Dolar tapering’le birlikte kademeli yükselecek

Hilal SARI

ABD’de dün açıklanan yıllık enflasyon verisinin merkez bankalarının söylediği gibi ağustosta hafif hız kesmesi, doların diğer para birimleri karşısında hafif gerilemesine yol açtı. Bunun nedeni, “geçici” söylemini destekleyen bu yavaşlamanın ABD Merkez Bankası’nın varlık alımlarını azaltmasına (tapering) dair takvimini tekrar belirsizleştirmesi.

Küresel dolar arzını hızlı bir şekilde azaltması beklenen tapering’in er ya da geç başlayacak olması, hem yükselen enflasyon hem de büyümeye yönelik yeni endişelerle birleşince yatırımcıların doların “güvenli liman” cazibesine kapılmasına yol açıyor. Son haftalarda dolarda uzun pozisyonlara girişler çok hızlı arttı ve geçtiğimiz hafta Mart 2020’den bu yana en yüksek düzeye geldi. HSBC’nin de aralarında olduğu birçok kurumsal yatırımcı da doların gelecek çeyreklerde kademeli olarak yükselmesini öngörüyor. Banka Fed’in tapering’i ötelemesinin dolarda düşüşlere neden olabileceği ancak bunun geçici olacağı görüşünde ve notunda “Delta vakalarında zirvenin geride bırakıldığına dair bir işaretle Fed normalleşecek” diyor.

“Fed kendini ‘Stagflasyon 2.0’ın içinde bulabilir”

Fransız varlık yönetimi şirketi Carmignac’tan Yatırım Komitesi Üyesi Gergely Majoros “Fed kendini bir anda bir tür ‘Staglaston 2.0’ın içinde bulabilir ve bu optimal bir para politikasına ulaşmayı hayli zorlaştıracaktır” değerlendirmesini yapıyor. Ekonomistlerin büyük bir kısmına göre Fed 2021 bitmeden veya 2022’de varlık alımları azalmaya başlayacak. Ham madde maliyetleri, çip krizi, çipin birçok sektörde dalga dalga uzayan etkileri, tedarik zinciri sıkışmalarıyla boğuşan şirketlerin maliyetleri tüketicilere yansıtmaya devam etmesi enflasyonu yükseltmeye devam edecek bir unsur olurken, Fed’in tapering’i de küresel ekonomide dolara olan talebi artıracak bir adım.

“Geçici” diyen takıma 1 puan daha

ABD’den gelen TÜFE verisinin beklentilerin altında yükselmesi ve %5,4 beklentiye karşılık yıllık yüzde 5,3 artmış olması, Fed’in gelecek hafta gerçekleşecek Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısında “enflasyon geçici” söylemini destekleyen bir unsur olacak. Çekirdek enflasyon ise yıllık bazda yüzde 4’e yavaşladı. Temmüzda yüzde 4,3 artmıştı. Aylık TÜFE yüzde 0,4 artması beklenirken yüzde 0,3 arttı. Gıda ve enerji fiyatlarından arındırılmış aylık TÜFE ise nisandan bu yana en düşük artışını yüzde 0,1 ile kaydetti. Beklenti ise aylık enflasyonun yüzde 0,3 olmasıydı. New York merkezli Great Hill Capital LLC’den Thomas Hayes, enflasyondaki bu yavaşlamanın Fed’in tapering’i biraz daha öteleyebilmesine de imkan sağlamış olacak. Çünkü beklentilerin üzerinde bir enflasyon verisi Fed’in “geç kalmaktansa erken harekete geçmeye zorlanmasına” neden olacaktı. Ancak merkez bankaları nihayetinde enflasyon hedeflerini de tutturabilmek zorundalar ve bu nedenle aşırı ısınmaya da izin vermeden dev parasal genişleme programlarının da sonlanacağına kesin gözüyle bakılıyor.

Yıl başından bu yana yüzde 2,7 yükselen dolar endeksi, dün beklentilerin altında gelen ABD TÜFE verisi sonrası TSİ 16:28 itibariyle 92,36 düzeyine kadar geriledi. Güne 1,18’den başlayan euro/dolar paritesi ise veri sonrası güçlenerek gün içinde 1,1846 düzeyine kadar çıktı. Dolar İsveç frangı karşısında da yüzde 0,3 geriledi.

Nicholas fırtınasıyle petrol 6 haftanın zirvesinde

ABD’deki petrol üreticileri Ida kasırgasından sonra şimdi de Nicholas kasırgasının tropik bir fırtınaya dönüşerek üretimi tekrar sekteye uğratmasına hazırlanıyor. Uluslararası Enerji Ajansı yılın geri kalanında küresel talepte güçlü bir iyileşme öngörürken, arz tarafına bir kasırga darbesi daha gelmesi, petrol fiyatlarını da 6 haftanın zirvesine çıkardı. Brent yüzde 1’e yakın artışla artışla 74,28 dolara kadar yükselirken, Batı Teksas petrolü WTI’ın varili ise 71,22 dolara kadar çıktı. Brent’te yıl başından bu yana artış yüzde 45’in üzerindeyken, WTI’da da artış yüzde 48’i aşmış durumda. Commerzbank “Meksika Körfezi’ndeki büyük üretim kesintilerinin fiyatlardaki yükselişin ana kaynağı olduğu” görüşünde. ABD otoritelerinin verilerine göre Ida kasırgasının üzerinden 2 hafta geçmiş olmasına rağmen pazartesi itibariyle ABD Körfezi’ndeki petrol ve doğalgaz üretiminin yüzde 40’tan fazlası hala yapılamıyor. Uluslararası Enerji Ajansı ise ekimde talebin 1,6 milyon varil artacağını ve büyümenin yıl sonuna kadar da devam edeceğini öngörüyor. Kuruluş 2021 küresel petrol talebi öngörüsünü 105 bin varil/gün düşürerek 5,2 milyon varile indirdi. 2022 için öngördüğü büyüme 3,2 milyon varil/gün artış. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ise talebin bu yıl 5,96 milyon varil artacağını ve gelecek yıl artışın 4,15 milyon varil olacağını öngörüyor. Çin’in devlete ait stratejik rezervlerden ham petrol satma planları ise fiyattaki yükselişleri sınırlandıran bir unsur oldu. 24 Eylül’den itibaren Çin toplam 7,38 milyon varil ham petrolü ihale ile satacak.