Esad rejimi çöktü: Dünya nasıl tepki verdi?
Suriye'de 13 yılı geçen iç savaşın ardından yeni bir döneme girilirken; 61 yıllık Baas rejimi ve 53 yıllık Esad iktidarı sona erdi. Peki, dünya bu tarihi gelişmeleri nasıl gördü? İşte Suriye'de rejimin çöküşüne dünyadan ilk tepkiler...
Esad rejimi karşıtı muhalif gruplar, 12 günlük ilerleyişin ardından Suriye'nin başkenti Şam'a girdi. 1963'de başa gelen Baas iktidarı sona erdi. Peki, Dünyadan nasıl yankılar geldi? İşte Suriye'de rejimin çöküşüne ilk tepkiler...
Hakan Fidan: Güvenliğin tesisi için elimizden geleni yapacağız
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, "Devlet kurumları Suriye halkının ihtiyaçlarına cevap veremedi. Temel hizmetleri yerine getiremediler" dedi.
Fidan, Türkiye'nin Suriye'nin milli birliği, istikrarı ve toprak bütünlüğüne önem verdiğini belirterek, ülkelerini terk eden mültecilere geri dönüş imkanı sunduğunu ifade etti.
Yeni hükümetin tüm tarafları kapsayıcı şekilde davranması, tüm muhalif güçlerin birleşmesi ve devlet kurumlarının korunması gerektiğini vurgulayan Bakan Fidan, "Biz Suriye'de barış ve güvenliğin tesisi için elimizden geleni yapacağız." diye konuştu.
Biden: Olağanüstü durumu yakından takip ediyoruz
Yaşanan gelişmelere ilişkin Amerika Birleşik Devletleri’nden ilk resmi açıklama geldi. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, “ABD Başkanı Joe Biden ve ekibi, Suriye’deki olağanüstü durumu yakından takip ediyor ve sahadaki yerel ortaklarıyla sürekli iletişim halinde” denildi.
ABD Savunma Bakanlığı Pentagon'dan da Suriye açıklaması gecikmedi.
Pentagon açıklamasında Suriye'deki tüm tarafların sivilleri koruması gerektiği vurgulanırken, "Güvenlik ihtiyaçlarını karşılamak için bölge ülkeleriyle temas halindeyiyiz" ifadeleri kullanıldı.
Trump: Rusya, artık onu korumakla ilgilenmiyor
ABD'nin seçilmiş başkanı Donald Trump, Suriye'deki gelişmelerle ilgili açıklamada bulundu.
Trump, "Esad gitti. Ülkesini terk etti. Koruyucusu, Vladimir Putin'in yönettiği Rusya, artık onu korumakla ilgilenmiyor" ifadelerini kullandı.
Seçilmiş başkan, Rusya'nın, Suriye'ye ilgisini kaybetmesinin nedeninin Ukrayna olduğunu yazdı.
Trump, Rusya ve İran'ın bölgelerindeki sorunlar nedeniyle "zayıflamış" olduğunu savunarak, sıcak noktalarda derhal ateşkes sağlanmasının gerektiğini vurguladı.
BAE: Esad 'can simidini' kullanmadı
Birleşik Arap Emirlikleri Devlet Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayid Al Nahyan'ın diplomatik danışmanı da açıklamada bulundu.
Açıklamda, "Esad, son yıllarda Suriye hükümeti ile uzlaşmaya çalışan BAE dahil çeşitli Arap ülkelerinin 'can simidini' kullanmadı" ifadelerine yer verildi.
Suriye konusunda temel endişenin "aşırcılık" olduğunu belirten danışman, "Suriye hükümetinin hızlı çöküşü kısmen Esad rejiminin siyasi başarısızlığından kaynaklanıyor" dedi.
Rusya: Suriyeliler iç savaşla mücadele etmek zorunda
Rusya'dan da Suriye'deki gelişmelere ilişkin ilk açıklama geldi. Üst düzey Rus milletvekili, "Suriyeliler topyekün iç savaşla kendileri mücadele etmek zorunda" ifadelerini kullandı.
İtalya Dışişleri Bakanı: Endişe ve dikkatle takip ediyorum
İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, Suriye'deki gelişmelerle ilgili açıklamada bulundu.
Tajani, sosyal medya platformu X'te yaptığı paylaşımda, “Suriye'deki durumu endişe ve dikkatle takip ediyorum. Şam'daki büyükelçiliğimiz ile sürekli temas halindeyim. Saat 10.30'da Dışişleri Bakanlığı'nda acil bir toplantı çağrısında bulundum.” dedi.
BM: Suriye halkını desteklemeye hazırız
Birleşmiş Milletler'in Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, milyonlarca Suriyelinin istikrarlı ve kapsayıcı geçiş düzenlemelerinin hayata geçirilmesi yönündeki açık arzusunun altını çizdi.
Tüm Suriyelileri toplumlarını yeniden inşa etmeye çalışırken diyalog, birlik ve uluslararası insani hukuk ve insan haklarına saygıya öncelik vermeye çağıran Pedersen, istikrarlı ve kapsayıcı bir geleceğe doğru yolculuklarında Suriye halkını desteklemeye hazır olduğunu da sözlerine ekledi.
Fransa, Esad rejiminin çökmesini memnuniyetle karşıladı
Fransa Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, 13 yılı aşkın süredir kendi halkına "şiddetli baskı" uygulayan Esad rejiminin çökmesinden memnuniyet duyulduğu belirtilerek, bunun Suriye için "tarihi bir gün" olduğu vurgulandı.
Açıklamada, Esad'in geride, sivillerin katledildiği ve kimyasal silahlarla bombalandığı, nüfusunun büyük bir kısmı tarafından terkedilen bir ülke bıraktığı ifade edildi.
Esad rejiminin Suriyelileri sürekli birbirine düşürdüğü kaydedilen açıklamada, Suriye için "artık birlik zamanının" geldiği belirtildi.
Fransa'nın silahların susturulması, devlet kurumlarının korunması, Suriye'nin egemenliği ile toprak bütünlüğüne saygı duyulması çağrısı yaptığı açıklamada, ülkedeki azınlıkları koruyan "barışçıl bir siyasi geçiş" süreci yürütülmesi istendi.
Açıklamada, 2011'de halk hareketinin başladığı tarihten bu yana Fransa'nın Suriye halkı ile dayanışma içinde olduğu kaydedildi.
Almanya Dışişleri Bakanı: Suriye daha iyi bir geleceği hak ediyor
Baerbock sosyal medya platformu X'ten yaptığı açıklamada, şu anda Suriye'de tam olarak ne olduğunu söylemenin mümkün olmadığını ifade ederek, "Ancak açık olan bir şey var. Suriye'deki milyonlarca insan için Esad'ın sonu, Esad rejimi tarafından işlenen sonsuz zulümden sonra ilk büyük rahatlama anlamına geliyor. İç savaşta birkaç yüz bin Suriyeli öldürüldü, milyonlarcası kaçtı. Esad kendi halkını öldürdü, işkence etti ve onlara karşı zehirli gaz kullandı. Sonunda bundan sorumlu tutulmalıdır. Suriye halkı daha iyi bir geleceği hak ediyor. Korkunç şeyler yaşadılar. Bütün bir nesil savaş, sıkıntı ve insani yoksunluk içinde, sürekli yerinden edilme tehdidi altında büyüdü." değerlendirmesinde bulundu.
Baerbock, Suriye'de Kürtler, Aleviler veya Hristiyanlar gibi etnik ve dini azınlıkların korunmasına, gruplar arasında denge oluşturacak kapsayıcı bir siyasi sürecin önemine işaret ederek, "Çatışmanın taraflarına tüm Suriyelilere karşı sorumluluklarını yerine getirmeleri çağrısında bulunuyoruz." ifadelerini kullandı.
Uluslararası toplumun artık Suriye'nin savaş ve şiddet döngüsünden çıkmasına yardımcı olmaya çağrıldığını belirten Baerbock, "Bu amaçla Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QUAD) ortaklarımızın yanı sıra bölgesel aktörler ile Suriye'nin Türkiye ve Ürdün gibi komşularıyla yakın koordinasyon içerisindeyiz." bilgisini paylaştı.
AB, Suriye'de Esad rejiminin yıkılmasını olumlu karşıladı
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, X hesabından, Suriye'de Esad liderliğindeki 61 yıllık Baas rejiminin çökmesine ilişkin paylaşım yaptı.
AB'nin önceliğinin bölgede güvenliğin sağlanması olduğunu aktaran Kallas, Suriye ve Orta Doğu'da "tüm yapıcı ortaklarla" birlikte çalışmaya hazır olduğunu belirtti.
Kallas, "Esed diktatörlüğünün sona ermesi olumlu ve uzun zamandır beklenen bir gelişmedir. Bu aynı zamanda Esad'ın destekçileri Rusya ve İran'ın zayıflığını da göstermektedir." ifadesini kullandı.
İtalya: Esad rejimi artık yok
İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, Suriye'deki gelişmelerle alakalı Dışişleri Bakanlığında sabah saatlerinde kriz masasını topladı.
İtalyan basın mensuplarına açıklamalarda bulunan Tajani, devrik liderin akıbetine ilişkin, "Esad'ın başına ne geldiği bilinmiyor. Kesin bir bilgimiz yok. Bana öyle geliyor ki Esad rejimi artık yok. Bir tepki gelmesi zor. Olsa daha önce olurdu. Rejimin yenilgisinin açık olduğuna inanıyorum." dedi.
Suriye'nin başkenti Şam'da rejim karşıtı güçlerden bir grubun bu sabah, rejim yetkililerini arama gerekçesiyle İtalya'nın Şam Büyükelçiliği konutuna girdiğini belirten Tajani, "Bu sabah silahlı bir grup elçilik binasının bahçesine girdi. Herhangi bir şiddet olayı olmadı. Ne büyükelçi ne de jandarma zarar gördü. Sadece 3 arabayı götürdüler ve her şey orada bitti. Esad'e bağlı askerlerin orada olup olmadığını teyit etmek istediler." diye konuştu.
Büyükelçi ve diğer yetkililerin şu anda güvende olduklarını ve uzaktan çalışmaya devam ettiklerini, durumun kontrol altında olduğunu dile getiren Tajani, büyükelçiliklerinin ülkeden çıkmak isteyen vatandaşların tahliyesini organize etmek için hazır olduğunu, hükümet olarak da güvenli çıkış için gerekenleri yapacaklarını belirtti.
Tajani, "Suriye'de düşen rejim ile yeni gerçeklik arasında barışçıl bir geçiş olmasını umuyoruz. Askeri değil, siyasi bir geçiş olsun. Bana öyle geliyor ki şu anda işler bu yönde gidiyor." ifadelerini kullandı.
İtalyan bakan, Gazze Şeridi, Lübnan ve Suriye'deki son gelişmelerin ardından bölgede gerilimin daha da tırmanmasını istemediklerini söyledi.
Tajani, Suriye’deki gelişmelerle alakalı Başbakan Giorgia Meloni ve Savunma Bakanı Guido Crosetto ile de temas halinde olduğunu söyledi.
