AB aşı pasaportuyla turizmi canlandıracak

Deniz KILINÇ

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in açıkladığı ve Avrupa Birliği (AB) vatandaşlarının kısıtlamalara uymaya gerek kalmadan üye ülkelere seyahat edebilmesine izin veren aşı pasaportu uygulamasının, Avrupa ekonomisinin yüzde 10’unu oluşturan turizm sektörüne can suyu olacağı öngörülüyor. Yeşil Dijital Sertifika ücretsiz, iki dilde (ülkenin resmi dili ve İngilizce), karşılıklı tanınır ve hem fiziksel hem dijital (QR kodu) formatında olacak. Sertifikaya AB vatandaşları ve uyruklarından bağımsız olarak aile üyeleri ile AB’de yaşayan kişiler başvurabilecek.

 “Çin ve Rus aşısı kararları ülkelerin”

İçeriğinde sertifika sahibinin yaptırdığı aşı, aşılamanın yapıldığı yer ve yapılan doz sayısı, negatif COVID-19 test sonucu ve hastalığı atlatan kişilerin sağlık raporlarının yer alacağı sertifikada, yalnızca Avrupa İlaç Ajansı (EMA) onaylı aşılar kabul edilecek. Bu aşılar arasında Pfizer/BioNTech, Johnson&Johnson, Moderna ve AstraZeneca yer alırken, henüz Avrupalı otoriteler tarafından onaylanmamış aşıların kabul edilmesi kararı ülkelere bırakılacak. Örneğin Macaristan, EMA tarafından onaylanmamış Rus SputnikV ve Çinli Shinopharm aşılarını vatandaşlarına sunuyor.

“Avrupa daha fazla doz almazsa İngiltere’ye ihracatı durdururuz”

AB’nin aşı tedarikine adil erişim konusunda var olan bütün “araçları” kullanacağını belirten von der Leyen, AB’ye daha fazla doz gelmemesi durumunda İngiltere gibi aşı üretiminin yapıldığı ülkelere aşı ihracatının durdurulabileceğini

söyledi. Daha önce de AstraZeneca’yı aşı üretimi konusunda eleştiren von der Leyen, son altı haftada AB’de üretilen aşılardan aralarında aşı üretimi de olan 33 ülkeye 41 milyon doz gönderildiğini fakat bunun karşılıklı olması gerektiğini savundu ve “Diğer bir deyişle, güvenilir aşı teslimatları, karşılıklı ve orantılı bir ihracat görmek istiyoruz ve bunun için ihtiyacımız olan aracı kullanmaya hazırız” dedi.

“Tüm seçenekler masada”

Von der Leyen’e göre fikri mülkiyet haklarından aşının diğer ülkelerde de üretilmesi için vazgeçilmesi de dahil tüm seçenekler masada. Von der Leyen insan hayatının, sivil özgürlüklerin ve ekonomilerin refahının aşı sürecine bağlı olduğunu, bu nedenle gelecek hafta AB liderleriyle gerçekleşecek toplantıda süreçle ilgili tüm seçeneklerin masada olduğunu söyledi.

DSÖ ve ECDC uygulamaya karşı DSÖ ve Avrupa Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi, (ECDC) aşı pasaportu uygulamasına karşı olduklarını sıklıkla dile getirdi. Aşı dağıtımının adaletli olmaması nedeniyle, bu uygulamanın eşitsizliği daha da derinleştireceği görüşündeler. Aralarında Almanya’nın bulunduğu bazı AB ülkeleri de hala yeterli aşıya erişememiş ülkeler varken söz konusu sertifikanın adaletli olup olmadığını sorguluyor. Bir AB yetkilisinin Reuters’a verdiği demece göre, Avusturya, Bulgaristan ve Slovenya gibi bazı ülkeler aşının “üye ülkeler arasındaki dağıtımındaki eksikler konusunda” endişeli.

Maersk: Gemiler aşı sevkiyatında uçaklara rakip olacak

Aşı pasaportu tartışmalarına paralel, aşının taşınmasında kilit bir faktör olan soğuk zincir altyapısı nedeniyle aşı sevkiyatı da hala devam eden bir sorun. Aşı sevkiyatında uçaklara alternatif arayışı sürerken, dünyanın önde gelen deniz taşımacılığı şirketi AP MollerMaersk gemilerin uçaklara rakip olacağı görüşünde. Aşılar, üretim yerlerine yakın olmaları sebebiyle şu ana kadar ağırlıklı olarak kara ve hava taşımacılığıyla taşındı fakat Maersk, artan aşı tedarikinin hava taşımacılığı kapasitesini aşacağını öngörüyor. Maersk tıbbi ürünler yetkilisi Hristo Petkov, “2021’in ortasından itibaren aşı fazlasıyla karşı karşıya kalacağız ve mevcut lojistik sisteminin soğuk zincir altyapısı ve hava taşıamcılığı kapasitesi yetersiz olacak. Bu durumda yük konteynerleri büyük bir rol oynayacak” dedi. Öte yandan aşılama faaliyetinin dört ila beş yıla kadar yayılabileceğini belirten Petkov, gelecek dönemde tedarik zincirlerinde oluşabilecek sorunların da aşı dağıtımını olumsuz etkileyebileceğini vurguladı ve ekledi: “Lojistik kısıtlayıcı bir faktör olabilir.”

EMA bugün AstraZeneca açıklaması yapacak

ilaç otoritesinden onay almış olan AstraZeneca aşısı, kanda pıhtılaşmaya yol açtığı iddialarıyla çoğu ülkede hala bir endişe kaynağı. Aralarında Hollanda, İtalya, Fransa, Almanya ve Litvanya çeşitli AB ülkeleri, EMA Başkanı Emer Cooke’un aşının askıya alınmasına gerek duyulmadığı ve faydalarının olası yan etkilerine ağır bastığı açıklamalarına rağmen AstraZeneca’yı askıya almıştı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İtalya Başbakanı Mario Draghi, bugün EMA AstraZeneca’ya tam onay verirse kararlarından dönebilecekleri sinyalini verdi.