Biden’a tavsiye edilen 10 Türkiye politikası

Hilal SARI

ABD merkezli Demokrasileri Savunma Vakfı (FDD), Biden’a Türkiye konusunda 10 tavsiyede bulundu. “Trump’tan Biden’a: ABD Ulusal Güvenlik Politikalarının Geleceği” başlıklı raporda, eski başkan Trump’ın “Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rus lider Vladimir Putin gibi ‘otokrat’ liderlerin işini kolaylaştırdığı” savunularak, Biden’ın bu liderlerle ilişkilerde daha sert bir tutum alması tavsiye ediliyor.

Geçmişte İran’ın ABD’nin Tahran’a yönelik yaptırımlarını organize etmekle de suçladığı ve İsrail yanlısı olarak değerlendirilen Demokrasileri Savunma Vakfı (FDD) “Trump’tan Biden’a: ABD Ulusal Güvenlik Politikalarının Geleceği” başlıklı raporda yeni Biden hükümetine, Türkiye’ye yönelik 10 politika tavsiyesi yapıyor.

Biden hükümetinin bu adımların hangilerinde vakfın talepleriyle aynı çizgide ilerleyeceği henüz belirsiz de olsa, raporda Donald Trump’ın “Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rus lider Vladimir Putin gibi ‘otokrat’ liderlerin işini kolaylaştırdığı” değerlendirmesi yapılarak, Biden’ın bu liderlerle ilişkilerde daha sert bir tutum alması tavsiye ediliyor.

Öte yandan Biden’ın Dışişleri Bakanı Anthony Blinken’dan gelen ilk açıklamalarda Türkiye’den “sözde müttefik” olarak bahsetmesi ve Biden’ın Trump’ın aksine demokrasi konusuna daha çok eğileceğinin bilinmesi, bu raporda tavsiye edilen politikalardan bazılarının Biden hükümetince kabul edilebileceğine de işaret ediyor.

“Swap değil reforma bağlanmış IMF kredisi için Ankara’ya çağrı yapın”

FDD raporunun yer yer çok ağır ifadeler de kullanılan Türkiye bölümünde Biden’a tavsiye edilen 10 Türkiye politikası ise şöyle:

1- Türkiye’de demokrasiyi ve insan haklarını destekleyin: Cumhurbaşkanı Erdoğan’a karşı muhalefetin güçlendiği ve son yerel seçimlerin de buna işaret ettiği belirtilen bu bölümde, Washington’un Türkiye’de sivil toplumun inşası için ek kaynak ayırması isteniyor. İnsan hakları ihlalleri için Küresel Magnitsky yasası kapsamında yaptırım uygulanması isteniyor. Ankara’nın sivil özgürlükleri ihlal ettiğinin de dile getirilmesi gerektiği belirtiliyor.

2- Erdoğan’ın rehine politikalarına direnin: Bu bölümde terörizm ve ajanlık suçlarıyla tutuklu ABD Konsolosluğu çalışanlarının bırakılması için baskı yapılması talep ediliyor. Erdoğan hükümetinin Batı vatandaşlarını ve çalışanlarını gözaltına alarak bazı kazanımlar elde etmeye çalıştığı girişimlere NATO müttefikleriyle ortak tepki verilmesi isteniyor.

3- Halkbank davasına siyasi müdahaleleri sonlandırın: Davanın adil şekilde devam etmesi için siyasi baskının sona erdirilmesi istenen bu bölümde ABD Hazine Bakanlığı’na davayı takip edip suçun ağırlığına göre ceza verilmesi talep ediliyor. Bahsi geçen Türk yetkililere de soruşturma açılmasının “güçlü bir mesaj vereceği” tavsiyesi yapılıyor.

4- Ankara’ya S-400’leri bırakması için baskı yapın: Rusya’dan alınan ve yaptırım da getiren S-400 hava savunma sistemlerini bırakması için baskı yapılması, NATO üyesi bir ülke tarafından üretilen ikamenin alınması için teşvik edilmesi tavsiye ediliyor.

5- CAATSA yaptırımlarını katı şekilde uygulayın: CAATSA yaptırımlarının “kanundaki boşluklardan yararlanılmasını engellemek adına” sıkı şekilde uygulanması isteniyor. Ankara’nın F-35 programı dışında bırakılmaya devam edilmesi, F-35 tedarik zincirinden Türk şirketlerin çıkarılmasının hızlandırılması isteniyor.

6- Doğu Akdeniz’de müttefiklerle iş birliğini derinleştirin: Biden hükümetinden Doğu Akdeniz konusu için özel bir temsilci ataması, müttefikler ve bölgedeki ortaklarla iş birliğinin derinleştirilmesi isteniyor. Yeni temsilcinin Doğu Akdeniz Gaz Forumu’yla yakın çalışması tavsiye ediliyor.

7- Koordine yaptırım için AB ile birlikte çalışın: Türkiye’nin komşularının kıta sahanlığını ihlal ettiği iddia edilen raporda, bu ihlallere ilişkin koordineli yaptırım için AB ile çalışılması tavsiye ediliyor. ABD’nin Türkiye ve komşuları arasındaki diplomatik görüşmeleri de kolaylaştırması gerektiği, Türkiye’nin bölgedeki enerji iş birliğine katılması için Ankara’ya teşvikler sunulması gerektiği savunuluyor.

8- Kürtlerle barış sürecinin devamını teşvik edin: ABD’nin Avrupalı müttefikleriyle birlikte çalışarak Ankara’ya, terör örgütü PKK ve unsurlarına karşı transatlantik gücü kullanarak Kürt barış sürecini kolaylaştırmak için çalışması isteniyor.

9- Türkiye ve ‘Suriye Kürtleri’ arasında geçici anlaşma sağlanmasına yardımcı olun: Bu bölümde terör örgütü PKK’nın Suriye uzantısı olarak görülen YPG’nin siyasi ayağı PYD ile Irak Kürt Bölgesel Yönetimi arasındaki ilişkilerin Washington yardımıyla güçlendirilmesi talep ediliyor, Türkiye ve “Suriye Kürtleri” arasında “modus videndi” yani geçici bir uzlaşı bulunmasına yardımcı olunması isteniyor. Raporda “bu yaklaşımın Türkiye’nin Suriye politikaları üzerinden Rusya’yla artan iş birliğini de tersine çevirebileceği” değerlendirmesi yapılıyor.

10- Ekonomik desteği reformlara bağlayarak hukukun üstünlüğünü destekleyin: Türkiye’ye Fed’den swap olanağı veya Hazine’nin Döviz İstikrar Fonu’ndan fon sunulmaması gerektiği belirtilen bu bölümde, bu tür anlaşmaların “Erdoğan’ın pervasız ekonomik politikalarını” destekleyeceği ifade ediliyor. Bunun yerine Uluslararası Para Fonu’nun programları üzerinden reformların şart koşulduğu bir anlaşma imzalaması için Ankara’ya çağrı yapılması tavsiye ediliyor.