İdlib, Türk-Rus ilişkilerini baskılamaya devam ediyor

Hilal SARI

Soçi mutabakatında çatışmasızlık bölgesi olarak ilan edilen İdlib vilayeti, son günlerde Suriye rejim güçleri tarafından gerçekleşen saldırılarda 14 Türk şehit olması nedeniyle, Türk-Rus ilişkileri üzerinde ciddi baskı oluşturmaya devam ediyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Türk askerine zarar gelmesi halinde “rejim güçlerini her yerde vuracağımızı ilan ediyorum” derken, Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Türkiye'nin İdlib'deki teröristleri etkisiz hale getirmeyi taahhüt ettiğini ancak teröristlerin Suriye ordusunu vurduğunu ve Rus askeri tesislerine saldırılar düzenlediğini iddia ediyor.

AK Parti TBMM Grup toplantısında konuşan Erdoğan, “İdlib’de artık kimsenin taşkınlığına satılmışlığına göz yumacak değiliz. Gözlem noktalarındaki askerlerimize zarar gelmesi halinde bugünden itibaren İdlib ile Soçi muhtırası sınırları ile bağlı kalmadan rejim güçlerini her yerde vuracağımızı buradan ilan ediyorum'' diye konuştu. Türkiye'yi hedef alan herkesin, bunun bedelini sadece saldırı alanında değil, her yerde ödeyeceğini bilmesi gerektiğini belirten Erdoğan konuşmasını şöyle sürdürdü: “Harekat bölgelerimize yönelik tacizlere ilişkin karşılık özellikle hakkımızdır. Hakkımızı da gerektiğinde bire on misliyle vereceğimiz, en küçük bir ihlali dahi affetmeyeceğimiz bir döneme girdik. Şehitlerimizin bir tek damla kanını dahi teröristlerin ve rejimin tüm güçlerine değişmeyiz. … Şubat ayı sonuna kadar rejimi Soçi Muhtırası sınırları dışına, yani gözlem noktalarımızın gerisine çıkartmakta kararlıyız. Bunun için karada ve havada her ne gerekiyorsa çekinmeden, tereddüt etmeden, hiçbir oyalamaya meydan vermeden bunu yapacağız."

Putin’le yaptığı telefon görüşmesine ilişkin olarak ise Erdoğan “İdlib'de devam eden süreci Sayın Putin ile değerlendirdik. Bu değerlendirmede özellikle askerlerimizin, rejim güçleri hatta hatta Rusya'nın vermiş olduğu hasarları ele aldık. Bu konuyla ilgili olarak askerlerimizin Türkiye'de, Dışişleri, Savunma ve istihbaratın da Moskova'da bir araya gelmeleri konusunda Sayın Putin ile mutabakata vardık. En kısa zamanda bu görüşmeleri yapacağız “ dedi.

Türk heyet Rusya’ya gidecek

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Türkiye'den bir heyetin Rusya'ya giderek İdlib konusunda görüşmeler yapacağını bildirdi. Öte yandan Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey bir araya geldi. Toplantıda, İdlib'de yaşanan gerginlik görüşüldü.

Kremlin, Türkiye’yi suçluyor

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise "Rus tarafı Türkiye'nin etkisiz hale getirmeyi taahhüt ettiği İdlib'deki teröristlerin Suriye ordusuna ve Rus askeri tesislerine saldırılar düzenlediğini üzülerek ifade eder" diye konuştu. Peskov, Kremlin’in, taraflara belirli yükümlülükler yükleyen Soçi mutabakatlarına bağlılığını koruduklarını belirterek “Özellikle Türk tarafı, İdlib'de yoğun şekilde konuşlanan terör örgütlerinin etkisiz hale gelmesini sağlamayı taahhüt etmişti." ifadelerini kullandı. Rusya Dışişleri sözcüsü Mariya Zaharova da, ‘İdlib'deki durumun kötüye gitmesinin nedeninin Ankara'nın yükümlülüklerini kronik bir şekilde yerine getirmemesi olduğunu’ söyledi.

Suriye Dışişleri: Suriye’ye saldırı açıklaması gerçeklikten kopuk

Suriye Dışişleri Bakanlığı’ndan devlete ait haber ajansı SANA’ya yapılan açıklamada “"Türk rejiminin başının Suriye ordusuna saldıracağına ilişkin yaptığı açıklamaların içi boş, bu açklamalar ancak gerçeklikten kopuk, durumun gelişmelerini anlamayan bir kişiden gelebilir ve cehaletini gösterir" ifadeleri kullanıldı.

UZMANLAR RUSYA’NIN OLASI HAMLELERİNİ DEĞERLENDİRDİ:

SETA Strateji Araştırmacısı Veysel Kurt:

Rusya’nın Suriye’deki kararı ilişkileri stratejik düzeyden daha alt bir düzeye çekebilir
SETA Strateji Araştırmaları Direktörlüğü'nde Araştırmacı olarak göre yapan Veysel Kurt, Rusya’nın Suriye’de Türkiye ile ilişkilerin nereye evrileceği konusunda karar vereceğini belirtiyor. Uzun bir süredir sadece Suriye’de değil, enerji ve savunma sanayi gibi konularda da Türkiye-Rusya ilişkilerinin stratejik bir düzeye evrildiğini belirten Kurt, “Rusya Türkiye’yi NATO’dan koparmak üzere mi davranacak? Bir karar vermek zorunda. Rusya’nın Suriye’de rejimin hırslarına kapılıp kapılmayacağı iki ülkenin ilişkilerinin de nereye gideceği konusunda belirleyici olacak” dedi ve ekledi: “Soçi mutabakatına göre İdlib çatışmasızlık bölgesi olarak ilan edildi. Gözlem noktalarının 15-20 kilometre çevresinin ağır silahlardan arındırılması taahhüdü yerine getirildi. Ama Suriye rejimi bu taahhütler yerine getirildiği halde saldırılarına devam etti ve anayasa sürecini aksattı.”

Türkiye’nin pozisyonunun çok açık olduğunu ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da angajman boyutunu açıkladığını belirten Kurt, siyasi hedefin Türkiye’ye mülteci akınına yol açacak bir durumun engellenmesi, Suriye’nin siyasi ve toprak bütünlüğünün korunması Suriye’deki krizin siyasi eksende de çözülmesi olduğunu ifade ediyor.

DÜNYA gazetesi köşe yazarı İlter Turan:

Rusya ‘büyük bir çatışmaya sebebiyet vermeden’ rejim güçlerinin ilerlemesine izin verecek
DÜNYA gazetesi köşe yazarı İlter Turan, Rusya’nın Suriye güçlerinin İdlib’de ilerlemesine ‘büyük bir çatışmaya sebebiyet vermeyecek şekilde’ izin vereceğini öngörüyor. Hava sahasının Rusya’nın kontrolünde olması nedeniyle ise Türkiye’nin Suriye güçlerine karşı bir şey yapmasının çok zor olacağını belirtiyor.

“Şimdiye kadar Rusya hep stratejik bir sabır sergileyerek kendi tasarladığı istikamette yürüdü. Şu andaki açıklamaları da Rusya’nın çizgisinin değişmeyeceğini gösteriyor. Rusya Suriye’nin ilerlemesine izin verir ve destekler gözüküyor. Gerilim tırmanıyor olsa da Rusya bunu adım adım ve büyük bir çatışmaya neden olmadan yapacaktır.”

“Türkiye ise Suriye güçlerine karşı bir şey yapacaksa bunu çok zor şartlar altında yapmak durumunda kalır. Bu nedenle Türkiye böyle bir adım atmak istemeyebilir. Hava sahası kontrolü Ruslarda. Türkiye hava gücünü Suriye topraklarına sokarak kullanma imkanına sahip değil. Bu çok büyük birt zaaf. Zaten Türk uçakları bu durumda Suriye hava sahasına girerse durum daha da tırmanır. Türkiye’nin şu sırada Suriye güçlerinin ilerlemesini durdurma imkanı yok.”