Avrupalı tüketici pandemi öncesi hayatına döndü

Hilal SARI

Euro Bölgesi genelinde tüketicilerin soğuk kış aylarına girmekte olmalarına rağmen, COVID-19 pandemisi öncesi yaşamlarına geri döndüğünü destekleyen verilere her gün bir yenisi ekleniyor.

Şimdiye kadar bulunan en etkili aşı olarak da anılmaya başlayan BioNTech’in geliştiricilerine ev sahipliği yapan ve eylül ortası itibariyle nüfusunun yaklaşık üçte 2'si en az iki doz aşılamış olan Eruo Bölgesi’nde - mevcut enerji ve tedarik darboğazları tehditleri sürse de - tüketiciler eski hayatlarını özlemiş durumda ve veriler artık evlerinde daha az vakit geçirerek pandemi öncesi yaşamlarına geri döndüklerini gösteriyor.

İş dünyası ve tüketici beklenti endekslerinde sürpriz yükseliş

Hem iş dünyasının hem de tüketicilerin ekonomik beklentilerini izleyen ve Komisyon tarafından açıklanan İş dünyası ve tüketici güveni anketinde eylül ayında düşüş beklenirken yükseliş kaydedildi. Ağustosta 117,6 olarak açıklanan endeksin eylülde 116,9’a gerilemesi beklenirken, endeks 117,8’e yükseldi. İş İklimi endeksi 1,74’ten çok hafif bi düşüşle 1,72’ye gerilese de Tüketici Güven Endeksi eylülde beklentilere paralel -5,3’ten -4,0’e yüksledi. Sanayiye ilişkin beklenti endeksinde de düşüş beklenirken güçlü bir yükseliş kaydedildi ve endeks 13,8’den 12,5’e düşmesi beklenirken, 14,1’e yükseldi. Reuters ekonomistlerinin hizmet sektörüne ilişkin tahminleri ise tek kötü gelen alt kalem oldu. Hizmet Beklenti endeksi eylülde 16,8’den 16,5’e gerilemesi öngörülürken, Delta varyantına bağlı endişelerle 15,1’e geriledi. Tüketici Enfl asyon Beklentisi endeksi 31,1’den 33,1’e yükselirken, enerji ve tedarik darboğazları bu yükselişin sürpriz olmasını engelliyor. Satış fiyatlarına ilişkin beklenti endeksi ise 37,2’den 38,2’ye yükseldi.

Oxford Economics: İyileşme göstergesi pandeminin zirvesinde Makroekonomik tahminler ve araştırmalar konusunda danışmanlık veren TS Lombard’dan ekonomist Davide Oneglia’nın da ifadeleriyle “Şimdilik, veriler çok düzgün bir iyileşme hızıyla tutarlı görünüyor.” Oxford Economics’ten ekonomist Nicola Nobile de “iyileşmeyi takip eden endeksimiz eylülün ilk yarısında toplamda 2,3 puanlık artışla yeni pandemi zirvesinde. Bu göstergede ciddi bir momentum kazanılmış görünüyor” diyor.

Evlerde daha az vakit geçiriyorlar

Google Mobilite verilerine göre Almanya, Fransa, İtalya, İspanya, Hollanda ve Belçika’da tüketiciler pandemi başlamadan önceki (3 Ocak-6 Şubat 2020) hareket düzenlerine neredeyse tamamen geri dönmüş durumda. Mart 2020 karantinalarıyla bu tarihlere göre değişim yüzde 30’ları aşmıştı. Ocak 2021’de tüketicilerin tekrar evlere kapanmaya başladığı gözlemlenen veriler, Nisan 2021’den bu yana tüketicilerin istikrarlı bir şekilde evlerde daha az vakit geçirmeye başladığı ve pandemi öncesi dönemdeki hareketliliğine geri döndüğünü ortaya koyuyor. Tüketici harcamaları Euro Bölgesi’nin 2. çeyreğindeki yıllık yüzde 2,2’lik büyümenin toplam 1,9 puanını oluşturduğundan Nomura bloğun 3. çeyrekte de yüzde 2,3’lük bir büyüme yakalayacağını öngörüyor.

Uçaklar ve sinemalar doluyor, vakalar düşüşte

Okulların yeniden açılması ve çalışanların ofise dönüş yapması, kıta genelinde toplu taşıma kullanımlarını da pandemi başından bu yana en yüksek düzeye çıkarmış durumda. Kredi derecelendirme kuruluşu S&P’den kıdemli ekonomist Marion Amiot, Financial Times gazetesine yaptığı açıklamada “Tüketicilerin alışveriş, yeme içme ve sinemaya gitme gibi ihtiyaçları için yaptıkları yolculukların sayısındaki artış, tüketicilerin artık daha güvende hissettiğini ortaya koyuyor” diyor. Box Off ice Mojo verilerine göre Euro Bölgesi genelinde sinema salonları da ciro bazında pandemi öncesini yıl bitmediği halde “yakalamak üzere”. 15-19 Eylül tarihleri arasında kıta genelinde incelenen Fransa, Almanya, İtalya, İspanya ve Hollanda sinemalarında toplam ciro 35 milyon doları aşmış durumda. 2019 yılında bu dönemde aynı sinema salonlarının cirosu 40 milyon dolara yakın gerçekleşmişti. Uçak rezervasyonları da Eurocontrol verilerine göre temmuz sonu - ağustos başı görülen düzeylerde stabilize olmuş durumda. 2019’a göre yüzde 30 aşağıda kalmaya devam etse de kıtanın uçak seyahatleri eylül ayında yaz ortasında yakaladığı ivmeden devam ediyor.

Enerji ve tedarik darboğazları hala tehdit

Tüketici harcamaları tarafında yaşanan birçok olumlu gelişmeye rağmen, büyüme gelecek aylarda hız kesebilir. Uzmanlar bu yavaşlamada enerji darboğazının yarattığı sorunların ve tedarik darboğazlarının en önemli unsurlar olduğunu, ancak Çin ekonomisindeki yavaşlamanın da kıtanın ihracatına fren yaptırabileceğini öngörüyor. Almanya’da kamyon trafiğinin zayıfl adığına işaret eden Destatis verileri, Euro Bölgesi’ndeki endüstriyel faaliyetler için önemli bir gösterge olan kamyon trafiğinin 2. çeyrekte görülen zirveden yaklaşık yüzde 20 düştüğüne işaret ediyor. Ancak OECD’nin haftalık ekonomik faaliyetleri takip eden göstergesinde ise birçok Euro Bölgesi ülkesinde ekonomik faaliyetlerin 2019 düzeylerinin üzerine çıktığı görülüyor. Ötelenen güçlü talep ve 2020 kışının Euro Bölgesi’nin doğalgaz stoklarını tarihi düşük düzeylere geriletmesi, kıta genelinde gösterge doğalgaz maliyetlerini artırarak birçok enerji şirketinin finansal anlamda zorlanmasına, bazı enerji yoğun sektörlerde darboğazların yaşanmasına ve tüketicilerin enerji giderlerinin yükselmesine neden oluyor.