ABD, Avrupa’ya fark atabilir
Ard arda açıklanan teşvik paketleri bazı ekonomistlere göre GSYH’lerde normale dönüşü ABD’ye Euro Bölgesi’nden bir yıl önce getirecek. Ancak bazı uzmanlar Avrupa’nın uzun vadeli potansiyeli düşünerek teşvikleri nereye harcayacağına dikkat etmesini daha doğru buluyor.
Hilal SARI
ABD Başkanı Joe Biden’ın 1,9 trilyon dolarlık yeni teşvik paketinin ardından birçok finansal kuruluş, ABD’de COVID-19 krizinden çıkışın ve pandemi öncesi büyümeye dönüşün Avrupa’dan çok daha hızlı olacağını öngörmeye başladı. Uzmanlar ABD’nin pandemi öncesi büyüklüğüne 2021’in ortasında ulaşacağını, Euro Bölgesi’nde ise bunun ABD’den yaklaşık bir yıl sonra görülebileceğini öngörüyor.
Son paketle teşvikte 3’e katlamış olacak
İtalyan banka UniCredit analistleri, Bloomberg’de yer alan analizde Biden’ın 1,9 trilyon dolarlık paketinin Kongre’den de azaltılmadan geçmesi durumunda Euro Bölgesi’nde açıklanan paketin üç katından fazla destek açıklandığı anlamına geleceğini söylüyor. ABD merkezli JPMorgan Chase & Co, ABD’nin agresif mali teşviklerinin ve vergi muafiyeti gibi önlemlerinin ABD ekonomisinin büyümesine 1,8 puan eklemesini öngörüyor. Bankaya göre Euro Bölgesi’ndeki mali teşvikler ise birliğin GSYH’sini yüzde 0,1 azaltacak. UniCredit’in Başekonomisti Erik Nielsen de, Atlantik’in iki yakasındaki harcama planlarının arasındaki farkın “akıllara durgunluk” verdiğini ve Euro Bölgesi’ndeki yaklaşımın “aşırı derecede yetersiz” olduğunu söylüyor.
AB’nin iyileşme fonları hala dağıtılmadı
Euro Bölgesi üyeleri 750 milyar Euro’su teşvik olan 1,1 trilyon dolarlık 2021-2027 bütçesiyle birlikte tarihte ilk kez ortak tahvil çıkarma kararı da almıştı. Bununla birlikte AB’de 27 farklı ülkenin kendi mali politikalarının olması, geçen yıl 750 milyar Euro’luk iyileşme paketinin müzakerelerinin aylar sürmesine neden olmuştu. Şu anda hala paranın nasıl harcanacağı tartışılıyor ve 2021’in ikinci yarısına kadar da fonların dağıtılması beklenmiyor.
Avrupa uzun vadeli düşünüyor
Avrupa’da teşviklerin bu kadar derinlemesine düşünülmesi, paranın sadece çok iyi yapılandırılmış projelere aktarılması ve özellikle iklimle mücadelenin de teşviklerde önemli rol oynaması, kıtanın önümüzdeki uzun yıllar boyunca büyüme potansiyelini ve verimini artırabilir. ING Almanya ekonomisti Carsten Brzeski “Neyi başarmak istiyoruz” sorusu önemli diyor ve şöyle diyor: “Kısa vadeli momentum mu istiyoruz yoksa ekonominin yapısını sürdürülebilir şekilde geliştirecek şekilde mi kullanmak istiyoruz bu parayı kullanırken. Avrupa’da ihtiyacımız olan ikincisi.” Brüksel merkezli düşünce kuruluşu Bruegel’in Direktör Yardımcısı Maria Demertzis de aynı fikirde. Demertzis, ekonominin zorda olan kısımlarına ve yatırımlara odaklanmakta haklı olduğunu, tüketimi artırmaya yönelik ise yeterince destek verilmediğini söylüyor. Bloomberg Economics Avrupa ekonomisti Jamie Rush da kısıtlamalar kalkar kalkmaz yeni bir teşvik paketi olmasa bile Euro ekonomilerinde tasarrufların hızla harcanarak ekonomilere hız katacağını öngörüyor ve “Küresel tahvil getirilerinin yükseldiği bir ortamda en iyisinin hedefli teşvikler olduğunu düşünüyorum” diyor.
