığı politika tavsiye setine yönelik IMF’nin blogunda bir yazı yayımlayan IMF Başkanı, IMF politika setini özetledi ve “IMF olarak ne yapabiliriz” sorusunu yanıtladı. Yazıda, “IMF, üyelere yardımcı olmak için 1 trilyon dolarlık kredi verme kapasitesini harekete geçirmeye hazır. İlk savunma hattı olarak, Fonun acil müdahale araç setini acil ödeme ihtiyacı olan ülkelere yardım etmek için kullanabilir. Bu araçlar gelişmekte olan ve gelişmekte olan ekonomilere 50 milyar dolarlık bir kaynak sağlayabilir. Sıfır faiz oranına sahip olan imtiyazlı finansman olanaklarımız sayesinde düşük gelirli üyelerimize 10 milyar dolara kadar ulaşılabilir.”

IMF Başkanı Fonun 40 anlaşma ile 200 milyar dolarlık bir kredi taahhüdünün yürüdüğünü belirtirken, 20 ayrı kredi talebi alındığını da açıkladı.

IMF Başkanı, Fonun “Catastrophe Containment and Relief Trust (CCRT)” ödeneğinin en yoksul ülkeler için serbest bırakılacağını, bu fonda İngiltere’nin 195 milyon dolarlık desteğiyle birlikte varlığın 400 milyon dolara ulaştığını, diğer ülkelerden gelecek fonlarla 1 milyar dolara ulaşmayı hedeflediğini kaydetti.