ABD'den değişim rüzgarları esecek

İtirazlar ve sayım tekrarlarına rağmen ABD seçimlerini kazandığı resmen ilan edilen Demokrat aday Joe Biden ve yardımcısı Kamala Harris, göreve gelir gelmez pandemiden dış politikaya, ekonomiden çevreye birçok alandaki politikaları hızla değiştirecek. Biden’in 20 Ocak’tan itibaren yapacağı ilk iş, kendi ifadeleriyle “NATO müttefiklerini arayıp ‘Biz geri döndük’ demek”. Paris Anlaşması’na, Dünya Ticaret Örgütü’ne ve Dünya Sağlık Örgütü’ne - özetle 2. Dünya Savaşı sonrası kurulan dünya düzenine geri dönülecek. ABD Başkanı Donald Trump’ın itirazlarına ve seçim yolsuzluğu suçlamalarına rağmen, demokrat aday Joe Biden ABD’nin yeni başkanı, Kamala Harris ise ABD’nin yeni başkan yardımcısı oluyor. Demokrat ikilinin, 20 Ocak 2021’de gerçekleşecek resmi görev devriyle birlikte dış politikadan, ekonomiye, pandemiden sosyal adalete birçok alanda ABD’nin bazı ana politikalarını hızla değiştirmesi bekleniyor.

PANDEMİ: Biden’ın en öncelikli hedefi, bilimin sesine kulak veren uygulamaları devreye sokmak. Yeni yönetimin maske kullanımının ülke genelinde yaygın hale gelmesi için adım atması öngörülüyor. Yeni bir COVID-19 görev gücü oluşturan Biden ayrıca tüm COVID-19 test, tedavi ve aşılarının tüm ABD’liler için bedava olmasını vaadetmişti.

DIŞ POLİTİKA: Demokrat ikilinin Türkiye’yi ve dünyayı en çok etkileyecek kararları dış politika alanında olacak. Biden’ın “Kazanır kazanmaz NATO müttefiklerimizi arayıp ‘Geri döndük’ diyeceğim” sözleri, ABD’yi dört yıllık Trump döneminde “Önce Amerika” anlayışı nedeniyle uzaklaştığı uluslararası müttefiklerine yeniden yakınlaştıracağına işaret ediyor. Birleşmiş Milletler ve Dünya Ticaret Örgütü ile ilişkiler de hızla yenilenecek. Trump’ın çekildiği İran Nükleer Anlaşması, Paris Anlaşması ve Dünya Sağlık Örgütü’ne de hızla geri dönüleceği öngörülüyor.

EKONOMİ: Asgari ücreti saatlik 15 dolara (yaklaşık 130 TL) yükseltmek isteyen Biden’ın Trump’ın şirketlere ve zengin bireylere sağladığı bazı vergi muafiyetlerini iptal etmesi, vergi politikalarını güçlendirmesi ve sendikasyon haklarının hızla iyileştirilmesi gibi vaatleri bulunuyor. Çin’le süren ticaret savaşlarında da Biden’ın müttefiklere danışarak ilerlemesi bekleniyor. Öte yandan Biden’ın 400 milyar doları “ABD’de üretilmiş ürünleri satın almak için kullanmak istediği” belirtiliyor.

İKLİM: 200’e yakın ülkenin karbon emisyonlarını kontrol altına alma sözü verdiği Paris Anlaşması’na hızla geri dönülecek. Birleşmiş Milletler’e başvuru yapıldıktan sadece 30 gün sonra ABD tekrar anlaşmanın bir parçası olacak. Biden ayrıca ABD’nin 2025’e kadar emisyonları (2005 düzeylerine göre) yüzde 26 düşürme hedefini, daha da iddialı bir düzeye çıkarabilir.

Doların gözü Senato ve ikinci dalgada

Piyasalar hem ABD’de hem de Avrupa’da rekor hızda artan COVID-19 vakalarının belirsizliğiyle yön bulmaya çalışıyor. Biden zaferi, dolar endeksini iki ayın en düşük düzeyine getirirken, Senato’nun da demokratlara geçmesi, uzmanlarca doları düşürecek bir unsur olarak yorumlanıyor. BNP Asset Management Para Birimi Stratejileri Direktörü Momtchil Pojarliev doların önümüzdeki üç ayda yeni dipler görebileceğini belirterek “Daha büyük teşvik, dolar için daha olumsuz” diyor. Societe Generale, bu ay sırasıyla yüzde 4 ve 12 yükselen Bitcoin ve altının dolara alternatif olarak görüldüğüne dikkat çekiyor. Brent petrol de vaka artışları ve Biden zaferiyle 40 doların altına inerken, WTI varil fiyatı da 38 doların altına indi. Biden’ın İran’la tekrar anlaşma masasına oturacağı beklentisi, piyasaya İran petrolünün de tekrar girebileceğine işaret ederken, bir OPEC yetkilisi Reuters’a verdiği demeçte “OPEC, Trump’ı özleyecek” ifadelerini kullandı.

Aile trajedileri yaşadı, çocukken kekemeydi

Hukuk eğitimi olan ve ABD tarihinin en genç senatörlerinden olan demokrat aday Joe Biden, 78 yaşında başkanlığa gelerek ülkenin en yaşlı başkanı oldu. Delaware’in en uzun süre görev yapan senatörü olan Biden, 2008’de de başkanlığa adaylığını koymuştu ancak kampanyası erken sonlandı ve Obama kendisini başkan yardımcısı olarak seçti. ABD Senato’sunda uzun yıllar görev yapan Biden, Senato'nun en önemli dış politika uzmanlarından biriydi. 1972 yılında ABD’nin beşinci en genç senatörü seçildikten kısa bir süre sonra Biden’ın eşi ve üç çocuğu Noel öncesinde korkunç bir trafik kazası geçirdi. Biden’ın eşi ve kızının hayatını kaybettiği kazada, iki oğlu da ağır yaralandı ve genç senatör oğullarının hastane odasından görev yemini etmişti. İkinci eşi Jill Biden’dan da bir kızı olan Biden, 2015’te oğlu Beau Biden’ı beyin kanseri nedeniyle kaybetti.

Hint-Jamaika asıllı göçmen çiftin çocuğu

Hindistan ve Jamaika asıllı bir çiftin göçmen çocuğu olarak dünyaya gelen ve hukuk eğitimi alan Kamala Harris, ABD’nin ilk kadın, ilk siyahi ve ilk Güney Asya asıllı başkan yardımcısı oldu. Demokratların yükselen yıldızlarından olan ve yarışa başkan adayı olarak giren 56 yaşındaki tecrübeli siyasetçi, ABD Senatosu’ndaki görevinden önce de Kaliforniya’nın baş savcısı olarak görev yapmıştı. Harris, kampanyasını erken sonlandırmış, sonrasında Biden tarafından başkan yardımcılığı için seçilmişti. Biden’ın ABD tarihindeki en yaşlı başkan olması nedeniyle, yardımcısının kim olacağı yakından takip edilmekteydi. Babası Stanford Üniversitesi’nde ekonomi profesörü olan Harris’in annesi ise meme kanseri konusunda ün yapmış bir araştırmacı. Hint kültürüne olan bağları kopmadan büyütülen Harris, çocukluğunda da sık sık Hindistan’ı ziyaret etti.