400 milyar TL’ye koşuyor

Yaşamımızın vazgeçilmezleri arasında yer alan internet ile tanışmamızın üzerinden 30 yıla yakın süre geçti. TÜBİTAK ve ODTÜ’nün çalışmalarıyla başlayan internet, ilk olarak 1993’te Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde kullanıldı. Bugün ise TÜİK verilerine göre hanelerin evden internete erişim imkanına sahip olma oranı yüzde 90.7’lere ulaşmış durumda. Türkiye’de 1674 yaş grubundaki bireylerde internet kullanımı oranı ise yüzde 79 seviyelerinde. Ülkemiz, bu rakamla internet kullanımının en yüksek olduğu ülke değil ama yüzde 59 olan dünyada internet kullanımı ortalamasının üzerinde olan ülkeler arasında yer alıyor.

Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de internet kullanımının artmasıyla e-ticaretin gelişim süreci paralel ilerledi. Dünyada e-ticaret sitesi öncüsü olarak 1994 yılında kurulan Amazon kabul edilir. Türkiye’de ise e-ticaret denildiğinde akla ilk 1998'de kurulan ve hala faaliyette olan Hepsiburada geliyor.

Tabii aradan geçen 23 yılda online işler gelişiyor, site sayısı da katlanarak artıyor. Çevrimdışı faaliyeti olan şirketler bu faaliyetlerini çevrimiçine de taşıyor. Ancak bu alanda en büyük gelişme COVID-19 pandemisi sonrasında yaşandı. Pandemi döneminde pek çok alışkanlığımızla birlikte alışveriş alışkanlıklarımız da değişti. Artık pek çoğumuz alışverişlerimiz için online kanalları kullanır olduk. Eve teslimat en büyük motivasyonu oluşturdu. Türkiye'nin dijitalleşmeye olan yatkınlığı, garantili ve kaliteli ticaretin hızlı yaygınlaşması e-ticaretin büyümesine büyük oranda ivme kattı.

Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre 2020 yılının 6 ayında 2019’un ilk altı aylık rakamlarına göre yüzde 64 büyüme gerçekleşti. Geçen yılın ilk altı ayında e-ticaret 2019 yılı toplamının üzerine çıktı ve ve 91.7 milyar TL’ye ulaştı. İşlem adetlerinde ise yüzde 52’lik bir büyüme oldu aynı dönemde. 2019 yılının ilk altı ayında 558 milyon adetlik işlem adedi, 2020’nin ilk altı ayında 851 milyonlar seviyesine ulaştı.

2021 beklentileri yüksek

E-ticaretin 2021’e ilişkin beklentileri bir hayli yüksek. Pandemi döneminde toplam 5 milyon kartın ilk defa internetten ödeme ile tanıştığını söyleyen TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı Erman Karaca, 15 bin ziyaretçi trafiğini aşan site sayısının geçmiş yıllarda 700 civarına düştüğünü hatırlatarak, pandemiyle birlikte bu rakamın hızlı arttığını da belirtiyor.

Karaca şöyle devam ediyor: “Yabancı oyuncuların pazara girmesi ve yerli oyuncuların yatırımları ile artan bu trendin gelecek yıllarda da devam etmesini öngörüyoruz. Mobil telefonların internette kullanımının artması ile beraber e-ticarette de yıllar içerisinde payları görünür şekilde arttı. Birçok kategoride son üç yıldır mobil internet trafiği masaüstü trafiği geçmiş durumdaydı. Mobil web’e ek olarak mobil uygulamalar da tüketicilerin mobile geçişini hızlandırdı. Trafikte yüzde 80’e yakın payı olan mobilin e-ticaret ciroları içerisinde payı yüzde 60’a kadar çıktı. Kullanıcıların mobil deneyimlerinin artması ve firmaların yatırıma de

vam etmesiyle çevrim oranlarının artarak yüzde 60’lık ciro payının her sene yüzde 5 ila 10 bandında yükseleceğini düşünüyorum.”

Teslimata yeni iş modelleri

2020'de e-ticaretin 250 milyar TL büyüklüğe ulaştığı tahminini paylaşan Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Emre Ekmekçi, sektörde geçen yıla göre yüzde 85’lik bir büyüme olduğunu söylüyor. Salgınla birlikte e-ticaret yapan KOBİ sayısının 69 binden 100 bine yükseldiğini söyleyen Ekmekçi, Türkiye’de toplamda 68 bin 457 işletmenin e-ticaret alanında faaliyet yürüttüğünün altını çiziyor. Ekmekçi, 2021’e ilişkin beklentilerini şöyle ifade etti: “E-ticaretteki büyümenin yeni yatırımlarla 2021’de 400 milyar lirayı geçmesini öngörüyoruz. Bu yılın aynı zamanda vergi indirimleri, devlet destekleri ve global platformların yatırımları ile e-ihracatın büyük bir ivme kazanacağını düşünüyoruz. 2021 teslimat konusunda yenilikçi iş modellerinin yılı olacak. On binlerce e-ticaret teslimat noktasının hayata geçmesi hedefleniyor. Bu kapsamda AVM’ler, esnaf ve benzin istasyonları teslimat noktası olabilecek. Bu yeni düzenlemelerle lojistik alanındaki istihdamın da iki kat artmasını bekliyoruz.”

Yeni trendler

Sosyal Ticaret: Sosyal medya platformları bir ürünü bulma ya da satın almadan önce göz geçirilen sitelerdi. Ancak artık bu platformların shop özelliğini açması sayesinde Facebook, Pinterest, Instagram gibi sosyal platformlarda alışveriş de yapılır oldu. Öyle ki bazı markalar Instagram'ı kataloğa, Whatsapp’ı ise sipariş aldığı ve müşteri ilişkilerini yönettiği bir kanala çevirdi. Anlık satın alma imkanı da sunan bu platformların kullanımının önümüzdeki dönemde daha da artması bekleniyor.

Mikro Influencer'lar: Sosyal ticaretin bir başka ayağı ise Influencer'lar. Günümüzde Influencer'lar markaların önemi artan iletişim araçlarından biri haline geldi. Ancak takipçi sayısı çok olan Influencer'ların körleme reklam yaptığına dair kanı tüketicileri orijinal bilgi arayışına itiyor. Bu noktada markalar daha az takipçisi olup daha fazla etkileşim alan mikro Influencer'lara yöneliyor.

Sesli Ticaret: Apple’ın Siri’si, Microsoft’un Cortana’sı, Amazon’un Alexa’sı sayesinde ses hayatımızda giderek daha önemli hale geldi. Bu cihazlar sesle komut vererek şifre girmeden hesaplara ulaşabilme, ürün sorgulama yapma, alışveriş listesi hazırlama ve hızlı sipariş vermemize imkan sağlıyor. Alışveriş yaparken kolaylık arayışı, sesle alışverişin daha da gelişmesine neden olacak gibi. Bu araştırmalara da yansımış durumda. Araştırmalara göre 2022 itibariyle sesli ticaret pazarı dünyada 40 milyar dolara ulaşacak.

Görsel Ticaret: Google’a göre her ay 1 milyar görsel arama yapılıyor ve perakende şirketlerinin sadece yüzde 8’i e-ticaret sitelerine görsel aramayı entegre etmiş durumda. Dolayısıyla bu alandaki yatırımların önümüzdeki dönemde artacağı dile getiriliyor. Çünkü yeni kuşak görsel arama teknolojilerini kullanmaya daha meyilli.