“Savaş nedeniyle Türkiye tahılda transit ticaret noktası olacak”

Mehmet Hanifi GÜLEL / MARDİN

Rusya-Ukrayna savaşının Türkiye’nin önemli bir ticaret noktası olmasında öne çıkaracağını kaydeden Taban Gıda CEO’su Hasan Hacıhaliloğlu, Türkiye’nin yürüttüğü denge siyasetinden dolayı özellikle Rus tahılının uluslararası pazarlara ulaşılmasında transit ticaret ağında kritik öneme sahip olacağını söyledi. Rusya sadece tahılda değil birçok emtiada dünyada ilk üçte yer aldığını ve bu durumun Rusya’nın elini güçlendirdiğine dikkat çeken Hacıhaliloğlu, “Ruslar son dönemde Türkiye’de çok ciddi anlamda şirketler açıyor ve yeni dönemde transit ticaret noktası olacak gibi duruyor. Bugün itibariyle Avrupa fiyatlarına göre Rus buğdayı yaklaşık 40 dolar aşağılarda. Diğer kalemleri de alt alta yazdığımızda Türkiye’nin bu ticaretten kazançlı çıkacağını düşünüyorum. Rus buğdayının batılı ülkeler finanse edemedikleri için birçok global oyuncu çekilecek ve bu işi yapamayacak duruma gelecekler. Firmalar yaptırım listesine girmemek için Türkiye üzerinden transit ticareti yapacaklar. Ancak bölgede farklı sorunlar var. Örneğin bölgede taşıma yapan gemilerin sigortaları riskli görüldüğü için yapılamıyor” dedi.

Kurlarda yaşanan hızlı artış ve Rusya-Ukrayna savaşın son döneme damga vurduğunu ifade eden Hacıhaliloğlu, “İklim değişikliği ile savaşan hububat sektörünün gündemini ve rotasını yeni krizler tamamen değiştirdi. Dünya buğday deposu iki ülkenin savaşı tüm ülkelerin ekonomik ve politik stratejilerini yeniden şekillendirmelerine sebep oldu” ifadelerini kullandı.

Mardin’de yapılan buğday hasadını ziyaret eden Hasan Hacıhaliloğlu, dünyada ve Türkiye’de tahıl sektöründe yaşanılan son gelişmeler hakkında bilgi verdi. Türkiye’de hasat beklentisinin geçen yılın rakamları üstünde olduğunu belirten Hacıhaliloğlu, bu yıl ciddi yağış alındığını ve iklimsel şartların daha verimli bir hasat geçirileceğini belirterek, “Bu yıl geçen yıllara göre daha yüksek miktarda buğday rekoltesi bekliyoruz. TÜİK ile bizim tahminlerimiz arasında yüzde 10 ile 15 fark oluyor. TÜİK bu dönem için 19,5 milyon ton buğday rekoltesi bekliyor. Ancak biz yaklaşık 17 milyon ton olacağını tahmin ediyoruz. USDA raporlarındaki beklenti de bu yönde. TÜİK’in mısır için rekolte beklentisi daha doğru geliyor. Mısırda rekoltede dünya ortalamasının üzerindeyiz” diye konuştu.

2 milyon ton tahılın ticaretini yapıyor

Tüm sektörler için zor geçen 2021 yılında 2 milyon tonun üzerinde bir hacme ulaştıklarını ve yurtiçinde yüzde 20 paya sahip olduklarını aktaran Hacıhaliloğlu, yılı 4,5 milyar TL’nin üzerinde bir ciroyla kapattıklarını duyurdu. Rusya ve Ukrayna ile güçlü ticari ilişkilerinin bulunduğunu, 5 kıtada yaklaşık 20 ülkeye transit ticaret gerçekleştiren ve Türkiye’de buğday tedarik pazarında önde geldiklerini belirten Hacıhaliloğlu, “Şirket olarak yaptığımız yatırımlarla 2021 yılını bir önceki yıla göre yüzde 50’nin üzerinde bir büyümeyle kapattı. Çatı şirketi Vivalon bünyesinde toplam 25 milyon dolar yatırımla 3 kuru yük gemisi alarak kendi filosunu kurduk. Bu yıl transit ticaret anlamında çok ciddi büyüyeceğimizi öngörüyoruz. Yıl sonu için aslında tonaj bazlı yüzde 20, ciro bazlı yüzde 30 gibi bir büyüme hedefliyorduk. Ancak fiyatların ve kurun bu kadar yukarıda olması sonucunda, yüzde 100’ün üzerinde bir büyümeyle yılı kapatabiliriz. Küresel iklim değişikliği, pandemi ve navlun krizi gibi global krizlerin oluşturduğu çeşitli riskleri ve fırsatları analiz ederek yeni yatırım hamleleri gerçekleştiriyoruz. Samsun’da silo yatırımı ve Rusya’da un fabrikası kurma planımızla başarımızı globale taşımayı hedefliyoruz” ifadelerini kullandı.

Global buğday ticaretinde yüzde 1’den fazla paya sahip

Dünyada 200 milyon ton buğday ticaretinin yüzde 1’den fazlasını yaptıklarına dikkat çeken Hacıhaliloğlu, “Bu yıl bizim açımızdan çok daha iyi bir yıl olacak gibi görünüyor. Transit ticaret hacmimiz her yıl katlanarak artıyor. 350 bin tonlarda olan transit ticaret hacmimizi bu yıl 1 milyon tonun üzerinde bekliyoruz. 2021 yılında 150 milyon dolar olan transit ticaret ciromuzun, bu yıl sonunda 500 milyon doların üzerine çıkmasını hedefliyoruz. Bunun yanında özellikle iç piyasada yem hammaddeleri pazarında yer edinmeyi planlıyoruz. Afrika’da planladığımız depolama alanları için fizibilite çalışmalarımız tamamlanmak üzere. Yine bu yıl AB pazarında büyümek ve Asya pazarında daha güçlü yer edinmek hedefiyle global oyuncu olacağız” dedi.

“Ukrayna’da hasat olmasa dünyada problem yaratır”

Ukrayna’da bu yıl hasat gerçekleşmese dünyayı çok daha kötü bir senaryo beklediğine değinen Hacıhaliloğlu, Ukrayna’da yıllık yaklaşık 70 milyon ton civarında hububat ve yağlı tohum üretimi yapıldığını, 20 milyon ton buğday ve 10 milyon ton mısır ihraç ettiğini söyledi. Buğday ekim alanlarında şimdiden yüzde 30’luk bir kayıptan söz edildiğini ve mısır tarafında ise ekim oranının yüzde 50’de kaldığını bildiren Hacıhaliloğlu, Ukrayna’da limanların çalışmaması da en büyük sorunlardan biri olduğunu belirtti. Rusya tarafında ise son dönemin en büyük rekoltesi olacağı tahmin edildiğini dile getiren Hacıhaliloğlu, “Rusya’nın satma gibi bir problemi yok. Bu yıl Rusya’nın 40 milyon ton gibi bir buğday ihraç etmesi bekleniyor. Sadece Türkiye, İran ve Mısır’a 25 milyon tonluk ihracat rakamına ulaştı. Rusya’nın bu konuda eli güçlü ve bunu koz olarak kullanıyor” şeklinde konuştu.