ABD, Trump’ı yargılamak istiyor

Liderlerinin demokrasinin kalesi olduğunu sık sık dile getirdiği ABD’de önceki gün meydana gelen olaylar, ABD Başkanı Donald Trump’ın görevi devretmesine çok az bir süre kalmasına rağmen hızla yargılanması ve görevden azledilmesiyle sonuçlanabilir. Washington, Capitol Hill’de Trump taraftarlarının Kongre binasını basması ve çıkan olaylar sonucunda 4 can kaybı yaşanması, hem ABD’li siyasetçileri, hem de ABD iş dünyasını “Trump’ın derhal yargılanması için” harekete geçirdi.

Demokrat Temsilci Ilhan Omar, “Cumhuriyetimizin korunması için Trump’ın Temsilciler Meclisi’nde yargılanması ve ABD Senatosu tarafından azledilmesi gerekiyor” dediği Twitter paylaşımında Anayasanın ABD başkanlarının yargılanmasını ilgilendiren 25. Maddesi üzerine çalışmaya başladıklarını da ekledi. 25. Maddenin 4. Fıkrasına göre “Kongre, başkanın görevlerini yerine getiremediğini ilan edebilir”.

Yargılanmasını isteyen Cumhuriyetçiler de var

Cumhuriyetçi Parti içinde önemli bir Trump karşıtı ses olan Utah Senatörü Mitt Rommney de şiddete dönüşen olayları “ayaklanma” olarak niteledi ve Cumhuriyetçi meslektaşlarından Seçiciler Kurulu’ndaki itirazlarını geri çekip, kurumlarını Biden’ın zaferi hakkında bilgilendirmeye çağırdı. Vermont’un cumhuriyetçi valisi Phil Scott ad Trump’a istifa çağrısı yaptı veya Temsilciler Meclisi tarafından görevden alınması gerektiğini söyledi. Bu isimler dışında birçok demokrat senatör ve temsilci de Trump’ın derhal yargılanarak görevden alınması gerektiği görüşlerini ABD’li basın kuruluşlarıyla veya sosyal medya hesaplarından paylaştı.

İş dünyasından “görevden alın” çağrısı

Aralarında Exxon Mobil, Pfizer ve Toyota gibi büyük uluslararası şirketlerin bulunduğu 14 bin kuruluşu temsil eden Ulusal Üreticiler Derneği Direktörü Jay Timmons da dün yaptığı açıklamada “demokrasiyi korumak” için yetkililerin Trump’ın görevden alınması seçeneğini değerlendirmeye çağırdı. Timmons, konuya ilişkin açıklamasında “Trump’ın tekrar gücü ele geçirmek için şiddeti tetiklediğini, onu savunan her liderin Anasaya’ya bağlılık yemini ihlal etmiş ve demokrasiyi reddedip anarşiyi savunmuş olacağını” dile getirdi.

MAVİ DALGA ABD’DE VE DÜNYADA NELERİ DEĞİŞTİRECEK?

Başkanlığa ilişkin tartışmalar sürerken, Senato’da çoğunluğun 20 yılı aşkın bir süre sonra demokratlara geçmesiyle ABD siyasi tarihinde de önemli bir dönüm noktası yaşanıyor. Bu değişim, uzmanlara göre hem ABD’de hem dünyada önemli değişikliklere yol açabilir:

■ Dış politikada çok önemli olan öngörülebilirlik ise, birçok uzmana göre Biden yönetimi ve demokrat bir Senato ile tekrar geri dönecek. İran, Çin ve Rusya ile ilişkilerde ise köklü değişimler yaşanabilir.

■ Biden kabinesini engellerle karşılaşmadan kurabilecek ve Senato’da Biden’ın aday gösterdiği hakimler Yüksek Mahkeme’ye atanabilecek.

■ Birçok yatırım bankasına göre demokrat çoğunluklu bir Senato, ABD’nin mali politikalarının daha güvercin olacağı anlamına geliyor. Hem harcamaların hem borçlanmanın artmasına ilişkin beklentiler Georgia’daki demokrat zaferle güçlenirken, dolar dün hafif güçlenmiş olsa da 2 yılın en düşük düzeylerinde seyrediyor.

■ Citi, 2021 beklentilerini paylaştığı Bloomberg görüşünde Senato’nun demokratlara geçmesinin ABD’de vergilerin artacağı ihtimalini güçlendirdiğini belirtiyor.

■ JPMorgan Asset Management, Biden yönetiminin ve güçlü küresel büyümenin ABD dolarını daha da düşüreceği görüşünde.

■ OANDA kıdemli piyasa analisti Jeffrey Halley de “Dolar 2021 boyunca değer kaybedecek, ABD hisselerinde de hafif bir yükseliş olsa da kesinlikle tepeye çıkmayacak, bu ortamda altın da destek de bulacak” diyor.

■ Pictet Wealth & Asset Management ise Biden’ın temiz enerji politikalarının, Avrupa’nın yeni Yeşil Anlaşması ile birlikte temiz enerji varlıklarını ve şirketlerine diğerlerine göre daha iyi performans kaydettireceği görüşünde.

■ 10 yıllık ABD hazine tahvili getirileri marttan bu yana ilk kez yüzde 1’in üzerine çıktıktan sonra bu düzeydeki seyrini dün de korudu. ABD hisselerinin düşeceğine ilişkin beklentiler yatırımcıları daha güvenli olan tahvile yönlendiriyor.

■Wolfe Research, Marketwatch’ta yer alan analizinde Mavi Dalga’nın trilyonlarca dolar teşvik, Fed’in ek çıkları kapatma imkanı ve hisselerde sektörel anlamda daha hızlı bir rotasyon anlamına geldiğini söylüyor.

BEYAZ SARAY’DA İSTİFA DALGASI

Washington’daki olaylar sonrası Beyaz Saray’da Trump’ın ekibinden önemli birçok isim ard arda istifasını verdi. Trump’ın Çin politikalarında önemli bir rolü olan Ulusal Güvenlik Yardımcı Danışmanı Matt Pottinger’in de Capitol Hill’de yaşanan olaylar nedeniyle istifa eden isimlere katıldığı belirtiliyor. Pottinger’den önce istifasını açıklayan isimler, Beyaz Saray Sözcü Yardımcısı Sarah Matthews, Beyaz Saray Sosyal İşler Müdürü Rickie Niceta ve Melania Trump'ın Özel Kalem Müdürü Stephanie Grisham oldu. Pottinger’in de yöneticisi olan Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert O’Brien’ın da istifa etmeyi değerlendirdiği belirtiliyor. 11 Eylül saldırılarında orduya katılmaya karar veren Pottinger, daha önce Reuters ve Wall Street Journal gibi saygın yayın kuruluşlarında gazeteci olarak çalışmış, Trump’ın 2017’de başlayan başkanlığı dönemi boyunca da Beyaz Saray’da danışmanlık yapmıştı. Akıcı şekilde Mandarin konuşabilen Pottinger’in istifası Çin’le ilişkilerin de gerildiği bir dönemde gelmiş oldu.

WASHINGTON’DA NELER OLDU?

Trump destekçileri çarşamba günü Biden’ın başkanlığı onaylanmaktayken, Kongre binasına girdi. Kongre üyeleri masaların altında gizlenmek zorunda kalırken, ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, güvenlik endişesiyle sığınaktan tahliye edildi. Göstericilerin binadan çıkartılması için polis biber gazı ve flaş ışık bombaları da kullandı. Şehirde 18:00 sonrası sokağa çıkma yasağı ilan edilirken, olaylar sırasında 4 kişi öldü, 58 kişi göz altına alındı. Biden’ın çağrısı sonrası Twitter hesabından destekçilerine “Evlere gidin” diyen Trump’ın Twitter ve Facebook hesapları, seçimlerin çalındığı görüşünü yinelemesi nedeniyle askıya alındı. Trump, ABD tarihinde ilk kez Kongre basan bir kalabalığa “Sizler özelsiniz, sizi seviyoruz” diye seslendi. Olaylar nedeniyle durdurulan oturumlar ancak gece saat 03:45 itibariyle bitti ve Biden’ın başkanlığı resmiyet kazandı.