Biden’ın ilk 100 günü: Pandemi ve ekonomi karnesi “5 yıldızlı pekiyi”

Hilal SARI

NE OLDU?

ABD Başkanı Joe Biden, 20 Ocak 2021’de göreve başladığı Beyaz Saray’daki ilk 100 gününde vaatlerinin birçoğunu gerçekleştirerek özellikle de pandemiyle mücadele konusunda geçer not aldı. İlk 100 günde 100 milyon doz aşı yapılacağını vadeden Biden, 21 Nisan itibariyle 200 milyon doz aşı yapılmasını sağladı ve ABD’de 16 yaş ve üzeri herkes şu anda aşı olabiliyor. Yemin etmeinden iki ay geçmeden 1,9 trilyon dolarlık teşvik paketi geçiren Biden, önce 2 trilyon dolarlık istihdam ve altyapı paketi, sonrasında da 1,8 trilyon dolarlık yeni bir sosyal destek (eğitim ve çocuk bakım) paketi ile ABD ekonomisini kısa değil uzun vadeli hesaplarla yönetmek istediğinin büyük bir simgesi olarak görülüyor. Ancak Biden’ın masasında özellikle de Çin’le süren ekonomik savaş ve ABD’nin tedarik zincirlerinin güvenliği gibi çözülmeyi bekleyen bazı önemli konular da var...

NE YAPTI?

ABD’nin 78 yaşındaki 46. Başkanı Joe Biden, ekonomide pandeminin açtığı yaraları sarma sözü vermişti. Bu konuda büyük ölçüde sözünün arkasında durdu ve söz verdiği gibi 1,9 trilyon dolarlık destek paketini hayata geçirdi. Senato’da bu pakete tek bir Cumhuriyetçinin bile onay vermediğini de hatırlatmakta fayda var.

İstihdam yaratacak altyapı paketi, kurumlar vergisini artırma önerisi, zengin birey ve şirketlerden daha fazla vergi alarak finanse etmeyi planladığı sosyal programlar da Biden’ın kendinden önceki başkanların birçoğuna göre “imkansız” görülen şeylerdi.

Pandemiyle mücadelede de Biden ilk 100 günde 100 milyon doz aşı hedefini ikiye katlayarak 200 milyon doz aşıya erişim sağlayarak geçer not aldı. COVID-19’u başından beri hafife almakla suçlanan selefi Donald Trump 2020 yılı içinde 20 milyon doz aşı hedefi koymuş, bu hedefi gerçekleştirememişti. Biden ise 200 milyona 100 gün bile dolmadan 21 Nisan’da ulaştı. Mayıs sonu itibariyle ABD’deki tüm yetişkinlere yetecek aşı hedefi de olası görünüyor. Biden aşılamanın hızlanması için neler yaptı? Aşılama yapılan kurum sayısını artırma amacıyla, federal perakende eczane programı başlattı ve kamu sağlığı merkezlerinde ve aşı merkezlerinde aşılama oldu. Dişçilerin, ebelerin, paramediklerin ve göz doktorlarının dahi aşılama yapacak yetkililer listesine katılması sağlandı. Yaşlıların aşı merkezlerine götürülebilmesi için yerel kuruluşlarla işbirlikleri gerçekleştirildi.

Ekonomik destek paketleriyle 1.400 dolarlık tek seferlik desttekler verdi. Federal saatlik asgari ücreti 15 dolara yükseltti. Gıda programlarını genişletmek için başkanlık yetkisini kullandı. Kirasını ödeyemeyenlerin tahliyesine yasa getirdi, öğrencilerin eğitim kredilerini ve faiz ödemelerini askıya aldı.

 İlk yüz gününde geçmiş üç başkandan daha fazla kararname imzalayan Biden daha ilk haftadan Trump’ın göçmen politikalarını tersine çevirmeye başladı, Meksika duvarına fonları kesti, DSÖ’ye ve Paris Anlaşmasına da geri döndü.

NE OLACAK?

Ancak Biden’ın karnesinde en iyi alanlar pandemiyle mücadele ve ilk çeyrekte %6,4’lük büyüme getiren politikaları olsa da, henüz çözülmesi gereken birçok konu da masasında bekliyor. Irkçılığa karşı “polis denetim kurulu” kurulması kararından vazgeçen Biden, henüz kutuplaşmış ABD’de bir birlik sağlayamadı. Küresel rakibi olarak gördüğü Çin’le ilgili birçok mevzu da gerilimli bir ip üzerinde ilerliyor. Jeopolitik olarak da Hint Pasifik bölgesine yüzünü dönen Biden, Afganistan’dan çekiliyor, Çin’e hala Büyükelçi atamadı ve 400 milyar dolarlık Çin ürününe uygulanması beklenen gümrük vergilerine ilişkin de nihai bir karar vermedi. Kritik tedarik zincirlerinin incelenmesi için 100 günlük bir gözden geçirme süreci başlatan yeni başkan, özellikle ilaç, çip, elektrikli araç bataryası ve nadir cevherler alanında ABD’nin daha bağımsız olmasını hedefliyor. Trump’ın Çin ordusunun kontrol ettiği Çinli şirketlere ABD yatırımlarını yasaklama önerisine dair de henüz Biden bir açıklama yapmadı.