Sanat eserleri artık çevrimiçi

Selenay YAĞCI

Pandemi kuşkusuz hepimizde yeni alışkanlıklar doğurdu. Online hayata alışmak ise bunların başında geliyor. Çoğumuz alışverişimizi hâlâ online marketlerden yapıyoruz. Sanat eserleri de online’a geçiş yaptı. Amazon, Trendyol, Hepsiburada gibi e-ticaret siteleri kategorilerine sanat alanını da ekledi. Birçok sanat eseri online satın alınabiliyor. Online galeri platformları, genç sanatçılara destek de oluyor. Sanat piyasasında coğrafi sınırları ortadan kaldıran çevrimiçi satışlar, dünyanın her yerinden koleksiyonerleri ortak paydada buluşturup rekabete soktu. Art Basel’in The Art Market 2021 raporuna göre 2020 yılı içinde sanat dünyasındaki genel satışlardaki daralmaya rağmen, toplam çevrim içi satışlar bir önceki yılın iki katına çıkarak 12,4 milyar dolarlık rekor seviyeye ulaştı. Aynı zamanda e-ticaretin sanat pazarındaki payı ilk kez genel perakende satışını aştı. Türkiye’de de Amazon’un ardından Trendyol, Hepsiburada gibi e-ticaret siteleri, sanat eserleri satmaya başladı.

Bu konuda öncü olan Trendyol, hem yeni sanatçıların hem sanat kariyerlerinde belli bir olgunluğa gelmiş sanatçıların eserlerini Türkiye’nin dört bir yanındaki sanatseverlerle buluşturuyor. Her yıl Güzel Sanatlar Fakülteleri'nden mezun olan binlerce öğrenci ve sanat dünyasına yeni adım atan çok sayıda değerli isim bulunuyor. Sanatçılar, farklı sebeplerden ötürü eserlerini sergilemede güçlük yaşayabiliyor. Trendyol Sanat, bu "alan bulma" sorununa genç sanatçılar başta olmak üzere tüm sanatçılar ile Türkiye’nin farklı illerindeki sanatseverler arasında dijital köprü kurarak çözüm sunuyor. Trendyol Sanat, böylece, zaman ve mekan sınırlarını kaldırarak sanatı her an ve herkes için "ulaşılabilir" kılıyor.

Artoloji iş birliğinde hayata geçen Trendyol Sanat, 150’den fazla sanatçının bine yakın eserine platformda yer veriyor. Artoloji'nin kurucuları, aynı zamanda Türkiye’de farklı branşlardan yeni mezun öğrencilerin sanat çalışmalarını aynı çatı altında bir araya getiren, ülkemizin ilk kolektif Güzel Sanatlar Fakülteleri yeni mezunlar sergisi olan BASE’in ve çevrimiçi sanat platformu Kolekta’nın da kurucuları. Trendyol Sanat, sanatçıların, resim, baskı, gravür, fotoğraf, heykel, cam, seramik, illüstrasyon ve grafik alanlarında eserlerine ev sahipliği yapıyor. Trendyol Sanat, genç sanatçıların eserlerini sanatseverlerle buluştururken birbirinden özel sanatçılarla yaptığı iş birlikleri ile de farkındalık yaratmayı hedefliyor. İş birliği yaptığı Türkiye’nin önden gelen sanatçılarından farklı bir sanatçının eserini limitli veya açık edisyon olmak üzere kısa süreliğine satışa sunuyor. Alanında uzman iş ortaklarıyla yaptığı iş birlikleri ile Trendyol Sanat ve sanatçılar buluşuyor.

GLOBART iş birliğiyle Popüler kültüre ait ifade ve imgeleri kendi tarzıyla yorumlayan sanatçı Ardan Özmenoğlu’nun sadece 50 adet ürettiği "Mimoza" isimli eser, Trendyol Sanat üzerinden 2 bin 400 TL’den satışa çıkarılması ile 3 saat içinde tükendi. Ardan Özmenoğlu’nun, 10,5 x 9 x 9 cm boyutlarındaki eseri sanatçı imzalı olarak sanatseverlere teslim edildi.

Trendyol Sanat, Çağdaş Graffiti Sanatçısı Leo Lunatic, Türk Çağdaş Sanatçı Ardan Özmenoğlu’nun ardından şimdi de İyilik için Sanat Derneği iş birliğiyle Çağdaş Türk Resim Sanatçısı İsmail Acar’ın serigrafi tekniğiyle ürettiği “Kaftan” adlı eserini 300 adet limitli olarak sanatseverlerle buluşturuyor.

Gerçekçi resimleri, kâğıt oyma ve heykel çalışmaları ile Türk realizm akımının öncülerinden biri olan ressam İsmail Acar tarafından üretilen 100x70 cm boyutlarındaki "Kaftan" isimli eser, sanatseverlere sanatçı imzalı ve sertifikalı olarak teslim ediliyor.

150 TL ve 12 bin TL arasında değişiyor

Sanatseverler en çok ilgiyi resim, heykel ve dijital baskı eserlerine gösteriyor. Eserlerin fiyat aralığı 150 TL ve 12 bin TL arasında değişiyor. Trendyol Sanat’tan eser alan sanatseverlerin yaş aralığı 20-60 arasında değişiyor ancak en çok satın alma 30-45 yaş aralığından geliyor. Eserler üç büyük il dışında en çok Hatay, Kocaeli, Sakarya, Muğla, Denizli, Gaziantep, Balıkesir, Antalya ve Bursa’dan satın alınıyor.

“Yerinde Gör” özelliğiyle inceleme imkanı

Hepsiburada’nın sanatseverleri çağdaş sanatla buluşturduğu platformu Sanat Burada, genç sanatçıların yeni eserlerinden oluşan ilk özel seçkisiyle açıldı. Hepsiburada’yı her gün ziyaret eden milyonlarca müşteri Türkiye’nin çağdaş sanatçılarını ve eserlerini Sanat Burada üzerinden takip edip, dilediği eseri satın alabilecek. Ayrıca 3D gösterim ve artırılmış gerçeklik platformu olan artlabs’ın “Yerinde Gör” özelliğiyle platformda yer alan 100’e yakın ürünü kendi tercih ettikleri ortamlarda sanal olarak görebilecek. Sanatı ve sanatçıları teknolojisiyle desteklemek, sanatçıların eserlerini daha geniş kitlelerle paylaşabilmesi hedefiyle Sanat Burada'yı hayata geçiren Hepsiburada da sanata erişilebilirliği herkes için artırmayı amaçlıyor.

Hepsiburada, yeni açılış seçkisi kapsamında 27 genç sanatçıya ait 157 eseri satışa açtı. Her geçen gün büyüyen platformda sanat eseri satın alacak müşterilerle, eserlerini satışa sunacak sanatçı ve galeriler dijital ortamda buluşuyor. Sanat Burada'da eserleri yer alan sanatçılar arasında, çalışmalarında küçük yaşlarda etkilendiği çizgi film karakterlerinden, erken yaşlarda tanıştığı grafiti kültürüne; popart’tan sürrealizme kadar uzanan bir yelpazeden beslenen Cins; eserlerinde yoğunlukla yalnızlık, bilinçaltı ve hayal gücünün dışa vurumu, hayatın anlamsızlığı ve popüler kültür temalarına ağırlık veren Ahmet Ağıllı; Osmanlı sanatının modern izlerini çalışmalarına yansıtan Refika Betül gibi 20’den fazla sanatçının eserlerine yer veriliyor.

Online sanat alışverişinin de bir takım avantajları var

Popüler e-ticaret sitelerinden biri olan Shopi go ART, bir yıldır var olan bir online satış platformu. Shopi go ART yetkilisi, "Hep akıllarında olan bu platformu hayata geçirme kararını biz de pandemiyle beraber verdik. Son iki senedir online sanat eseri satışlarında artış gözlemlemek mümkün. Bu artışta yeni platformların kurulması ve genel olarak online alışverişe olan talebin artmasının da etkili olduğunu düşünüyoruz. Online alışverişe olan yönelimin yanı sıra sanatta da dijital tekniklere yönelimi gözlemlemek mümkün. Dijital olarak tasarlanmış 3 boyutlu ortam görselleri, videoları, VR ve AR sanat eserleri hayatlarımıza her geçen gün daha da girmekte. Pandeminin de etkisiyle online sergi deneyimini de daha yakından tecrübe etme fırsatımız oldu. Kısacası dijitalleşme trendinin sanattaki etkisi hem sanat eseri üretiminde hem de eserin seyircisine ulaşmasındaki her aşamada etkili oldu diyebiliriz. Sanat eseri alırken görmeden almanın büyük bir dezavantaj olduğunun farkındayız. Ancak online alışverişe yönelimin artmasıyla birlikte artık insanlar pek çok ürünü online satın almakta eskiye göre çok daha cesur. Biz bu dezavantajı minimize etmek adına farklı metodlar deniyoruz. 'Duvarda Gör' seçeneğini ekleyerek sanat eserinin ebatlarının anlaşılabileceği ev görselleri eklemeye özen gösteriyoruz. Ayrıca, bilgisayar aracılığıyla üretilmiş sanat eserlerinin görselliği dijital ortamlarda üretilen eserlerle birebir aynı olduğu için, görmeden eser satın almak bir tabu olmaktan çıkabiliyor. Online sanat alışverişinin de birtakım avantajları var. Online satış platformlarında ise kişinin sanat eseriyle arasındaki bu mesafeler yok oluyor” açıklamasında bulundu.

Online müzayedeler yükselişte

2021 Kasım ayında yayınlanan Hiscox Çevrimiçi Sanat Ticaret Raporu’na göreyse; çevrimiçi sanat satışları 2021’in ilk altı ayında 2020’nin ilk yarısına göre yüzde 72 artarak 6,8 milyar dolara ulaştı ve rekor kırdı. Satışların 2021 sonunda 13,5 milyar doları aştığı tahmin ediliyor. Ortalama çevrimiçi açık artırma fiyatları 2019’dan 2021’in ilk yarısına kadar 8 bin 600 dolardan 26 bin 200 dolara yükseldi.

SANATÇILAR NE DİYOR?

“Dijital platformlar sanatçı ve sanatsever için fırsat alanı oluşturdu”

Eserlerini online’da sanatseverlerle buluşturan Hülya Gökçe, “Pandemi süreci herkesi online platformlara kaydırdı. Nitekim bizler de pandemiden önce yurt içi ve yurt dışı sergilerde eserlerimizle var olabiliyorken, 'online hayata' döndük. Bu sebeple, benim eserlerimi sanatseverlerle buluşturma şeklim de online kanala döndü. Sosyal medya platformları, online satış kanalları, online portfolyo platformları eserlerimi tanıtma noktasında daha büyük bir yer edindi. Online hayat, insanlara sanatın daha ulaşılabilir olduğunu gösterdi. Online alışverişin yoğunlaştığı süreçte sanat eserlerinin de satın alınabilir olduğunu, bu kanallar göstermiş oldu” dedi.

Online oluşumların etkisiyle, sanatçı ve sanatseverlerin bir araya gelmesinin artık çok kolaylaştığını vurgulayan Sümeyra Yüce, “Pandemiyle birlikte sanat etkinliklerinin dijital platformlara taşınması, sanatçı için de sanatsever için de büyük fırsat alanı oluşturdu. Sanatçı kendini tanıtabilme, sanatını görünür, bilinir kılma şansını yakaladı. Sanatseverler bu büyük alanda yeni sanatçıları ve eserlerini keşfetme imkanını genişletti” şeklinde konuştu.

"Dijital platformlar farklı, yeni, genç sanatçıların da tanınmasını sağlıyor”

Dijital platformların, özellikle kültürel faaliyetleri geniş olmayan şehirlerde yaşayan sanatseverlerin çeşitli sanat dallarına ulaşabilmesini kolaylaştırdığının altını çizen İpek Şeker, “Pandemiyle dijitalleşme hızlandı.

Bunun sanata yansıması da kaçınılmazdı. Sanatçı açısından baktığımda çok verimli buluyorum, bir sanatçının farklı tarzlarda işler ortaya sunabilmesini, farklı tatları deneyimleyebilmesini sağladığını ve üretim süreci açısından da bu aşamayı hızlandırıp kolaylaştırdığını düşünüyorum. Dijital platformların, özellikle kültürel faaliyetleri İstanbul kadar geniş kapsamda olmayan şehirlerde yaşayan sanatseverler için çeşitli sanat dallarına ulaşabilmesini kolaylaştırdığını ve farklı, yeni, genç sanatçıların da tanınmasını sağladığını düşünüyorum. Online platform, işlerimi sanatseverlerle buluşturmak konusunda çok büyük bir aşama kaydettirdi. Trendyol’un geniş kapsamlı bir kullanıcıya sahip olması sayesinde her ilden sanatseverle eserlerimi buluşturmamı mümkün kılıyor” diye konuştu.