2024 ihracat desteklerinin yılı olacak

Hepimizin bildiği üzere ihracat en büyük döviz kazandırıcı işlem olması nedeniyle ülkemiz açısından oldukça önemli.

Hem ülkemizin dövize olan ihtiyacı hem de ihracat dayalı bir kalkınma modeli benimsediğimiz dikkate alındığında ülkemiz ihracat rakamlarının arttırılmasının ekonomik refaha olan etkisi de oldukça fazla.

Zaten 12. Kalkınma Planında 2028 yılı için hedeflenen 375 milyar dolarlık ihracat hedefi bunu açıkça ortaya koyuyor. Son yıllarda ihracatın arttırılması için ortaya koyulan sistematik uygulamaların başında ihracat destekleri geliyor.

Ülkemiz ihracatının arttırılması için bu desteklerin içeriği ve önemini ASSET Global Logistic Integration Risk ve Yasal Uyum Koordinatörü Gümrük Müşaviri Barış Çakır ile değerlendirdik.

■ İhracat destekleri kavramından ne anlamamız gerekir?

Küresel piyasalar da rekabet gücünün arttırılması, pazar daralmalarından olumsuz etkilenilmemesi ülke ekonomisine doğrudan döviz kazandırıcı unsurların başında ihracat gelmektedir. Ülke coğrafyamıza has girdiler ile üretilen ihraç ürünleri her geçen zaman diliminde Dünya ticaretindeki hacmini arttırmakta ve söz sahibi olmaya devam etmektedir. Firmalarımızın ihracat kabiliyetlerinin arttırılması için ihtiyaç duydukları yeni pazar yerleri ve müşterilere ulaşmalarını sağlamak adına üretim, pazarlama, tanıtım, fuar, pazara giriş, Ar-Ge ve markalaşma üzerine birçok alanda Devlet desteği alabilmektedir.

■ Özellikle ihracata yönelik devlet yardımlarının tarihçesi hakkında bilgi verir misiniz?

İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kararı ihracatın Avrupa Birliği (AB) ve Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Anlaşması (GATT) yükümlülüklerine uygun olarak yürütülmesi ve desteklenmesi amacıyla 1994 yılında hazırlanmış olup bugüne kadar geliştirilerek çeşitlendirilmiştir. Özellikle üretim yoğunluğumuza göre ülke rakiplerimiz analiz edilerek bölgesel olarak ayrılan destekler ihracatın yapılması koşuluna bağlı olarak gerçekleştirilmektedir.

■ İhracat destekleri ihracatçılara yapılan bir yardım veya teşvik niteliğinde midir?

Devlet yardımları Türkiye’de kamu kurum ve kuruluşları tarafından ekonomik faaliyet gösteren firma, sektör veya işbirliği kuruluşlarına verilen doğrudan veya dolaylı katkılardır. İhracat destekleri, büyümeyi hızlandırma, rekabet üstünlüğü yaratma ve ihracatı arttırma, yatırımları teşvik etme, işsizliği azaltma, ekonomiyi canlandırma, tanıtımları güçlendirme, çevrenin korunmasına katkı sağlama gibi nedenlerle devletlerin vazgeçemeyecekleri müdahale araçlarından biri haline gelmiştir. Burada Devlet Otoriteleri özel sektör üzerinde farkındalık oluşturmaya çalışarak ihracata yönelik üretimin sürekli canlı kalmasını amaçlamaktadır. İç piyasanın güçlü olması refahın ve üretkenliğin artması anlamına geldiğinden üretilen ürün ve hizmetlerin ihracına verilen destekler ticaret çarkının sürekli dönmesini sağlamaktadır. Bir başka deyişle “güçlü devlet üreten devlettir” mottosuyla her iki tarafın da kazançlı olması hedeflenmiştir.

■ İhracatçılara saydığımız bu destek unsurlarından ne ölçüde faydalanmaktadır?

Türkiye’de yerleşik ihracat yapan özel sektör temsilcilerinin Devlet desteklerinden yeterli oranda faydalandıklarını düşünmek pek mümkün değil. İhracat destekleri, teşvik ve muafiyetlerinden yeterince yararlanılamamasının temel nedeni, bu uygulamaların karmaşık yapısından kaynaklanmakla birlikte son dönemde atılan adımlar ile bürokratik yaptırımlar kolaylaştırılmış olup destek havuzu bir hayli genişletilmiştir. Türkiye’de ihracata yönelik desteklerin temel sorumluluğu Ticaret Bakanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına aittir. İki Bakanlığın organizasyon şemalarında destek birimleri bir hayli aktif rol oynamaktadır. Birçok destek paketine yapılacak başvurular genellikle bu iki kurumca değerlendirilerek sonuca bağlanmaktadır.

■ Son olarak bu konu özelinde eklemek istediğiniz başkaca bir husus var mı?

Bir ülkenin ihracat performansı ne kadar güçlüyse o ülkenin dışa bağımlılığı aynı oranda azalır ve refah seviyesinin ivmesi her daim yukarı yönlü olur. Zira Asset GLi olarak farklı sektörlere hizmet eden İhracatçı Birliği Yöneticileri ile yaptığımız görüşmelerde, ihracat destekleri olarak bütçelerinde yer alan rakamların gerek başvuruda yapılan hatalar gerekse de ihracat desteklerinden yeteri kadar haberdar olunmaması nedenli yeterli tutarların aktarılmadığı yönünde geri bildirimler almaktayız. İhracatın gelişmesi için sunulan devlet yardımlarının daha çok bilinmesi ve kullanılması için dış ticaret profesyonellerinin çok daha istekli olması gerekmektedir.

İhracata yönelik devlet desteklerinin bir kısmı şu şekildedir:

- Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği

- Pazara Giriş Belgeleri Desteği

- Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteği (Ur-Ge)

- Fuar Katılım Desteği

- Tasarım Desteği

- Yurtdışı Birim, Marka ve Tanıtım Desteği

- Markalaşma ve Turquality Desteği

Her bir destek unsuru kendi için de kademelere ayrılmakta olup firmalarımızın kendi alanlarına göre incelemeleri faydalarına olacaktır. Konaklamadan, ulaşım ücret desteğine, reklam ve tanıtımdan fuar alan desteğine kadar birçok konuda ihracatçılarımızın ciddi tutarlar üzerinden iadeler almaları mümkündür.

Advertorial